پولیش فرانسوی چیست؟ روش کار، مزایا و معایب آن چیست؟

وقتی به مبلمان چوبی نگاهی می‌اندازید برخی از آن‌ها برق بسیار خیره‌کننده‌ای دارند. شاید خیال کنید که چنین برق و جلایی خیلی ساده به دست آمده اما حقیقت چیز دیگری است. برخی از این پوشش‌ها در فرآیندی بسیار خاص به دست آمده‌اند. در ادامه به بررسی یکی از روش‌های خاص پولیش وسایل چوبی خواهیم پرداخت.

اگر به دنبال صیقل‌کاری منحصربه‌فرد روی مبلمان و یا ابزارآلات چوبی مثل گیتار و ویلن هستید بیشتر وسایلی را انتخاب می‌کنید که با پولش فرانسوی صیقل‌کاری شده‌اند. علاوه بر تحسین ظاهر زیبای آن‌ها تلاش سختی که پشت این پرداخت رنگ روغن شده است نیز قابل احترام است. این فرآیند بسیار وقت‌گیر است و برای رسیدن به نتایج بهتر، به تمرین نیاز دارد.

پولیش فرانسوی چیست؟

پولیش فرانسوی محصولی خاص نیست که بتوان آن را خریداری کرد بلکه روشی برای استعمال شلاک بر مبلمان‌ چوبی، ابزارآلات موسیقی و یا وسایل دکوری در چندلایه است و منجر به برق عمقی روی چوب می‌شود و بافت چوب را بسیار زیبا نشان می‌دهد. پولیش فرانسوی امروزه به علت سختی فرآیند کار، طرفداران چندانی ندارد. شاید بخواهید تقلب کرده و ره طولانی را خیلی زود طی کنید اما در پولیش فرانسوی از اسپری، قلم مو و اسفنج یا پلی اورتان یا دیگر پرداخت‌های براق مدرن امروزی استفاده نمی‌شود.

شلاک ماده‌ای است که از ترشحات حشره‌ای آسیایی به نام حشره لاک (نوعی شپشک) تولید شده و برای انواع چوب‌ها مناسب است، اما برای دستیابی به سطح صیقلی بی‌نقص پولیش فرانسوی بهتر است از چوب‌های سخت با بافت بسته مانند افرا و سرو استفاده کنید. اگر این ماده را در چوب‌هایی با تراکم پایین مثل چوب گردو، ماهون و رزچوب استفاده کنید باید فاصله بین ذرات را با پودر پومیس (سنگ پا) پر کنید و درواقع یک مرحله به فرآیند کار اضافه کنید. اگرچه روش‌های دیگری هم وجود دارند که پرداختی صیقلی ارائه می‌دهند (مانند وارنیش و پلی وارتان) هیچ یک به عمق و غنای پولیش فرانسوی نمی‌رسند.

مزایا و معایب پولیش فرانسوی

قبل از اینکه دست به کار شده و فرآیند چندروزه‌ی استعمال پولیش فرانسوی را آغاز کنید باید از مزایا و معایب آن آگاه شده و مسیر کار را با دقت بسنجید. اگرچه پولیش فرانسوی بسیار زیباست، در برخی موارد برای برخی از وسایل چوبی یا شرایط خاص اصلا مناسب نیست.

مزایای پولیش فرانسوی

شلاک پولیش فرانسوی دوام بالایی دارد و وقتی خشک می‌شود نیازی چندانی به نگهداری و بازسازی ندارد. شلاک بسیار انعطاف‌پذیر است درنتیجه دربرابر ترک‌خوردگی و فرسودگی مقاوم است. چنین ویژگی بسیار مهم است زیرا فرض کنید که یک میز چوبی دارید و کلیدتان را روی آن پرت می‌کنید و ناگهان شاهد خط و خش روی آن هستید. شلاک زود خشک می‌شود و غیرسمی است. به مرور زمان زرد نمی‌‌شود و وسایل چوبی که با پولیش فرانسوی پرداخت شده‌اند را می‌توانید بدون به جا گذاشتن هیچ رد و اثری ترمیم کنید. رنگ شلاک به طور طبیعی کهربایی تا نارنجی است. البته نوعی شلاک بدون رنگ هم وجود دارد که مناسب چوب‌های رنگ روشن مثل افراست.

