معرفی کامل و جامع انواع مته دریل به همراه عکس

تاریخچه ابداع دریل طبق تحقیقات به دوران پیش از تاریخ باز می گردد؛ یعنی زمانی‌ که بشر برای ایجاد حفره روی انواع سطوح ساعت‌ها زمان صرف می‌کرد. بدون شک دریل یکی از مهم‌ترین ابزارآلاتی بود که نه تنها از آن در کارهای صنعتی بلکه در کارهای مختلف خانگی و نیمه صنعتی هم استفاده می‌شود.

یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید به آن توجه داشت شناخت و انتخاب صحیح ابزار و متعلقات آن است. مته، از مهم‌ترین متعلقات دریل است تا آنجا که دریل بدون آن عملا کاربردی ندارد. مته انواع مختلفی داشته که هرکدام برای کاربردی خاص طراحی و ساخته شده‌اند. در انتخاب مته مناسب باید جنس سطح و نوع حفره‌ای که می‌خواهید ایجاد کنید را مدنظر قرار دهید. با ما همراه باشید تا در ادامه به تفکیک به بررسی برخی از انواع تیپ مته‌های رایج و پرکاربرد بپردازیم تا از این طریق بتوانید مته مناسب را انتخاب کنید.

انواع مته دریل از نظر جنس

مته فولاد

مته‌ها را از جنس‌های مختلفی می‌سازند که یکی از مواد پرکاربرد در تهیه مته‌، فولاد است. مته‌هایی که از فولاد ساخته می‌شوند در چند دسته طبقه‌بندی می‌شوند که در ادامه به معرفی هریک به‌طور جداگانه می‌پردازیم.

• مته‌های فولادی کم کربن: این مته‌ها فاقد لبه‌ی نگه‌دارنده بوده و به همین دلیل نیازی به تیز کردن ندارند. از این مته نباید روی چوب سخت مانند چوب بلوط، افرا، نارون، راش، صنوبر و … استفاده شود؛ زیرا عمر آن کاهش می‌یابد.
• مته‌های فولادی با کربن زیاد: این مته‌ها از فولاد با درصد کربن بالا ساخته می‌شود. از این ابزار برای سوراخ کاری انواع چوب و فلزات استفاده می‌شود.
• مته‌های فولادی با سرعت بالا: این مته از نوعی فولاد ساخته شده است که دارای مقاومت بالایی در برابر تغییرات دما است. از این مته‌ برای سوراخ کاری انواع فلزات، چوب‌های سخت و سایر مواد سخت استفاده می‌شود.
• مته‌های فولاد آلیاژی کبالت: این مته از جنس فولاد ساخته شده و دارای مقدار زیادی کبالت است. این نوع مته در برابر گرما و دما به‌شدت مقاوم است به همین خاطر می‌توان از آن برای سوراخ کاری مواد محکم از قبیل فولاد استفاده کرد.

مته چوب

چوب یکی از مهم‌ترین مواد اولیه است که از آن در کارهای مختلف مانند نجاری، ساختمان‌سازی و … استفاده می‌شود. این ماده اولیه تجدیدپذیر انواع مختلفی دارد که هرکدام برای کاربردی خاص مناسب است؛ به همین ترتیب ابزار مختلفی هم برای کار روی انواع چوب وجود دارد. یکی از مهم‌ترین ابزارآلات برای سوراخکاری چوب، مته است که از نظر جنس و شکل انواع مختلفی دارد و باید بسته به نوع چوب و کاری که می‌خواهید انجام دهید مته چوب مناسب کارتان را انتخاب کنید.

مته فلز

مته کبالت برای سوراخکاری آهن و استیل ایده آل است. این نوع مته در برابر سایش بسیار مقاوم بوده و گرما را به سرعت دفع می‌کنند به این ترتیب می‌توانند به خوبی کار سوراخ کاری روی فلزات را انجام دهند.

مته الیت

این مته شیاردار، قسمتی نوک تیز داشته که از لغزش مته حین کار جلوگیری کرده و باعث می‌شود مته به‌خوبی درون چوب فرو رود. پس از فرو رفتن نوک تیز مته درون سطح، شیارهای اطراف آن سوراخی ظریف ایجاد می‌کنند و از لب پریدگی سوراخ جلوگیری می‌کنند. با مته الیت می‌توانید دور ریز را به حداقل رسانده و کارها را با دقت و سرعت بالاتری انجام دهید. این ابزار در دو نوع سه نیش و راه به در به بازار عرضه می‌شود.

