در بسیاری از صنایع از ساختمان سازی گرفته تا صنعت راهآهن، خودروسازی و کشتی سازی بازرسی و مشاهده نقاطی که دسترسی آسانی به آنها وجود ندارد مشکلی مهم و اساسی است. با پیشرفت تکنولوژی ابزاری به منظور رفع این مشکل اختراع شد به نام دوربین کاوشگر یا ویدئو بروسکوپ که نام دیگر آن دوربین نظارتی یا دوربین بازرسی است. این دوربین بازرسی مجهز به لنز دوربین و صفحه نمایش رنگی بوده و برای بازرسی مکانهایی که با چشم غیرمسلح قابل دید نیستند به کار میرود.
این ابزار کاربردی که به ویدئو اسکوپ نیز معروف است از ترکیب فایبراسکوپ و بوراسکوپ تشکیل شده است. این دستگاه مجهز به یک پراب به همراه یک لنز تصویربرداری در سر پراب است که جهت مشاهده و فیلمبرداری از مکانهایی که به آسانی با دوربینهای معمولی قابل دسترس نیستند استفاده میشود.
پراب دوربینهای کاوشگر قابلیت چرخش در چند جهت داشته و در برخی موارد زاویه دید آن تا 140 درجه است.
دوربین های کاوشگر به منظور نمایش تصاویر با کابل USB به کامپیوتر متصل میشود. برخی از این دوربینها صفحه نمایشگر ندارند و به همین دلیل قیمت آنها نسبت به دیگر محصولات مشابه خود پایینتر است.
برخی از ویدئو بروسکوپها قابلیت وایرلس داشته و به منظور نمایش تصاویر از طریق WIFI به کامپیوتر وصل میشود.
این دستگاه انواع پیشرفتهتری نیز داشته و با نصب اپلیکیشن اندروید بر روی گوشی میتوان همزمان با تصویر یا فیلمبرداری تصاویر را در موبایل مشاهده کرد. لازم به ذکر است که برخی از ویدئو بروسکوپها قابلیت ضبط ویدئو و عکسبرداری دارند
اولین ویدئوبروسکوپها دارای یک لوله یک متری و تعدادی لنز تقویت کننده و چند آینه بود که روشنایی نقطه دید آن از طریق لامپ هالوژن جلوی آن تامین میشد. با وجود دوربینهای کاوشگر پیشرفته امروزی در بازار از این نوع بوراسکوپ برای بررسی وضعیت کلی درون دستگاهها به کار برده میشود.
در این نوع بروسکوپها از یک عدد میله تقویت کننده مجهز به فیبر کوارتز به جای لنز استفاده شده است. ابعاد مینی بروسکوپ برابر قطر بین 0.5 الی 2.5 میلیمتر و طول 500 میلیمتر بوده و با فاصله کانونی کوتاهی که دارد قادر است میدان دید را تا 30 برابر بزرگتر کند. روشنایی مینی بروسکوپ از طریق هدایت نور از یک منبع تغذیه تامین میشود.
طول این بروسکوپ از طریق لولههای یدکی قابل تغییر بوده و روشنایی آن نیز با فیبر نوری یا لامپ هالوژن تامین میشود. قطر این نوع بروسکوپ بین 4 الی 15 میلیمتر بوده و زاویه دید آن برای کلاهک مستقیم و جانبی بین 45 تا 110 درجه قابل تنظیم است.
بروسکوپ تلسکوپی با ترکیب لنزهای میلهای و محدب میدان دید را تقویت کرده و تصاویر را با وضوح و کیفیت بالایی نمایش میدهد. از مزایای این دستگاه میتوان به قابلیت تنظیم لنزها و چرخش 360 درجهای کلاهکهای آن اشاره کرد.
بروسکوپ پانورامیک به منظور بررسی سطوح گسترده استفاده میشود و کلاهک منشوری آن با وسعت دید 360 درجه و زاویه گسترش متغیر تمام سطوح داخلی را به نمایش میگذارد. برخی از بروسکوپهای پانورامیک مجهز به چند لنز و آینه تقویت کننده بوده و با استفاده از آن میتوان سطوح را از فاصله 90 متری بازرسی نمود.
میزان نور و روشنایی ویدئو بروسکوپها از اهمیت ویژهای برخوردار است. هر چه دقت نور بیشتر باشد دقت آن نیز بیشتر خواهد بود. از آنجا که شدت نور بالا منجر به ذوب شدن بخشهایی از دستگاه میگردد، از نورافکن کمکی استفاده میشود. نور و روشنایی دوربینهای کاوشگر به روشهای حباب گازی هالوژن، فیبرهای نوری و منبع تغذیه و ترکیب آینه، حباب گازی، منبع تغذیه با سیستم فیبر نوری تامین میشود.