معایب پولیش فرانسوی

شلاک اگر در معرض حرارت بالا قرار بگیرد می‌سوزد (مثلا اگر ظرفی داغ را روی آن قرار دهید) و اگر در معرض رطوبت بالا و مایعات قرار بگیرد حلقه‌ها و خراشیدگی‌های سفید رنگی روی آن ایجاد می‌شود. پس نتیجه می‌گیریم که از پولیش فرانسوی نباید برای میز نهارخوری و یا هر مبلمان دیگری که احتمال چکیدن آب روی آن زیاد است به کار برده شود. به‌علاوه روی ابزارهای چوبی که در مکان‌های مرطوب مثل آشپزخانه یا حمام قرار دارند نیز نباید به کار برده شوند. درواقع حتی قبل از شروع پروژه پولیش فرانسوی باید گزارش هواشناسی را چک کنید و اگر آن روز بارانی است یا رطوبت هوا بالاست کار را به تعویق بیندازید. شلاک با الکل آسیب می‌بیند و باید این گزینه را هم درنظر داشته باشید.

علاوه بر تمام این موارد باید تجربیات شخصی خودتان را هم درنظر بگیرید. اگر در نجاری تازه‌وارد هستید یا کاسه صبرتان زود لبریز می‌شود پولیش فرانسوی برای شما مناسب نیست. درعوض باید از رنگ شفاف یا وارنیش استفاده کنید و درنهایت یک لایه پلی اورتان به کار ببرید. درست است که این روش عمق درخشش پولیش فرانسوی را ندارد اما آسان‌تر و سریع‌تر است.

آموزش انجام پولیش فرانسوی

ابتدا با سنباده شروع کنید: ابتدا رنگ و جلای قدیمی را با سنباده از بین ببرید. ابتدا با سنباده درجه زبری متوسط شروع کنید و در نهایت با سنباده ریز مثل 400 سنباده زدن را به اتمام برسانید. بعد از سنباده با دستمال مرطوب گرد و غبار را پاک کنید.

شلاک را خودتان آماده کنید: درست است که می‌توانید با خریدن شلاک آماده در وقت صرفه‌جویی کنید اما موادی مثل شلاک که از حشرات گرفته می‌شوند بهتر است تازه استفاده شوند. به همین دلیل بیشتر نجارها ترجیح می‌دهند خودشان مواد را ترکیب کنند. 100 گرم ورقه شلاک را در 500 گرم الکل صنعتی حل کنید. شلاک را برای مصرف راحت‌تر داخل یک بطری پمپی بریزید یا داخل بطری شیشه‌ای نگهداری کنید و مقدار مورد نیاز را داخل یک ظرف کم عمق بریزید.

دستمال جاذب را آماده کنید: برای استفاده از شلاک به دستمالی نیاز داریم که دارای قسمتی در مرکز باشد که جاذب مایع باشد و هنگام استفاده به آرامی شلاک را پخش کند. با گاز استریل یا پنبه، یک هسته‌ به اندازه توپ گلف درست کنید و آن را در مرکز یک تکه پارچه نخی به مساحت 15 سانتیمتر مربع قرار دهید. مقداری از محلول شلاک را به مرکز پارچه اسپری کنید تا کمی مرطوب شود اما از آن نچکد. سپس با استفاده از نخ، پارچه را دور پنبه آغشته به شلاک سفت کنید طوری که به‌راحتی بتوانید آن را در دست بگیرید.
اکنون با استفاده از قطره چکان 1 الی 2 قطره روغن زیتون روی دستمالی که آماده کرده‌اید بچکانید. روغن زیتون حرکت دستمال را روان‌تر می‌کند زیرا شلاک ممکن است کمی حالت چسبنده داشته باشد.