مته مارپیچ

این مته از پرکاربردترین انواع مته دریل برقی بوده که طیف گسترده‌ای برای سوراخ‌کاری روی انواع سطوح را دارد. از آن بیشتر برای دریل‌کاری با سرعت کم روی قطعات فلزی استفاده می‌شود. اصطلاحا با عنوان مته فلز برای سوراخکاری فلزات استفاده می‌شود.

مته خزینه

این ابزار برای ایجاد سوراخ پیچ به‌صورتی که گل پیچ درون سطح قرار بگیرد بسیار مناسب است. مته خزینه بیشتر در صنعت کابینت سازی، ام دی اف و در سوراخ کاری چوب کاربرد دارد.

مته خزینه زبانه دار

این مته در مواردی که مته خزینه ناکارآمد است استفاده می‌شود. از آن برای ایجاد سطح شیب‌دار استفاده می‌شود.

مته کم کن

کم کن یکی از ابزارهای کاربردی نجاری است که از مته خاصی برای برش دادن سوراخ مربعی شکل در آن استفاده می‌شود. این مته، کم کن نام دارد و سوراخی که ایجاد می‌کند نیز کام نام دارد. دستگاه کم کن برای ایجاد اتصال کام و زبانه که نیمی از اتصالات نجاری را تشکیل می‌دهد، به کار برده می‌شود. درست است که دستگاه کم کن ابزاری تخصصی است اما استفاده از آن کار بسیار آسانی است. فقط کافی است مته را به درستی روی دستگاه نصب کرده و آن را راه اندازی کنید.
مته کم کن در ماشین آلات نجاری که کم کن نام دارد و مانند دریل‌های فشاری وظیفه سنگین عمل می‌کند به کار برده می‌شود.

مته گازور یا جا قفل

سرعت دریل کردن با مته‌ی مارپیچ مدل آگر یا داگلاس هم بسیار بالاست اما سوراخ‌های ایجاد شده به دلیل خشن بودن نوع برش هیچ کدام از فاکتورهای یک سوراخ کاری بی‌نقص و صاف را ندارند. سوراخ اره ها می‌توانند سوراخ‌هایی با قطر بالای 10 سانتی متر را ایجاد کنند اما نمی‌توان سوراخی با عمق جزئی توسط این اره ها زد. برای ایجاد حفره برای میخ چوبی در اتصال دوبل (با انتهای مربعی) بهترین انتخاب از بین گزینه‌های گفته شده مته برگی (که ممکن است لبه‌های خشنی بر جای گذارد) و مته مارپیچ است (که فقط در سایزهای کوچک موجود است و همین‌طور انتهای حفره را مخروطی شکل خواهد کرد).
در این مواقع بهترین گزینه مته‌ گازور است که دقیقا به منظور ایجاد حفره‌های دقیق با انتهای پخ و یک ورودی برش خورده‌ی تمیز طراحی شده است که خرده چوب کمی (در هر نوع چوبی) تولید خواهد کرد. مته گازور تنوع بسیار کمی دارد اما ویژگی اصلی این ابزار برش استوانه‌ای آن است که مانند دو تیغه‌ی اسکنه که به صورت چرخشی برش می‌دهند حفره را ایجاد می‌کنند. همان گونه که مته به دور نقطه مرکزی می‌چرخد، دو تیغه چوب را برش داده و تکه‌های آن را خارج می‌کنند. اگر تیغه‌های مته گازور بسیار تیز باشد برش‌ها مانند قسمتی از پوست یک سیب بسیار نازک می‌شود.

مته گازور برای ایجاد سوراخ دقیق و عمیق در چوب استفاده می‌شود. این ابزار برای ایجاد سوراخ‌هایی بزرگ‌تر از 12.5 میلی‌متر کاربرد دارد. برای استفاده از آن بهتر است از دریل پرسی استفاده کنید زیرا برای ایجاد این سوراخ عمیق در چوب نیاز به فشار زیادی است که این کار با دریل دستی امکان‌پذیر نیست. از مته گازور بیشتر در صنعت کمد و کابینت‌سازی و برش لازم برای لولای مخفی استفاده می‌شود.

