هر آن چه باید درباره چگونگی محافظت از چوب در مقابل نور و رطوبت بدانید!

مراقبت از چوب در مقابل نور خورشید

مبلمان چوبی در فصل تابستان به علت نور و گرمای آفتاب به محافظت بیشتری نسبت به فصل‌های دیگر نیاز دارد. در غیر اینصورت اشعه UV آسیب‌های جبران ناپذیری به چوب وارد خواهد کرد.

نور خورشید باعث تغییر رنگ و آسیب به جنس چوب می‌شود و مهم‌ترین عوامل اصلی این آسیب‌ها اشعه UVA، UVB، تابش گرما و نور است.

درست است که فضای خانه به نور طبیعی نیاز دارد؛ اما نور مستقیم به مرور زمان آسیب‌های جبران ناپذیری به چوب وارد می‌کند.

برخی معتقدند که شیشه می‌تواند فیلتر خوبی برای آسیب نور خورشید باشد؛ اما در واقع امکان عبور 70% اشعه UV از شیشه وجود دارد و به منظور محافظت از مبلمان چوبی در برابر آسیب‌های نور آفتاب باید تدابیری اندیشید. در ادامه راه حل‌هایی بدین منظور ارائه شده که می‌توانید به دلخواه امتحان کنید.

استفاده از پرده

ساده‌ترین راه برای محافظت از مبلمان چوبی در مقابل نور آفتاب استفاده از پرده است. اگر بیشترین زمان روز را بیرون از خانه هستید پنجره را با پرده بپوشانید. این کار علاوه بر حفظ مبلمان، از گرم شدن فضای خانه در فصل تابستان جلوگیری می‌کند. علاوه بر نصب پرده راه حل‌های دیگری نیز وجود دارد که در ادامه به مواردی اشاره شده است.

استفاده از برچسب عایق حرارتی پنجره

برچسب گزینه جدیدتری نسبت به پرده‌های سنگین و تیره بوده و چنانچه از کیفیت بالایی برخوردار باشد 99% از اشعه‌های مضر آفتاب را فیلتر می‌کند. برچسب‌های جدید نسبت به مدل‌های قدیمی انعکاس بیشتری داشته و شفاف‌تر است؛ به همین دلیل جذابیت بیشتری به ظاهر پنجره خواهد داد. این برچسب‌ها علاوه بر این که 99% اشعه ماورابنفش و 97% اشعه مادون قرمز را مسدود می‌کند؛ اجازه عبور گرمای خورشید از پنجره را نیز می‌دهد. بدین ترتیب بدون هیچ آسیبی به مبلمان چوبی حس گرمای نور خورشید را در خانه احساس خواهید کرد.   

استفاده از سیلر و وارنیش

همانطور که گفته شد نور خورشید باعث تغییر و پریدگی رنگ چوب می‌شود و البته ناگفته نماند که این تغییر رنگ بستگی به نوع چوب مورداستفاده در مبلمان دارد. برخی از مبلمان چوبی را می‌توان با استفاده از سیلر در مقابل نور خورشید محافظت کرد؛ اما باید بدانیم که چه نوع روکشی بدین منظور نیاز داریم.

از پرکاربردترین مواد برای رنگ آمیزی و پرداخت (فینیشینگ) سیلر است که از آن برای اشباع چوب استفاده می‌شود. منافذ بافت چوب باید اشباع شود تا رنگ را به خوبی جذب کند؛ به همین جهت باید از ماده‌ای مناسب برای اشباع آن استفاده کرد. همچنین با استفاده از سیلر و سنباده زدن پس از آن می‌توان الیاف و پرزهای ریز روی سطح چوب را از بین برد.

وارنیش

وارنیش ماده‌ای است متشکل از رزین، روغن و حلال که به عنوان روکش چوب استفاده می‌شود. وارنیش در انواع مات و شفاف موجود بوده و بهترین راه برای محافظت از چوب در مقابل اشعه UV، گرما، آب و پوسیدگی است. اگر برچسب روی ظرف وارنیش را بخوانید روی آن مواد تشکیل دهنده را به این ‌صورت بیان می‌کند: روغن چوب چینی، آلکید، فنولی و اورتان، بذر کتان و همچنین روغن‌های نیمه خشک شونده مانند روغن سویا و کاجیره (روغن گلرنگ).

