روغن کمپرسور چیست؟ بررسی انواع و عملکرد اصلی آن
کمپرسور هوا یکی از اصلی ترین اجزای مورد استفاده در ابزارهای بادی است. راه اندازی ابزارهای بادی مختف مانند دریل، میخکوب، پیستوله و… بدون استفاده از کمپرسور باد امکان پذیر نیست. عملکرد کمپرسورها با تولید گرما و سابش زیادی همراه است. به همین دلیل در صورتی که اجزای داخلی کمپرسور به خوبی روغن کاری نشده باشند، به کمپرسور آسیب وارد خواهد شد. استفاده از روغن کمپرسور مناسب از وارد شدن صدمه به کمپرسور شما جلوگیری کرده و مزایای زیادی را برای شما به همراه دارد. در این مقاله به معرفی این روغن و نکات لازم در مورد تعویض آن می پردازیم.
روغن کمپرسور چیست؟
روغن کمپرسور نوعی روغن روان کننده است که برای روغن کاری قطعات داخلی کمپرسورهای باد به کار می رود. این روغن معمولا از مواد اولیه مختلفی تولید می‌شود که هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند. در نمونه های اولیه کمپرسور باد، سازندگان استفاده از روغن‌های چندمنظوره عمومی مانند روغن موتور یا روغن موتور را پیشنهاد می‌دادند. با این حال این روغن‌ها به طور خاص برای کمپرسورها طراحی نشده و برای مصارف سنگین مناسب نبودند. به همین جهت، با گذشت زمان روغن‌هایی مخصوص کمپرسورهای باد طراحی شدند.
ذکر این نکته ضروری است که بسیاری از کمپرسورهای موجود در بازار خصوصا مدل‌های کوچک‌تر بدون نیاز به روغن طراحی شده‌اند. در نتیجه تعویض روغن برای این مدل‌ها معنایی ندارد. با این حال در این مدل‌ها نیز باید کارهایی مانند تعویض یا سفت کردن تسمه، تعویض فیلتر و … را برای حفظ و نگهداری از کمپرسور انجام دهید. معمولا کمپرسورهای تماما صنعتی با ابعاد بزرگ دارای مخزن روغن هستند.
عملکرد اصلی روغن کمپرسور چیست؟
عملکرد و کارایی اصلی این روغن، روان‌سازی اجزای داخلی کمپرسور هوا و کاهش اصطکاک و میزان استهلاک این دستگاه است. با شروع به کار کمپرسور هوا و در اثر حرکت اجزای داخلی آن، گرمای زیادی ایجاد می‌شود. این گرما افزایش میزان اصطکاک بین قطعات متحرک را در پی دارد. روغن در میان این قطعات متحرک قرار گرفته و از شدت اصطکاک بین آنها می‌کاهد. در نتیجه از آسیب‌های احتمالی به دستگاه جلوگیری شده و عمر آن افزایش می‌یابد. همچنین این روغن از قطعات داخلی در برابر زنگ‌زدگی و اکسید شدن محافظت می‌کنند. در نتیجه طور عمر این قطعات تا حد زیادی افزایش پیدا می‌کند.
انواع روغن کمپرسور
به طور کلی دو نوع روغن کمپرسور معدنی (مینرال) و مصنوعی در بازار موجود است. هر یک از این نوع روغن‌ها دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود هستند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
روغن‌های معدنی (روغن پمپ باد استاندارد)
روغن معدنی یکی از انواع قدیمی روغن مخصوص کمپرسور است که از نفت خام تصفیه شده تولید می‌شود. معمولا در ترکیب این روغن از مواد افزودنی استفاده شده تا خاصیت روان کننده و حفاظت‌کننده آنها را افزایش دهد. این نوع روغن از لحاظ قیمت مقرون به صرفه بوده و برای مصارف عمومی مناسب هستند. با این حال روغن معدنی برای شرایط سخت مانند دماهای بسیار بالا، استفاده‌های سنگین یا ساعات کار طولانی مناسب نیست. در این موارد توصیه می‌شود از نوع دیگر روغن کمپرسور استفاده کنید که در ادامه آن را معرفی می‌کنیم.
