پیچ گوشتی فشاری چیست و مزایا آن

پیچ گوشتی چیست؟

قبل از معرفی پیچ گوشتی فشاری باید نیم‌نگاهی به خود پیچ گوشتی داشت. پیچ گوشتی ابزاری دستی یا برقی است و برای جابجایی و پیچاندن پیچ‌ها از آن استفاده می‌شود. هر پیچ گوشتی معمولی، یک دسته و شفتی منتهی به نوک پیچ‌گوشتی دارد. نوک باید قبل از چرخاندن دسته در سرِ پیچ قرار بگیرد و جنس شفت معمولا از فولاد سخت است تا نسبت به خمش و پیچش بتواند مقاومت کند. نوک پیچ گوشتی معمولا برای مقاوم‌شدن به سایش سخت شده و روی آن برای تقویت کنتراست بصری بین نوک و پیچ با روکش تیره‌رنگی پوشانده می‌شود. همچنین نوک پیچ‌گوشتی برای گیرایی بیشتر حالت برجسته داشته و معمولا دسته‌ها از جنس چوب، فلز یا پلاستیک بوده و مقطعشان شش‌ضلعی، مربعی یا بیضی است که میزان گیرش را بیشتر کرده و مانع از لغزیدن ابزار در حین کار می‌شود.

پیچ گوشتی فشاری دستی چیست؟

پیچ‌گوشتی‌ فشاری دستی که اصطلاحا به آنها پیچ گوشتی یانکی هم گفته می‌شود، مکانیسم خاصی داشته و حرکت خطی را به حرکت چرخشی تبدیل می‌کند. عملکرد آن شبیه گیره ضامن‌دار بوده و تیغه برای چرخش در جهت عقربه‌های ساعت به دسته قفل می‌شود. تیغه پیچ‌گوشتی برای سفت‌کردن پیچ‌ها و چرخش برخلاف جهت عقربه‌های ساعت باز می‌شود و برعکس برای شل‌کردن پیچ به دسته قفل می‌شود. کاربر دسته را به سمت قطعه کار فشار می‌دهد و باعث می‌شود زبانه‌ی چفت‌شده با شیار مارپیچی، محور و سری قابل تعویض را بچرخاند. گیره به گونه‌ای قابل تنظیم است که با هر بار فشاردادن می‌تواند به سمت چپ یا راست بچرخد. همچنین می‌توان آن را قفل کرد تا مانند پیچ گوشتی معمولی قابل استفاده باشد ولی اگر سَری از پیچ بلغزد بازشدن ناگهانی فنر باعث می‌شود قطعه کار را بخراشد یا به آن آسیب بزند.

ساخت پیچ گوشتی فشاری حداقل به سال 1860 برمی‌گردد. نورث برادرز طرح خود را در تاریخ 11 دسامبر 1923 به ثبت رساند و این پیچ گوشتی در خط تولید پیچ گوشتی‌های «یانکی» به بازار عرضه می‌شد. با وجودی که در ابتدا نام «یانکی» برای تمام ابزارآلات تولیدشده در شرکت نورث برادرز استفاده می‌شد، ولی از همان موقع این نام مترادف با پیچ گوشتی فشاری بود. پس از جنگ جهانی دوم شرکت استنلی، نورث برادرز را خرید. استنلی همچنان به تولید پیچ گوشتی‌‌های فشاری «یانکی» در ایالات متحده و سپس در بریتانیا ادامه داد. بعدا یک شرکت تولید ابزار آلمانی به نام شرودر این طرح را از استنلی خرید و هم‌اکنون مشغول تولید پیچ‌ گوشتی فشاری «یانکی» با مرغک استاندارد یا 0.65 سانتی‌متری یا شش‌گوش توکار است. با توجه به تنوع سری‌های دریل در این فرمت می‌توان از پیچ گوشتی فشاری مانند مته فشاری یا فارسی استفاده کرد.

چرا پیچ گوشتی فشاری؟

این پیچ گوشتی و سری‌های آن یکی از ابزارهای دستی اصلی است که برای کار نیازی به برق ندارد. پیچ گوشتی‌های فشاری عتیقه در دهه‌های بیست، سی و چهل میلادی موید این موضوع هستند و البته قیمت این ابزار هم نسبت به ابزارهای مدرن برقی بسیار کمتر است.

این پیچ گوشتی واقعا همه‌کاره است: کافی است از یک آداپتور مرغک شش‌گوش استاندارد روی آن استفاده کنید تا بتواند تمام انواع پیچ را باز و بسته کند. تازه فقط این نیست! سری‌های شش‌گوش هم هستند! می‌توانید با یک آداپتور، درایو سوکت 0.65 سانتی‌متری را در مرغک شش‌گوش قرار دهید. تمام سوکت‌ها کار می‌کنند! توصیه می‌کنیم حتما این ابزار را بخرید و در جعبه ابزار نگه دارید.

مکانیزم پیچ گوشتی فشاری

مکانیسم پیچ گوشتی فشاری به این صورت است که ابزار، گشتاور نیرو را فقط در یک جهت اعمال می‌کند و در عین حال آزادانه در جهت مخالف حرکت می‌کند. بنابراین پیچ‌ها بدون جابه‌جایی سریِ پیچ گوشتی به داخل و خارج کلگی پیچ به‌راحتی باز و بسته می‌شوند. در این نوع پیچ گوشتی حرکت خطی به حرکت دورانی تبدیل می‌شود.

تعمیر پیچ گوشتی فشاری

برای تعمیر و نگهداری پیچ گوشتی فشاری مراحل زیر را دنبال کنید.