این ماده هم مانند روغن‌های واقعی تحت فرآیند یکسانی (پلمیریزاسیون) خشک می‌شود اما با استفاده از رزین دوام آن را از روغن بیشتر می‌کنند. درواقع وارنیش بر پایه روغن از بادوام‌ترین مواد برای فینیشینگ بوده که حتی نجاران مبتدی و نیمه ماهر می‌توانند آن را به ‌آسانی روی چوب اعمال کنند. وارنیش در مقایسه با انواع دیگر مواد پرداخت، مقاومت بیشتری در برابر گرما، آب، حلال‌ها و مواد شیمیایی دیگر دارد.
وارنیش‌هایی که درصد روغن بیشتری دارند وارنیش «پُرروغن» (Long Oil) بوده که شامل وارنیش دریایی یعنی وارنیش‌هایی که برای سطوح خارجی و برخی سطوح داخلی استفاده می‌شود، است. وارنیش پُرروغن در مقایسه با وارنیش میان روغن (Medium Oil) و کم‌ روغن (Short Oil)، نرم‌تر و انعطاف‌پذیرتر است. بیشتر انواع وارنیش‌هایی که در بازار موجود هستند، از نوع میان روغن است. وارنیش‌های کم روغن که معمولاً با عنوان وارنیش «لعاب پخته» (Baking Enamel) شناخته می‌شوند، برای خشک شدن به دمای بالایی نیاز دارند و به همین جهت فقط در مصارف صنعتی استفاده می‌شوند.

نوع رزین به کار رفته در وارنیش، تعیین کننده ویژگی و جلوه نهایی آن است. وارنیش آلکیدی نوع استاندارد و همه ‌کاره برای مصارف داخلی بوده که نرخ محافظت خوبی دارد. این وارنیش از رزین آلکیدی مصنوعی در ترکیب با حلال آلی ساخته شده و رنگ آن ملایم است. خاصیت چسبندگی آن روی سطوح مختلف و مقاومت بالای آن در مقابل رطوبت وجه تمایز آن است. از این وارنیش برای دکوراسیون داخلی و خارجی استفاده می‌شود و معمولا با وارنیش روغنی اشتباه گرفته می‌شود. وارنیش فنولیک از روغن چوب چینی تهیه شده و معمولاً برای استفاده روی سطوح خارجی مناسب است. وارنیش اورتانی که معمولاً پلی‌اورتان نامیده می‌شود، دربرابر گرما، سایش و حلال‌های دیگر دوام بیشتری دارد.
اگرچه وارنیش معمولاً با قلم مو زده می‌شود اما انواع ژلی و بسیار رقیق آن هم وجود دارد که با استفاده از دستمال روی چوب مالیده می‌شود.

وارنیش ماده پرداخت شفاف، سخت و محافظ است که از آن بیشتر در پرداخت چوب استفاده می‌شود. وارنیش ترکیبی از تینر، رزین و روغن خشک شونده است که غالبا براق بوده و گونه مات یا نیمه براق آن هم وجود دارد.

کاربرد وارنیش با استفاده از قلمو بسیار آسان بوده و زمان خشک شدن آن 1 روز و زمان پخت آن 1 هفته به طول می‌انجامد. وارنیش پایه آب به علت دوام بالا و خشک شدن سریع برای چوب‌های فضای داخلی بسیار مناسب است.

لاک الکل

لاک الکل برپایه حلال بوده و دربردارنده رزینی است که باعث حل شدن لایه لاک الکل در لایه قبلی می‌‌شود. این ماده سریع خشک می‌شود و لایه سختی رو چوب ایجاد می‌کند و محافظ خوبی برای سطوح چوبی است. استفاده از لاک الکل برای چوب‌های بافت درشت ماند چوب بلوط و چوب‌های نرم مانند سدار توصیه نمی‌شود.

تغییر موقعیت مبل

 یکی از مهم‌ترین عوامل کلیدی محافظت از مبلمان چوبی جایگاه آن در فضا است. به عنوان مثال میز چوبی کنار پنجره در اثر تابش آفتاب از بین خواهد رفت و بهتر است میز را در فاصله بیشتری نسبت به پنجره قرار دهید.

تاثیر آفتاب روی رنگ چوب تیره سریع‌تر از چوب روشن نشان داده می‌شود؛ بنابراین بهتر است در خانه آفتاب‌گیر از مبلمان رنگ روشن استفاده کنید. هر چندماه یک بار چیدمان خانه را تغییر دهید.

بعضی از چوب‌ها مانند افرا و چوب گیلاس در معرض نور آفتاب تیره‌تر می‌شود و بالعکس چوب گردو روشن‌تر می‌شود.

فرش روی کف‌پوش چوبی را هرچندوقت یک‌بار جا‌به‌جا کنید؛ زیرا به مرور زمان در معرض نور آفتاب روی کف‌پوش جا می‌اندازد.

محافظت از چوب در برابر رطوبت

یکی از عوامل آسیب‌رسان به چوب، آب است. چوب در معرض آب لکه برمی‌دارد، تاب می‌خورد و فرسوده می‌شود. بنابراین باید از سطوح و مبلمان چوبی در مقابل آب به خوبی محافظت شود.

یکی از مشکلات موجود در این زمینه بوی مضر محصولاتی است که برای محافظت از مبلمان چوبی به کار برده می‌شود. در محصولاتی چون وارنیش و سیلر موادی به کار برده می‌شود که استنشاق آن برای سلامتی مضر است. بنابراین بهتر است از محصولات طبیعی برای محافظت از چوب در مقابل آب و رطوبت استفاده کرد.