روغن‌های مصنوعی
روغن‌های مصنوعی از هیدروکربن‌های صنعتی و استرها تولید می‌شوند. فرمولاسیون این روغن‌ها به گونه‌ای است که نیازهای کمپرسورهای صنعتی را پوشش دهند. روغن‌های مصنوعی برخلاف نوع معدنی برای مصارف سنگین و شرایط سخت بسیار مناسب هستند. این نوع روغن در مقایسه با روغن معدنی مقاومت بسیار خوبی در برابر زنگ‌زدگی، تغییرات دمایی و خشک شدن نشان می‌دهد. ساختار مولکولی منحصر به فرد روغن مصنوعی باعث می‌شود خاصیت روان کننده خود را در دماهای بالا و تحت شرایط بسیار سخت حفظ کند؛ بنابراین انتخاب اول همه محیط‌های صنعتی همین نوع روغن است. اگرچه روغن مصنوعی قیمت بیشتری در مقایسه با نوع معدنی دارد، اما با توجه به مزایای طولانی‌مدت و حفاظتی که از دستگاه ارائه می‌کند گزینه بهتری است.
چرا باید روغن کمپرسور تعویض شود؟
تعویض منظم روغن برای حفظ عملکرد و افزایش ماندگاری دستگاه بسیار مهم است. این روغن پس از استفاده مداوم به دلیل عواملی مانند دمای بالا، آلودگی و اکسید شدن، خاصیت روان کنندگی خود را از دست می‌دهد. در صورتی که عمر مفید روغن تمام شده باشد، اصطکاک بین قطعات و گرمای تولید شده افزایش می‌یابد. در نتیجه راندمان کار دستگاه تا حد زیادی کاهش یافته و در طول زمان قطعات آن فرسوده می‌شوند. تعویض دوره‌ای و منظم این روغن باعث می‌شود راندمان کاری کمپرسور افزایش یافته و عمر قطعات تا حد قابل توجهی افزایش یابد. برای آگاهی از زمان تعویض روغن باید به دفترچه راهنمای آن مراجعه کنید. زمان تعویض روغن در مدل‌های مختلف با یکدیگر متفاوت است. معمولا پس از ۱۰۰ یا ۲۰۰ ساعت کارکرد باید روغن دستگاه تعویض شود.
مشخصات روغن کمپرسور
مشخصات روغن معمولا توسط شرکت سازنده در دفترچه راهنمای محصول ذکر شده‌اند. باید روغن مخصوص کمپرسور را با توجه به مشخصات ذکر شده توسط شرکت تولیدکننده خریداری کنید. این مشخصات شامل ویژگی‌های مختلفی مانند ویسوکوزیته (غلطت)، میزان مقاومت در برابر اکسیداسیون، مقاومت در برابر خوردگی و … هستند. با انتخاب روغن مناسب می‌توانید از عملکرد بهینه دستگاه خود اطمینان حاصل کنید.
میزان روغن کمپرسور باد
میزان روغن با توجه به اندازه و مدل محصول متفاوت است. به همین دلیل نمی‌توان میزان مشخصی را برای همه محصولات پیشنهاد کرد. در قسمت مخزن روغن بسیاری از کمپرسورها یک دریچه شیشه‌ای کوچک وجود دارد که از طریق آن می‌توانید سطح روغن خود را بررسی کنید. باید توجه داشته باشید که میزان روغنی که در کمپرسور خود می‌ریزید از حد پیشنهاد شده توسط شرکت سازنده کمتر یا بیشتر نباشد. ریختن میزان غیراستاندارد روغن در دستگاه ممکن است عملکرد آن را مختل کرده و به قطعات داخلی آن آسیب برساند.