اجرای لایه سیلر: لایه اول شلاک که درواقع نقش سیلر چوب را دارد، پارچه‌ی آغشته به محلول را در مسیر جهت رگه‌های چوب حرکت دهید و به هیچ وجه در وسط مسیر توقف نکنید زیرا ممکن است روی چوب لکه ایجاد کند. حتما دستمال را تا انتها و لبه‌ی چوب برسانید و سپس آن را از روی چوب بلند کنید. لاک الکل را 3 لایه بزنید و قبل از زدن لایه جدید به مدت چند دقیقه اجازه دهید لایه قبلی خشک شود. اگر دستمال چسبنده شد 1 یا 2 قطره دیگر روغن زیتون به آن بچکانید.

با پودر پومیس فاصله بین ذرات را پر کنید: این مرحله کاملا اختیاری است اما اگر با چوب گردو سر و کار دارید بهتر است این مرحله را انجام دهید. اگر می‌خواهید پولیش فرانسوی صاف و هموارتری داشته باشید از پومیس بسیار ریز استفاده کنید. یک دستمال دیگر به همان روشی که توضیح دادم درست کنید و به مقداری الکل آغشته کنید. اکنون پودر پومیس الک شده را روی دستمال بریزید با فشار ملایم و با حرکت دایره‌ای روی سطح چوب بمالید. در جهت رگه‌های چوب این کار را انجام ندهید زیرا ممکن است پودر پومیس از لایه بیرون بزند. این مرحله را تا زمانی که سطح چوب کاملا صاف و هموار شود ادامه دهید.

مرحله اصلی: دوباره دستمال لاک الکلی که درست کرده بودید را بردارید باز کنید مقدار کمی شلاک به پنبه وسط آن اسپری کنید دوباره با نخ ببندید چند قطره روغن زیتون روی دستمال بریزید و با حرکت حلقه‌های کوچک روی چوب بمالید. دستمال را کمی با فشار روی چوب بمالید. اگر احساس کردید دستمال چسبنده است دوباره روی آن چند قطره روغن زیتون بریزید. برای این که لایه پولیش نازک و هموار باشد می‌توانید مقدار بیشتری لاک الکل به قسمت داخل دستمال اضافه کنید. چندین لایه لاک الکل به تمام سطح چوب بزنید. به دلیل این که لاک الکل زود خشک می‌شود باید بتوانید در این مرحله چند لایه روی چوب بزنید تا زمانی که به یک لایه صاف و هموار برسید.

تمیزکاری : این مرحله برای از پاک کردن روغن اضافی که هنگام خشک شدن روی سطح لاک بلند می‌شود لازم است. چند قطره الکل صنعتی به دستمال بزنید و روی سطح چوب با حرکات ملایم بکشید. قبل از رفتن به مرحله بعد به مدت 1 ساعت اجازه دهید چوب کاملا خشک شود.

درصورت لزوم تکرار کنید: پولیش فرانسوی و مرحله تمیزکاری به طور معمول 6 الی 8 مرتبه تکرار می شود تا زمانی که به آن درجه درخشندگی دلخواه برسید. بین هر لایه به مدت 1 ساعت اجازه دهید لایه قبلی کاملا خشک شود.

نقص‌های کوچک را از بین ببرید: سطح چوبی ما اکنون باید کاملا براق و هموار باشد اما در عین حال ممکن است نقص‌های کوچکی داشته باشد مثل لکه‌هایی که در اثر توقف و حرکت آهسته دستمال لاک الکل ایجاد شده است. سطح چوب را زیر نور بررسی کنید چنانچه لکه‌ای روی آن مشاهده کردید با سنباده درجه زبری 1200 همراه با 2 قطره روغن زیتون بسائید. دستمال را به چند قطره الکل آغشته کرده و گرده‌ها را پاک کنید. در نهایت سطح چوب را کاملا تمیز کنید.

در آخر یک لایه واکس مبلمان بزنید: بعد از این که شلاک کاملا خشک شد برای محافظت از سطح پرداخت شده چوب با یک دستمال نرم روی آن یک لایه پولیش براق کننده مبلمان بزنید.