مته‌های گازور معمولاً در سایزهای مختلف در بسته بندی‌ موجود هستند. با این وجود بعضی از ابزار فروشی‌ها این مته‌ها را به صورت جداگانه به فروش می‌رسانند. در اکثر بسته بندی‌ها ، سایز مته از 9 میلی متر شروع شده و تا 25 میلی متر ادامه دارد.

البته بعضی مواقع می‌توانیم مته گازور را در قطرهای بزرگ‌تر هم پیدا کنیم ( مثلاً بالای 50 میلی متر) اما به ندرت در سایزی کوچک‌تر از 9 میلی متر پیدا می‌شود.

مته برگی

این مته به دلیل داشتن تیغه برای ایجاد سوراخ‌کاری‌های بزرگ روی چوب‌های سخت یا تراش‌کاری بسیار مناسب است. هم‌چنین اگر می‌خواهید سوراخ‌هایی در چوب ایجاد کنید تا سیم، کابل یا لوله را از آن عبور دهید که دیده نشود از این نوع مته استفاده کنید. حین سوراخکاری با آن باید به دریل فشار وارد کرد تا هنگام تراشیدن جسم مورد نظر پوشال آن را خارج کند.
روی مته برگی شیاری وجود ندارد به همین جهت باید آن را حین کار از سوراخ بیرون آورده تا تراشه‌های چوب خارج شود. در قسمت نوک انواعی از این مته حاشیه‌اى در انتهاى لبه برنده قرار دارد تا نتیجه و دقت کار را افزایش دهد.

مته سنباده

مته سنباده‌ برخلاف بقیه گزینه‌ها روی سطوح سوراخی ایجاد نمی‌کند. از این ابزار برای ایجاد منحنی و اشکال نامنتظم با سرعت بالا استفاده می‌شود. این مته معمولاً آخرین مته‌ در جعبه‌ابزار است.

مته گردبر

همان‌طور که از اسم مته گردبر مشخص است این مته برای ایجاد برش دایره‌ای یا سوراخ‌های بزرگ روی مواد مختلف به‌کار می‌رود. این مته در مقایسه با مته گازور سرعت بالاتری داشته و با دارا بودن دندانه‌هایی بسیار تیز سطح بیرونی را تراش داده و در نتیجه ضایعات کمتری ایجاد می‌کند. گردبر بر اساس جنس ماده‌ای که روی آن کار می‌کنند، تقسیم‌بندی می‌شود که از انواع آن می‌توان به گردبر ام‌دی‌اف، گردبر چوب، گردبر سرامیک، گردبر استیل، گردبر شیشه اشاره کرد.

مته گرد بر متغیر

مته گردبر متغیر از سه‌تکه با دو بازوی متحرک ساخته شده که در انواعی از آن‌ تمام قسمت‌ها قابل تنظیم است.
با استفاده از این مته می‌توان شعاع گردبر را به هر اندازه‌ای که نیاز دارید تغییر دهید.

مته گرد بر MDF

این مته برای ایجاد انواع سوراخ و برش دایره‌ای شکل روی MDF مناسب است و در ابعاد و اندازه‌های مختلف به بازار عرضه می‌شود. از مزیت‌های این مته استفاده از الماسه روی دندانه‌ها است که باعث استحکام، نفوذ بیشتر و افزایش طول عمر آن می‌شود.

مته مخروطی یا کاجی

مته مخروطی که به مته کاجی یا پله‌ای هم معروف است برای ایجاد سوراخ روی فلز و چوب بسیار مناسب است. علت نام‌گذاری این مته به‌خاطر فرم ظاهری و شکل پله‌ای با سایزهای مختلف آن است. معمولا سوراخکاری را با مته ریز آغاز کرده، سپس سایز آن را افزایش می‌دهند اما این مته با دارا بودن سایزهاى مختلف روى خود سرعت عمل را بالا برده و نیازى به تعویض مداوم مته نیست.

روی این مته پله‌هایی وجود دارد که در واقع همان سایزبندی مته بوده و از اندازه کم به زیاد درجه بندی شده است. سایز یا اعداد روی هر پله بیانگر قطر سوراخی که ایجاد می‌کند است.

