ترمو وود چیست؟ چوب حرارت دیده (Thermowood) چه کاربردی دارد؟
اگر به دنبال انتخاب روکش چوبی برای نمای خارجی ساختمان هستید ممکن است نام ترمو وود (Thermowood) به گوشتان خورده باشد. آیا ترمو وود برای استفاده‌ای که در ذهن دارید مناسب است؟ ترمو وود که شاید آن را با نام چوب حرارت دیده هم بشناسید، چوبی بسیار زیبا و بادوام است که طی فرآیند غیر شیمیایی، حرارت دیده است. به‌عبارت دیگر ترمو کردن چوب فرآیند اصلاحی است که طی آن چوب با بخار و دمای بسیار بالا، حرارت می‌بیند. این فرآیند با توجه به نوع چوب، عرض و میزان رطوبت اولیه بین ۴۸ تا ۹۶ ساعت طول می‌کشد.
ترمو وود چگونه ساخته میشود؟
ترمو وود با حرارات دادن چوب نرم اسکاندیناویایی در دمایی بین ۱۸۰ تا ۲۳۰ درجه سانتی‌گراد بین ۲۴ تا ۹۶ ساعت در کوره‌های مخصوص تولید میشود. طی این فرآیند از بخار و نیتروژن به‌عنوان گاز محافظ استفاده شده که از پوسته شدن چوب و آسیب دیدن آن طی فرآیند حرارت‌دهی جلوگیری می‌کند. با ترمو کردن چوب با حرارت شدید، گرما به عمق چوب نفوذ کرده و رطوبت و رزین درون بافت چوب کاملاً از بین می‌رود. با کم شدن رطوبت، مقاومت چوب دربرابر تغییرات دمای هوا افزایش پیدا می‌کند؛ به همین جهت ترمو وود برای استفاده در مواردی که در معرض هوای آزاد قرار دارند مانند نمای ساختمان بسیار مناسب است. همچنین با گرما دادن به چوب در دمای خاص، حشرات دفع شده و طول عمر چوب افزایش می‌یابد.
مراحل ساخت چوب حرارت دیده
- خشک کردن با دمای بالا
- اشباع حرارتی چوب
- خنک سازی
ترمو کردن چوب ویژگی‌های چوب را بهبود داده و ویژگی‌های منفی آن را به حداقل می‌رساند یا کاملاً از بین میبرد. با اشباع حرارتی چوب، مواد درون چوب مانند گلوکز، اسید سیتریک، رزین و… که طول عمر چوب را کوتاه می‌کنند، از بین رفته و بقیه آن به کریستال تبدیل میشود. این فرایندها خواص فیزیکی چوب را بهبود بخشیده، دوام آن را افزایش داده و رنگی زیبا برای آن ایجاد می‌کند. درنتیجه‌ی کاهش رطوبت و نم چوب، ترمووود مقاومت بالایی به دست می‌آورد. کیفیت چوبی که در فرآیند حرارت دادن استفاده میشود اهمیت بالایی دارد. چوبی که طی فرآیند ترمو کردن استفاده میشود از زمانی که از جنگل بیرون می‌آید باید تحت مراقبت و کنترل قرار بگیرد. شکل گره، بافت، سن درخت، رطوبت چوب به طور مستقیم با کیفیت ترمووود ارتباط دارد. به‌طور کلی از هر نوع چوبی می‌توان برای فرآیند ترمو کردن استفاده کرد یعنی فرایند ترمو کردن می‌تواند بر تمام گونه‌های چوب انجام شود؛ اما برای ترمو وود بیشتر از درخت بلوط، کاج، صنوبر، راش، بلوط آفریقایی و درخت زبان گنجشک استفاده میشود.
کیفیت و خصوصیات ترمو وود
فرآیند ساخت ترمو وود باعث تغییرات شیمیایی و ساختاری در چوب شده و بعضی ویژگی‌ها و خصوصیت‌های آن را تغییر می‌دهد. برخی از خصوصیات و ویژگی‌هایی که در فرآیند حرارت دادن به چوب تغییر می‌کنند عبارت‌اند از:
ثبات اندازه و سایز
طی فرآیند گرما دادن به چوب، گرمای شدید به عمق چوب نفوذ کرده و باعث از بین رفتن تمام رطوبت و رزین چوب میشود؛ چوب حرارت ندیده به تغییر رطوبت واکنش شدید نشان داده و ممکن است انبساط و انقباض موجب آسیب به چوب و ترک روی آن شود؛ اما ترمو وود در مقایسه با چوب حرارت ندیده به تغییرات رطوبت به‌شدت واکنش نشان نمی‌دهد و شکل خود را حفظ می‌کند. همچنین ترمو وود در دمای بالا صمغ و رزین ترشح نمی‌کند.
