معرفی کامل ماشین آلات و ابزارآلات تراش روی چوب

ابزار و ماشین آلات تراش کاری روی چوب

هنر تراش چوب از آن دسته کارهایی است که بسیار مورد علاقه‌ی هنرمندان حوزه‌ی صنعت چوب بوده و افراد زیادی به صورت حرفه‌ای و نیمه حرفه‌ای به این هنر می‌پردازند.

هنر تراش چوب یا خراطی از گذشته‌های دور وجود داشته تا آنجا که می‌توان آثار بسیاری از هنرمندان این حوزه را در موزه‌ها و اماکن دیدنی پیدا کرد. امروزه صنعت پا به این عرصه گذاشته و ماشین‌آلات و ابزار فراوانی برای انواع تراش‌کاری تولید و روانه‌ی بازار کرده است تا کار را برای کاربران آسان‌تر کند؛ البته هنوز هستند هنرمندانی که به صورت دستی به این هنر می‌پردازند اما با توجه به افزایش نیاز مخاطب و تولید انبوه کارخانجات صنایع چوب، این ابزار و ماشین‌آلات نیاز بازار را برطرف کرده و روند تولید را افزایش داده است.

تراش چوب به صورت سنتی با استفاده از حرکت دورانی قطعه کار و ایجاد فرم و الگوی مورد نظر توسط ابزاری دیگر مانند مغار اتفاق می‌افتد. اما در دستگاه‌های پیشرفته کار تراش به صورت تمام اتوماتیک انجام شده و تنها به الگو نیاز دارد. الگو به صورت داده به کامپیوتر دستگاه داده شده و دستگاه طبق برنامه آن را روی چوب ایجاد می‌کند. از دستگاه‌ تراش برای ایجاد فرم روی پایه‌ مبل، آباژور، انواع میز و وسایل تزئینی استفاده می‌شود.

در این مقاله قصد داریم تا شما را با انواع این دستگاه‌ها و ابزارآلات  و همچنین چوبی که مناسب این هنر است، بیشتر آشنا کنیم.

چوب مناسب برای تراش کاری

چوب‌هایی که برای این کار استفاده می‌شوند معمولاً از جنس چوب‌های سخت هستند. این نوع چوب‌، شکل و فرم خود را بهتر حفظ کرده و پرداخت روی آن‌ راحت‌تر است. چوب‌هایی مانند گردو، زبان‌گنجشک، توسکا و دیگر چوب‌های سخت برای این کار بسیار مناسب است.

ماشین آلات اتوماتیک تراش چوب

تراش‌کاری چوب به صورت اتوماتیک با دستگاه‌های مختلفی از جمله دستگاه تراش CNC یا کپی تراش انجام می‌شود که بیشتر به صورت کامپیوتری و اتوماتیک است. سرعت، دقت، کیفیت و امنیت این دستگاه بسیار بالا است؛ به همین جهت از آن برای تولید انبوه در کارخانجات یا کارگاه‌های بزرگ استفاده می‌شود.

دستگاه CNC

مکانیسم این دستگاه کامپیوتری و سیستم عددی است و قابلیت انواع تراش دو بعدی و سه بعدی را دارد. کاربر با دادن طرح مورد نظر به بخش کامپیوتری دستگاه و تعیین سرعت و مختصات حرکت، قطعه کاری با همان الگو تحویل خواهد گرفت. از دستگاه تراش CNC اغلب در صنایع از جمله سنگ، شیشه، فلز و … استفاده‌ می‌شود. درواقع می‌توان گفت یکی از پرمصرف‌ترین دستگاه‌های مورد استفاده برای تراش قطعات مختلف در صنعت، دستگاه CNC است.

دستگاه کپی تراش

یکی دیگر از دستگاه‌های پرمصرف در صنعت مبلمان سازی، کپی تراش اتوماتیک چوب است که در تولید انبوه پایه‌ی میز و صندلی کاربرد فراوان دارد. این دستگاه که به دستگاه خراطی نیز معروف است انواع مختلفی از جمله 1 کله، 2 کله، 4 کله و 6 کله داشته که بنا بر نیاز کاربر خریداری و استفاده می‌شود.