از این مته برای کارهای مختلفی مانند سوراخکاری با قطر مختلف یا عریض کردن سوراخ‌ها استفاده می‌شود و بیشترین کاربرد را در انگشترسازی و برق کاری دارد.

مته سوراخ پاکتی

همانطور که از اسم این مته پیدا است از آن برای ایجاد سوراخ پاکتی استفاده می‌شود. این ابزار دارای سر باریکی برای هدایت پیچ بوده و قسمت پهن‌تر آن برای ایجاد سوراخ است. این مته به صورت صاف روی چوب قرار می‌گیرد اما سوراخکاری را به صورت اریب انجام می‌دهد.

مته مرغک

مته مرغک استوانه‌ای شکل بوده و می‌توان از هر دو سر آن جهت براده‌برداری یا سوراخ‌کاری استفاده کرد. معمولا از این مته برای شروع سوراخ کاری با مته‌های بزرگتر در دستگاه تراش استفاده می‌شود. بیشترین کاربرد آن برای ایجاد سوراخ مخروطی شکل روی شفت است.

مته الماسه

این ابزار مانند مته چوب و فلزات بوده و تفاوت اصلی آن در جنس آن است. مته الماسه چیست و کاربرد آن را در مطلب ویژه خود آن توضیح داده ایم اما بطور کلی مته الماسه از جنس فولاد کارباید ساخته شده و از دوام و سختی بالایی برخوردار است. از آن بیشتر برای سوراخکاری روی انواع مصالح مانند بتن، سنگ، کاشی، سرامیک و فلز استفاده می‌شود. بهتر است هنگام سوراخ‌کاری فلزات از این مته روی دریل چکشی استفاده کنید تا از ذوب شدن و سوختن آن جلوگیری کنید.

مته کونیک

از مته کونیک جهت سوراخ‌کاری فلزات و بیشتر روی دستگاه تراش استفاده می‌شود. این مته جهت سوراخ‌کاری وسیع مناسب بوده و چون سطح بیشتری از مته با کار در تماس است، حرارت زیادی ایجاد می کند؛ به همین جهت باید آن را خنک کرد یا دریل کاری را با دور پایین انجام داد.

مته گرانیت

گرانیت نوعی سنگ سخت است که از دانه‌های درشتی تشکیل شده به همین جهت برای سوراخ‌کاری آن به مته مخصوص گرانیت نیاز دارید. حالت دریل هنگام استفاده از این دستگاه باید روی ضربه‌ای تنظیم شده باشد و حرارت را به کمک آب خنک یا مواد خنک کننده کاهش دهید.

انواع سایز مته دریل

سایزبندی مته‌ها با توجه به نوع و کاربرد آنها می‌تواند متفاوت باشد. قطر دریل‌های رایج در بازار معمولا از ۰.۳ میلی‌متر شروع شده و به چند سانتی‌متر نیز می‌رسد؛ اما اگر  در بسته‌های چند عددی مته دریل توجه کرده باشید، مته‌ها معمولا با اعداد یا حروف انگلیسی مشخص شده‌اند. این اعداد در مته‌های رایج  بین اعداد ۱ تا۸۰ مشخص شده‌اند. در بین این اعداد، مته سایز ۸۰، کوچکترین اندازه ( ۰.۳۴ میلی‌متر) را داشته و مته سایز ۱ بیشترین اندازه (۵.۷ میلی‌متر) را دارد. همچنین برخی مته‌ها با حروف A تا Z علامت‌گذاری شده‌اند که مته A با قطر ۵.۹۴ میلی‌متر کمترین اندازه و مته Z با قطر ۱۰.۴۹ بیشترین اندازه را دارند. البته برای مصارف خاص صنعتی دریل‌های به مراتب بزرگتری نیز وجود دارند.

معرفی مته مخصوص سنگ سخت

سنگ همواره یکی از محبوب‌ترین مصالح ساختمانی بوده است. اگرچه درجه سختی بالای سنگ یکی از مزایای آن محسوب می‌شود، ‌اما هنگام دریل کاری چالش‌هایی را ایجاد می‌کند. استفاده از روش نادرست دریل کاری و مته نامناسب، ممکن است باعث آسیب رسیدن به دریل و سنگ شود. مته نامناسب کارایی جالب توجهی هم نخواهد داشت. معمولا مته‌های الماسه مخصوص مصالح ساختمانی برای سنگ‌های سخت نیز استفاده می‌شوند. نوک این مته‌ها از جنس تنگستن کارباید است که برای ایجاد سوراخ در انواع مصالح ساحتمانی از جمله بتن، سنگ و … مناسب است.