سازگاری با محیط زیست
چوب نرمی که حرارت می‌دهند و از آن در فرآیند ترمو وود استفاده میشود (معمولاً درخت کاج فنلاندی)، از جنگل‌های تحت کنترل سازمان PEFC (این سازمان‌ها مدیریت جنگل‌های تجدیدپذیر را بر عهده دارد) استخراج میشود. ازآنجاکه هیچ ماده شیمیایی در این فرآیند استفاده نشده و این فرآیند تنها از طریق حرارت دادن و بخار آب انجام میشود، می‌توان گفت ترمو وود با طبیعت سازگار است؛ زیرا چوب مورد استفاده و فرآیند ترمو وود هر دو طبیعی بوده و به محیط زیست آسیب وارد نمی‌کنند.
دوام و مقاومت دربرابر پوسیدگی و قارچ
طی فرآیند حرارت دادن به چوب، سلولز که حاوی مواد مغذی مناسب برای رشد قارچ‌ها و پوسیدگی است، از بین می‌رود؛ به همین جهت ترمووود در برابر پوسیدگی و قارچ بسیار مقاوم است. همان‌طور که از ترمو وود انتظار می‌رود، این چوب طول عمر بالایی داشته و نیاز به استفاده از پوشش سطحی زیادی ندارد؛ اما برخی ترجیح می‌دهند که روی ترمو وود را با رنگ یا رنگ شفاف پرداخت کنند و آن را به رنگ دلخواه دربیاورند. اگر از پوشش سطحی برای مراقبت آن استفاده نکنید، ترمو وود به طور طبیعی به رنگ طوسی نقره‌ای درمی‌آید (شبیه رنگ درخت سدر یا کاج).
افزایش خاصیت عایق بودن
چوب حرارت دیده در مقایسه با چوب معمولی، منافذ کمتری دارد به همین جهت خاصیت عایق بودن آن بیشتر است.
قابل بازیافت
برخلاف چوب اشباع فشاری، چوب گرما دیده مانند چوب گرما ندیده قابل دور انداختن و بازیافت است.
کاربرد ترمو وود یا همان چوب حرارت دیده
اصلاح حرارتی چوب، خواص آن را بهبود داده درنتیجه کاربرد آن را افزایش داده است. مجموعه ویژگی‌های مفید و سودمند ترمو وود، آن را به ماده‌ای پرکاربرد برای استفاده در محیط داخل و خارج تبدیل کرده است.
کاربردهای خارجی ترمووود
مقاومت بالای ترمو وود دربرابر رطوبت و پوسیدگی آن را به ماده‌ای عالی برای کارهای چوبی که در معرض هوای آزاد قرار دارند، تبدیل کرده است که برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن عبارت‌اند از:
- نمای بیرونی ساختمان‌ها
- کف‌پوش فضای باز
- سایه‌بان و آفتاب‌گیر
کاربردهای داخلی ترمو وود
- ظاهر زیبا و نداشتن رزین، ترمو وود را به گزینه‌ای عالی برای استفاده در کارهای داخلی تبدیل کرده است:
- دکوراسیون داخلی
- سونا و استخر
- مبلمان
- کف پوش فضای داخلی
رنگ و ظاهر چوب حرارت دیده
رنگ و ظاهر ترمو وود به دما و مدتی که چوب تحت گرما قرار گرفته بستگی دارد. واریانس مختلف رنگ به‌دلیل متفاوت بودن تراکم چوب نرم است اما به‌طورکلی هرچه دمایی که چوب در معرض آن قرار می‌گیرد بیشتر باشد، ترمو وود تیره‌تر خواهد بود.
مراقبت و نگهداری از ترمو وود
به‌طورکلی، اگر ترمو وود طبق فرآیند استاندارد و مخصوص آن تولید شود، نیازی به رنگ چوب یا سایر پوشش‌ها برای پرداخت و افزایش دوام ندارد. با این حال بسته به محیط گاهی برای طراحی دکوراسیون به چوب تیره، روشن یا رنگ خاصی احتیاج است که برای رفع این مشکل رنگ‌های استانداردی وجود دارند که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. استفاده از پوشش‌های محافظ و ترمیم آن هر چند سال یک بار باعث ایجاد جلوه بهتر برای ترمو وود میشود.
قیمت ترمو وود
قیمت ترمو وود در مقایسه با دیگر انواع چوب سخت، ارزان‌تر است و به همین جهت به انتخابی محبوب و مقرون‌به‌صرفه در میان مردم تبدیل شده است. یکی از دلایل قیمت ارزان آن، فرآیند تولید طبیعی آن است که هیچ ماده شیمیایی در آن دخیل نیست. تولیدکنندگان هم روش طبیعی را به روش مخرب شیمیایی ترجیح می‌دهند. از این رو ترمو وود محصولی سازگار با طبیعت، ارزان، بادوام و مقاوم بوده که بین مردم از محبوبیت بالایی برخوردار است.