1. ایمنی

پیچ گوشتی‌های فشاری فنری هستند. هنگام کار با آنها دستورالعمل‌های ایمنی را رعایت کنید تا خطر پریدن قطعه از میله به بیرون به حداقل برسد. تهویه باید هنگام کار با مواد شیمیایی روان‌کننده مناسب باشد. همچنین این مواد را از پوست، لباس و کفپوش دور نگه دارید. قبل از استفاده از مواد شیمیایی، دستورالعمل‌های کاربرد آنها را مطالعه کنید.

2. مواد

پیچ گوشتی فشاری با سری چاک‌دار 3 میلی‌متری و 8 میلی‌متری؛ دستکش یکبار مصرف؛ حوله کاغذی؛ دستمال پنبه‌ای؛ روان‌کننده/گریس؛ پاک‌کننده؛ آب و اسپری رنگ.

3. بازکردن قطعات

مطابق کاتالوگ پیچ گوشتی و بخش تعمیر قطعات عمل کنید.

4. جداکردن سری و فنر

برای جداکردن سری پیچ گوشتی فشاری کافی است مرغک را به سمت پایین فشار دهید و قطعه را درآورید. در انتهای دیگر پیچ گوشتی پیچ کلاچ قرار گرفته و پشت آن هم فنر برگشت قرار دارد. دقت کنید که مدل 30 این پیچ گوشتی و انواع آن فنر ندارند. قبل از خارج‌کردن پیچ، حلقه قفل را بچرخانید تا اسپیندل آزاد شده و فنر کشیده شود. سپس با پیچ گوشتی با سری 8 میلی‌متری پیچ کلاچ را بیرون بیاورید.

5. جداکردن دسته

بعد از برداشتن پیچ کلاچ می‌توانید دسته را جدا کنید. دسته چوبی را به‌آرامی از فریم جدا کنید. کار سختی است، اما چاره‌ای ندارید و باید انجامش دهید. اگر پیچ گوشتی نیاز به تعمیر ندارد و فقط می‌خواهید آن را تمیز کنید، لازم نیست دسته را دربیاورید.

6. جداکردن پیچ اسلیو

یک پیچ کوچک درست در زیر شیفتر قرار دارد. با پیچ‌گوشتی با سری 3 میلی‌متری آن را جدا کنید. پیچ اسلیو را به سمت راست بچرخانید. سپس آن را به سمت پایین فشار دهید تا کارکرد آن مشخص شود. قبل از چرخاندن پیچ اسلیو باید شیفتر را به سمت پایین فشار دهید. برای این کار از شخص دیگری کمک بگیرید. شیفتر باید در حین چرخاندن زیر پیچ اسلیو برود.

اگر به پشت پیچ گوشتی نگاه کنید، یک زبانه و یک شکاف را می‌بینید. اگر پیچ اسلیو را بچرخانید، آن زبانه در آن شکاف چفت می‌شود. حالا می‌توانید آن را پایین بکشید. حتما پیچ گوشتی را از سمت شیفتر به طرف بالا نگه دارید؛ چون شیفتر با جداشدن پیچ اسلیو می‌افتد.

7. جداکردن قطعات داخلی

اول شیفتر را جدا کنید و در گوشه‌ای بگذارید. سپس گیره را جدا کنید که نقش ضامن را دارد. احتمال دارد این قطعات به خاطر گریس قدیمی به قسمت‌های دیگر چسبیده باشند. شاید لازم باشد آنها را با یک گیره کاغذ خم‌شده بیرون بیاورید. فقط حواستان باشد که جای هر کدام از این قطعات کجاست تا بعدا بتوانید آنها را به همان ترتیب سر جایشان برگردانید. حالا می‌توانید قطعات زیر گیره‌ها را ببینید: درایو و مهره‌های کششی. اگر اسپیندل را به سمت بالا و پایین جابه‌جا کنید، این قطعات برخلاف جهت همدیگر می‌چرخند.

8. تمیزکردن

برای تمیزکردن قطعات داخلی که بیرون نمی‌آیند، از پاک‌کننده دلخواه استفاده کنید. اسپیندل را جابه‌جا کنید تا مهره‌ها بچرخند. پیچ‌گوشتی را پس از غوطه‌وری در پاک‌کننده به‌صورت زاویه‌دار نگه دارید تا پاک‌کننده از آن خارج شود. اسپیندل نیز باید به سمت پایین باشد.

9. گریس‌کاری پیچ گوشتی

کمی گریس یا روان‌کننده روی مهره‌های کششی و درایو بریزید و اسپیندل را تکان دهید تا همه چیز را بپوشاند. روغن اضافی را پاک کنید.

10. مونتاژ مجدد

گیره‌ها را سر جای خود بگذارید. اسلیو باید با شیار هماهنگ نصب شود. فنر و پیچ‌ها را سر جایشان برگردانید و همه چیز را تمیز کنید.

11. نقاشی (اختیاری)

برای اسپری رنگ در فضایی کار کنید که تهویه کافی داشته باشد. اگر این کار را در فضای باز انجام می‌دهید، رو به باد بایستید.

سوالات متداول

پیچ گوشتی فشاری با یانکی چه تفاوتی دارد؟

این دو با هم تفاوتی ندارند در واقع یانکی نام دیگر پیچ گوشتی فشاری است.

پیچ گوشتی فشاری چیست؟

پیچ‌گوشتی‌ فشاری دستی مکانیسم خاصی داشته و حرکت خطی را به حرکت چرخشی تبدیل می‌کند. عملکرد آن شبیه گیره ضامن‌دار بوده و تیغه برای چرخش در جهت عقربه‌های ساعت به دسته قفل می‌شود.