سوراخکاری سنگ با استفاده از دریل

پس از انتخاب دریل مناسب باید به چند نکته کلیدی توجه کنید. صرف نظر از سایز سوراخی که می‌خواهید ایجاد کنید، باید از مته‌ای با قطر کوچکتر، کار خود را شروع کنید. برای آن که سنگ ترک برنداشته و آسیب به آن وارد نشود، دریل را کاملا عمود و با زاویه ۹۰ درجه بر روی سنگ قرار دهید. ابتدا دریل کاری را با سرعت کم شروع کنید سپس با پیشروی در سوراخکاری،‌ سرعت دریل را افزایش دهید. پس از ایجاد سوراخ اولیه، مته را عوض کرده و از مته‌ای استفاده کنید که قطر آن هم‌اندازه سوراخ مدنظر شما باشد. این روش باعث می‌شود کمترین میزان آسیب فیزیکی به مته شما برسد.

عکس مته

تفاوت مته چوب با مته آهن چیست؟

تفاوت اصلی بین مته چوب و آهن در شکل و ساختمان آن‌ها است. در قسمت نوک مته چوب پیکانی تیز قرار دارد که کمک می‌کند تا مته به راحتی درون چوب فرو رود و به نوعی آن را تثبیت می‌کند. اما مته آهن نوک تیز نداشته و شکلی مارپیچی با لبه‌های بسیار تیز دارد که برش مخروطی را در مواد مختلف ایجاد می‌کند.

تفاوت دیگر این دو همان‌طور که از اسم آن‌ها مشخص است در کاربردشان است. اگرچه توصیه می‌شود در هر حال از مته مخصوص هر ماده‌ای برای سوراخکاری استفاده شود اما در موارد خاص می‌توان از مته آهن برای سوراخکاری تمام مواد مانند کاشی، سیمان، شیشه، چوب و … استفاده کرد.

تفاوت مته دیوار با مته آهن چیست؟

مته دیوار مخصوص سوراخکاری انواع دیوارهای سخت بوده و با استفاده از آن می‌توان هر نوع دیواری را سوراخ کرد. تفاوت مته دیوار با مته آهن، وجود یک الماسه مخصوص در نوک آن است. اما توجه داشته باشید که از این ابزار نمی‌توان با دریل در حالت چکشی استفاده کرد.

قیمت انواع مته دریل

برای اطلاع از جدیدترین قیمت انواع مته دریل می‌توانید به صفحه این محصول در فروشگاه اینترنتی سازوکار مراجعه کنید. فروشگاه سازوکار مجموعه‌ای کامل از محصولات برندهایی مانند شپخ، بوش، رونیکس، سی ام تی، آردن، اینکو و… را عرضه کرده است. سازوکار، تمامی محصولات عرضه شده در دسته‌بندی مته دریل را با ضمانت اصالت کالا به فروش می‌رساند. همچنین برای آگاهی از تمامی نکات مهم و کلیدی هنگام خرید این ابزار، مقاله راهنمای خرید مته دریل در مجله سازوکار را مطالعه کنید.

سوالات متداول

تفاوت مته چوب با مته آهن چیست؟

تفاوت اصلی بین مته چوب و آهن در شکل و ساختمان آن‌ها است. در قسمت نوک مته چوب پیکانی تیز قرار دارد که کمک می‌کند تا مته به راحتی درون چوب فرو رود و به نوعی آن را تثبیت می‌کند. اما مته آهن نوک تیز نداشته و شکلی مارپیچی با لبه‌های بسیار تیز دارد که برش مخروطی را در مواد مختلف ایجاد می‌کند.

تفاوت مته دیوار با مته آهن چیست؟

مته دیوار مخصوص سوراخکاری انواع دیوارهای سخت بوده و با استفاده از آن می‌توان هر نوع دیواری را سوراخ کرد. تفاوت مته دیوار با مته آهن، وجود یک الماسه مخصوص در نوک آن است. اما توجه داشته باشید که از این ابزار نمی‌توان با دریل در حالت چکشی استفاده کرد.