پولیش و سیلر

پولیش غالبا برای براق کردن مبلمان به کاربرده می‌شود؛ اما برای سلامتی مضر بوده و با انتشار مواد شیمیایی سیستم تنفسی و عصبی را دچار مشکل می‌‌کند. به همین دلیل بهتر است برای جلوگیری از مضرات آن از مواد کاملا طبیعی استفاده شود.

روغن زیتون و لیمو

روغن زیتون و آبلیمو را به نسبت 3 به 2 ترکیب کرده و آن را یا داخل اسپری یا با دستمال مخصوص پولیش استفاده کنید. با این ترکیب خوشبو علاوه بر محافظت از چوب در مقابل رطوبت هیچ زیانی برای سلامتی نیز نخواهد داشت.

روغن نارگیل

یکی دیگر از مواد طبیعی که می‌توان برای محافظت از چوب در مقابل رطوبت استفاده کرد روغن نارگیل است. ابتدا سطح چوب را با دستمال مرطوبی تمیز کرده و در مرحله بعد مقداری روغن نارگیل روی آن بمالید. روغن نارگیل ظاهر چوب را تازه کرده و خاصیت ضدآب به چوب می‌دهد.

روغن و سرکه

روغن و سرکه به علت کاربرد زیادی که در تهیه غذا دارد در هر آشپزخانه‌ای یافت می‌شود. به نسبت 3 به یک روغن کانولا و سرکه را باهم ترکیب کنید. این ترکیب از چوب در مقابل حشرات، فرسودگی و رطوبت محافظت می‌کند. خاصیت دیگری که این ترکیب می‌تواند برای چوب داشته باشد این است که ظاهر چوب را تازه و نو می‌سازد. برای استفاده از این ترکیب بهتر است ابتدا سطح چوب را سنباده بکشید.

روغن بذر کتان

روغن بذر کتان بوی تندی دارد و دیر خشک می‌شود. اما از آن‌جاکه این ماده طبیعی ایمن بوده و ضرری برای سلامتی ندارد؛ ارزش صبر کردن را دارد. روغن بذر کتان کاربرد دارویی دارد و زمانی که دانه کتان جوشانده می‌شود نقش یک سیلر طبیعی را ایفا می‌کند. بنابراین پیشنهاد ما این است که بذر کتان را تهیه کرده و خودتان بجوشانید.

به منظور محافظت از مبلمان و سطوح چوبی علاوه بر استفاده از موادی که پیشتر توضیح داده شد، نکات دیگری نیز وجود دارد که باید رعایت شود. به عنوان مثال مبلمان چوبی را به مدت طولانی در مععرض نور خورشید قرار ندهید، یا لکه‌های آب روی سطوح چوبی را فورا پاک کنید و بسیاری موارد دیگر.

چوب در کنار تمام مزایایی که دارد معایبی هم دارد که از جمله آن می‌توان به آسیب پذیر بودن آن در برابر آب و رطوبت اشاره کرد؛ به همین جهت باید از آن به خوبی محافظت کرد.

اگر شما هم در محیط اطراف خود میز یا کانتر چوبی دارید حتما با جای لکه روی آن مواجه شده‌اید و به دنبال راهی برای پاک کردن لکه آب بوده‌اید. پیش از هر کاری برای پاک کردن لکه از سطوح چوبی، ابتدا باید سطح آن را با دستمال مناسب مانند دستمال میکروفایبر به خوبی تمیز کنید و تا جای ممکن هر چه سریع‌تر برای پاک کردن آن اقدام کنید و فرصت ندهید مدت زمان زیادی آب روی میز باقی بماند. در ادامه اگر سطح چوب تمیز نشد با یکی از روش‌های زیر آن را تمیز کنید:

• پاک کردن لکه آب با استفاده از حرارت اتو
• پاک کردن لکه آب با استفاده از روغن گیاهی
• پاک کردن لکه آب با استفاده از وازلین
• پاک کردن لکه آب با استفاده از نمک
• پاک کردن لکه آب با استفاده از روغن زیتون و پودر سنگ
• پاک کردن لکه آب با استفاده از جوش شیرین
• پاک کردن لکه آب با استفاده از سس مایونز
• پاک کردن لکه آب با استفاده از روغن زیتون و لیمو ترش
• پاک کردن لکه آب با استفاده از خمیر دندان
• پاک کردن لکه آب با سرکه
• پاک کردن لکه آب با استفاده از سیم ظرفشویی

امیدواریم با خواندن مقاله بالا اطلاعات جامع و مفیدی درباره نحوه محافظت از چوب در مقابل نور و رطوبت به دست آورده باشید. هم چنین اگر سوال یا تجربه‌ای در رابطه با محافظت از چوب دارید در بخش نظرات آن را با ما در میان بگذارید.