راهنمای واکس زدن چوب در انتهای فرایند نجاری

واکس زدن چوب، یکی از سنتی‌ترین و محبوب‌ترین روش‌های پرداخت در صنعت نجاری است. این متریال طبیعی از گذشته تا امروز، نقش مهمی در زیباسازی، ترمیم و حفاظت از آثار چوبی داشته و با وجود محدودیت‌های خود همچنان طرفداران زیادی دارد. اگرچه واکس محافظت چندان قدرتمندی ارائه نمی‌دهد، اما درخشش و لطافتی که به سطح چوب می‌بخشد، و قابلیت ترمیم جزئی ترک‌ها و آسیب‌ها، آن را به یک انتخاب عالی برای ابزارهای چوبی قدیمی، سبک‌های روستایی و سطوحی با پوشش تزئینی تبدیل کرده است. انتخاب مناسب نوع واکس و رعایت شیوه صحیح اعمال آن، کیفیت نهایی و دوام اثر چوبی را تضمین می‌کند.

چگونه چوب را واکس بزنیم؟

تمامی نجاران از دیرباز برای پرداخت در اتمام کار‌های چوبی، از واکس‌ استفاده می‌کرده‌‌اند. در بیشتر موارد پایه اصلی همه‌ی واکس‌ها موم زنبور‌عسل است که در ادامه با گونه‌های مختلف موم نخل (یک موم سخت و درعین‌حال شکننده و با نقطه ذوب بالا که در صنعت کاربرد دارد) که مفیدتر است ادغام شد. موم زنبورعسل هم آسان به‌دست می‌آید و هم کار کردن با آن راحت است، مخصوصاً اگر گرم باشد. ولی فواید این ماده‌ی طبیعی نمی‌تواند ما را از این واقعیت دور کند که موم زنبورعسل محافظت‌کننده‌ای قوی نیست و باید به‌طور مداوم تمدید شود. پارافین‌ هم موم‌ مقرون به صرفه‌ای است که از منابع نفتی تهیه می‌شود، ولی اکثراً برای تهیه‌ی شمع‌ به کار می‌رود. موم نخل به‌طور معمول در مواردی غیر از وسایل چوبی استفاده می‌شود مانند براق کردن بدنه‌ی ماشین‌ و همین‌طور در واکس‌ تخته‌‌ی موج‌سواری.

از دید نجار‌ امروزی اصولاً واکس زدن چوب برای انتهای کار مناسب نیست زیرا جلوه‌ی بسیار زیبایی دارد ولی محافظ خوبی نیست؛ برای مثال نه‌تنها دفع آب خوبی ندارد، بلکه درمقابل خش‌ و ضربه‌ هم مقاومت بالایی ندارد و با دارا بودن نقطه ذوب پایین (60 درجه سانتی‌گراد) به‌راحتی ذوب می‌شود.

فراموش نکنید اگر از موم‌ برای اتمام کار استفاده می‌کنید هیچ نوع پرداخت و جلا با ماده‌ای دیگری قابل اجرا نیست؛ حتی پوشش‌هایی مانند لاک‌الکل یا پلی‌اورتان‌ نیز بی اثر خواهد بود.

آیا استفاده از واکس چوب مفید است؟

با این حال هنوز هم برای واکس زدن چوب جایی وجود دارد. اول از همه می‌توان به تمام وسایل قدیمی و یا عتیقه اشاره کرد که در قدیم از واکس‌ برای پرداخت آن‌ها استفاده می‌کردند پس برای نوسازی و ترمیم آن‌ها می‌توان از واکس‌ استفاده کرد و در سبک‌هایی همچون‌ خانه‌های روستایی (rustic) و یا سبک هاسیندا (hacienda) که بیشتر در جنوب غربی آمریکا رایج است واکس گزینه‌ی بسیار مناسبی است. تغییر، اضافه کردن و یا اصلاح هر کدام از این وسایل نیازمند این است که رنگی واکس قبلی یا فعلی رو بتوانید دوباره خلق کنید.

کاربرد دیگر واکس یا موم در نجاری مدرن استفاده از آن‌ بر روی وارنیش‌ و پلی‌اورتان‌ و لاک‌الکل است تا به چوب‌ درخشش بی‌نظیری بدهد. شاید موم‌ پوشش‌ حفاظت کننده‌ی خوبی نباشد اما هر نوع ترک، خراش و آسیب‌ کوچک را پر می‌کنند و اجازه می‌دهد با انعکاس نور، درخششی زیبا و بی‌نقصی را شاهد باشیم.

استفاده از واکس چوب در پایان مراحل نجاری

امروزه، واکس‌ در بازار در رنگ‌های مختلفی در دسترس است. باید سعی کنید که رنگ واکس را با رنگ پوشش چوب یکی انتخاب کنید. برای واکس زدن بهتر است یک پارچه‌ی نخی تمیز را دور انگشت خود بپیچید و مثل کسی که می‌خواهد چکمه‌ای را برق بیندازد واکس بزنید. با حرکات دایره‌ای و تمرکز بر روی رگه‌ها، واکس را اضافه کنید.

از آنجایی‌که واکس‌ تقریبا هیچ وقت سفت نمی‌شود، بدون انتظار برای مدت طولانی می‌توان چندین لایه از ان را برروی چوب استعمال کرد اما تجربه نشان داده است که برای دستیابی به بهترین نتیجه بهتر است اجازه دهید تا یک لایه 24 ساعت بماند تا خشک شود و سپس لایه‌ی بعدی را بزنید. برخلاف پوشش‌هایی مانند پلی‌اورتان، وارنیش و لاک‌الکل‌ که به سنباده زدن میان لایه‌ها احتیاج دارند، در واکس‌ نیازی به سنباده زدن نیست.

جمع‌ بندی

واکس زدن چوب روشی جذاب و تاریخی برای پرداخت نهایی آثار چوبی است که بیشتر از جنبه زیبایی و ترمیم ظاهری ارزشمند است تا محافظت جدی. اگرچه واکس موم زنبورعسل و موم نخل با هم ترکیب می‌شوند تا بهترین کیفیت را ارائه دهند، اما همچنان باید توجه داشت قدرت مقاومت واکس در برابر آب، خش و ضربه محدود است و تمدید دوره‌ای لازم دارد. استفاده صحیح از واکس در سبک‌های کلاسیک، ترمیم وسایل قدیمی، یا ایجاد جلوه براق روی پوشش‌های دیگر می‌تواند چوب را از نظر بصری به سطحی عالی برساند. در انتخاب نوع واکس، تطابق رنگ و رعایت نکات اجرایی اهمیت دارد تا نتیجه نهایی هم زیبا و هم اثرگذار شود.