دستگاه کپی تراش به دو صورت اتوماتیک و نیمه اتوماتیک در بازار موجود است. در مدل اتوماتیک آن، چوب تراش داده شده‌ای به عنوان الگو به دستگاه تراش بسته می‌شود و این دستگاه با مکانیسم خودکار خود چند قطعه کار را مانند الگو تراش می‌دهد.

ماشین آلات نیمه اتوماتیک تراش چوب

در ماشین‌آلات نیمه اتوماتیک نیمی از کار به صورت اتوماتیک و نیمی دیگر توسط کاربر و به صورت دستی انجام می‌شود. دستگاه‌های تراش در دو نوع تک‌فاز و سه‌فاز، کوچک (مینی تراش) و بزرگ برای کارگاه‌های خانگی و صنعتی ساخته می‌شوند.

از نمونه‌های این دستگاه‌، دستگاه تراش رومیزی، پایه دار و کپی تراش نیمه اتوماتیک است که در آن چوب حول محوری به چرخش در می‌آید و با استفاده از مغارهای مختلف انواع تراش روی چوب اعمال می‌شود.

کپی تراش نیمه اتوماتیک

در این دستگاه یک قطعه چوب تراش داده شده را به عنوان الگو به دستگاه متصل کرده و در ادامه به صورت دستی تیغه را بر روی مدل حرکت داده و الگوی مورد نظر را کپی می‌کند.

دستگاه تراش یا خراطی رومیزی

این دستگاه همان‌طور که از نام آن پیداست کوچک و رومیزی است و بیشتر برای کارگاه‌های کوچک و خانگی کاربرد دارد. برق این دستگاه تکفاز بوده تا در کارگاه‌های کوچک به راحتی قابل استفاده باشد. از این دستگاه تراش بیشتر برای ساخت قطعات بسیار کوچک چوبی مانند کاسه، قاشق، لیوان، اسباب‌بازی‌های چوبی و انواع وسایل تزئینی کوچک استفاده می‌شود.

ماشین تراش و خراطی پایه دار

مکانیسم عملکرد این دستگاه به‌صورت چرخشی بوده و تراش‌کاری روی چوب به صورت دستی با مغارهای مخصوص انجام می‌شود. این دستگاه برای فرم‌دهی قطعه کارهای بزرگ‌ به کار رفته و برای استفاده در کارگاه‌های بزرگ و کوچک در دو نوع تک فاز و سه‌فاز در بازار عرضه می‌شود.

کار با ماشین‌ خراطی سه فاز بسیار راحت‌تر از کار با ماشین تک فاز است؛ زیرا دور موتور دستگاه‌ها بسته به قطر قطعه کار تعیین شده که این موضوع اجازه‌ی کار با قطعه کارهای محدودی را در مدل‌های تک فاز به شما خواهد داد.

یکی از پارامترهای مهم به هنگام خرید در دستگاه‌های تراش چوب موتور دستگاه است که در واقع قدرت اصلی را تعیین می‌کند. این میزان، معمولاً با وات یا اسب بخار سنجیده می‌شود.

ابزارآلات دستی تراش کاری

برای تراش دستی روی چوب از انواع مغار استفاده می‌شود. در ادامه برای تکمیل کار از ابزارهای دیگری چون سوهان، چکش، مته‌، سنباده، کولیس و … استفاده می‌شود.

مغار با توجه به تراش‌ داخلی، خارجی و نوع کاری که انجام می‌دهند متفاوت بوده و در چند دسته‌ی کلی به مغار خراطی، منبت، نجاری و … تقسیم می‌شود. طول دسته‌‌ی مغار خراطی بلندتر است تا بتوان آن را به راحتی مانند یک اهرم، با هر دو دست نگه داشت. طراحی دستگاه‌های تراش چوب یا خراطی به گونه‌ای است که تکیه‌گاهی برای نگه داشتن مغار با قابلیت تنظیم روی آن دارد. در ادامه به چند نمونه از انواع مغارهای پرکاربرد می‌پردازیم.

مغار گلویی

این مغار بدنه‌ی نیمه گردی دارد و در سه مدل پهن، متوسط و باریک در بازار به فروش می‌رسد. از مغار پهن در مراحل اولیه‌ی خراطی و به منظور گرد کردن سطح قطعه کارهایی با دیگر اشکال هندسی استفاده می‌شود. به هنگام استفاده از این مغار سر مقعر آن باید رو به بالا گرفته شود.

مغار تخت

مغار تخت در سه نوع تخت سرکج، نیم باز و قاشقی در بازار موجود است و معمولاً برای صاف کردن سطوح یا کندن زمینه‌ی کار استفاده می‌شود. به هنگام استفاده از این مغار باید آن را به‌صورت زاویه دار روی کار گرفت.

مغار نیم گرد یا نیم باز

این مغار بیشتر برای قوس‌هایی که به صورت مقعر است یا انحنای ملایم دارد، استفاده می‌شود. شکل و فرم این مغار تخت نبوده و حالت نیم‌گرد دارد. اندازه‌ی انحنا و پهنای تیغه با شماره‌ روی مغار اندازه‌گیری می‌شود.

مغار نیزه ای

برای ایجاد اختلاف سطح (برای مثال سطوح پله‌ای) از سر نیزه‌ای این مغار استفاده می‌شود. بدنه‌ی مغار نیزه‌ای ساده بوده و سری نیزه‌ای شکل در ادامه‌ی دسته‌ی آن قرار دارد.

مغار شفره

این مغار در دو شماره و برای کارهای متفاوتی در بازار موجود است. شماره کوچک‌تر برای کارهای ظریف‌تر از جمله تزئینات روی کنده‌کاری‌ و از مغار بزرگ‌تر برای جدا کردن طرح از زمینه‌ی کار استفاده می‌شود. فرم تیغه‌ی این مغار به شکل V است.

مغار داخلی

مغارهای دیگری نیز وجود دارند که بیشتر برای تراش داخل قطعه کار استفاده می‌شود که به آن مغار داخلی می‌گویند. مانند مغار گلویی قاشقی یا سر کج که برای تراش‌ قسمت‌های داخلی استفاده می‌شود.

• نکته: در بعضی دستگاه‌های کپی تراش از تیغه‌های مخصوص به جای مغار استفاده می‌شود.

ابزار برقی تراش کاری روی چوب

مغار برقی

این مغار نیروی خود را از طریق برق تأمین کرده و نیاز به نیروی بدنی ندارد. سرعت این دستگاه بر اساس دور در دقیقه و قدرت آن بر اساس وات سنجیده می‌شود. مغار برقی، قابلیت کنده کاری روی چوب، بازسازی وسایل تزئینی چوبی و … را داشته و شما می‌توانید با توجه به کار مورد نظر تیغه‌ی دستگاه را تعویض کنید.

ابزار بادی تراش کاری روی چوب

مغار بادی

مغار بادی مانند نوع برقی آن است، با این تفاوت که نیروی خود را از مخزن‌ هوای فشرده می‌گیرد. از این ابزار بیشتر برای کنده‌کاری روی سنگ و کاشی استفاده می‌شود.

نکات ایمنی به هنگام استفاده از ماشین تراش

• قبل از شروع هرکاری از قبیل تنظیم چوب، تقسیم آن و … از خاموش بودن دستگاه اطمینان حاصل کنید.
• در صورت تنظیم نبودن دور موتور با قطر قطعه کار، دستگاه دچار لرزش شده و خطر پرتاب شدن چوب وجود دارد.
• در دستگاه‌هایی که دارای تکیه‌گاه برای مغار هستند، فاصله‌ی تکیه‌گاه و قطعه کار را درست تنظیم کنید.
• از شکسته نبودن مغار و تیز بودن آن اطمینان حاصل کنید.
• استفاده از ماسک، دستکش، عینک ایمنی و لباس مناسب از ملزومات کار است.
• در صورت مجهز نبودن دستگاه به مکنده، حتماً از مکنده‌ای قوی در کنار دستگاه استفاده کنید.
• اطراف خود را از وسایل اضافی خالی کنید.
• قبل از شروع کار از محکم بودن تمامی قطعات دستگاه (ضامن، اهرم و …) اطمینان حاصل کنید.