معرفی جامع و کامل براق کننده چوب برای پرداخت چوب

از روزگاران کهن تا عصر مدرن، نجاران با ظرافتی خاص، رازهای براق کردن چوب را سینه به سینه منتقل کرده‌اند. امروز، در آستانه‌ی این هنر ظریف ایستاده‌ایم تا پرده از اسرار مواد براق کننده چوب برداریم. خواه یک نجار حرفه‌ای باشید یا علاقه‌مندی که می‌خواهد به مبلمان قدیمی خانه جانی دوباره ببخشد، این مقاله شما را با دنیای پرداخت چوب آشنا خواهد کرد. از روغن‌های طبیعی گرفته تا فناوری‌های پیشرفته‌ی امروزی، هر کدام داستانی برای گفتن دارند. پس همراه ما باشید تا رمز و راز جلا دادن به چوب را کشف کنیم و ببینیم چگونه می‌توان به چوب، عمر و زیبایی بخشید.

پرداخت چوب چیست؟

پرداخت چوب یا فینیشینگ از سخت‌ترین مراحل نجاری برای بسیاری از نجاران است. بسیاری از نجاران بدون هیچ مشکلی و به‌راحتی اتصالات چوبی بسیار پیچیده را ساخته و فنون بسیار ظریف نجاری را انجام می‌دهند اما از پرداخت چوب هراس داشته و علاقه‌ای به انجام آن ندارند.

بهترین براق کننده چوب چیست؟

پیشتر در مقاله انواع جلادهنده چوب به معرفی جلادهنده ها پرداختیم اما بهترین براق کننده چوب چیست، سؤالی است که برای بسیاری از افراد وجود دارد و با سوالات زیادی مثل بهترین روغن چوب چیست مواجه میشویم. آگاهی از پاسخ درست و دقیق این سؤال بسیار مهم است. محصولات پرداخت و مواد فینیشینگ را می‎‌توان براساس کیفیت کلی و درجه محافظت آن‌ها بدین شکل طبقه‌بندی کرد: واکس، روغن، وارنیش، شلاک، لاک الکل و جلادهنده‌های پایه آب. این مواد درجات مختلفی از محافظت، دوام، کاربرد، قابلیت ترمیم و زیبایی را ارائه می‌دهند. هیچ پوششی به تنهایی تمام موارد بالا را به همراه نداشته و به همین دلیل در انتخاب آن‌ها باید نوع کاربرد را در نظر داشت.
بهترین راه برای انتخاب، پاسخ به چندین سوال است:

• ضریب حفاظتی پوششی که روی کار می‌خواهید استفاده کنید چقدر باید باشد؟
• دوام و عمر پوشش چقدر باید باشد؟
• استعمال پوشش روی کار چقدر سخت است و چقدر زمان می‌برد؟
• بعد از استعمال پوشش، کار چه ظاهر و نمایی به خود خواهد گرفت؟

انواع براق کننده چوب موجود در بازار

تمام گزینه‌های موجود در بازار را می‌توان براساس عامل و نرخ خشک شدن به دو دسته تقسیم کرد. براق کننده‌های تبخیری مانند لاک الکل، شلاک و بسیاری از پوشش‌های بر پایه آب، با تبخیر مایع حلال، خشک می‌شوند. براق کننده‌های بر پایه آب را می‌توان حتی مدت‌ها بعد از خشک شدن، با استفاده از حلالی که برای رقیق کردن آن‌ها استفاده شده حل کرد و از این رو نسبت به پوشش‌های انفعالی دوام و عمر کمتری دارند. پوشش‌های انفعالی مانند روغن بذر کتان، روغن چوب چینی، لاک الکل کاتالیز شده و وارنیش هم حاوی حلال‌های تبخیری هستند اما فقط در تماس با هوای بیرون قوطی یا مواد شیمیایی داخل قوطی خشک می‌شوند.

این روغن های براق کننده چوب در هنگام خشک شدن تحت تغییرات شیمیایی قرار گرفته و بعد از خشک شدن دیگر با حلالی که برای رقیق کردن آن‌ها استفاده می‌شود، پاک نمی‌شوند. به غیر از روغن خالص، پوشش‌های انفعالی مقاومت بیشتری دربرابر نوسانات دما و مواد شیمیایی دارند. در ادامه به بررسی و مقایسه محصولات مختلف و ویژگی‌های آن‌ها می‌پردازیم.

واکس چوب

بسیاری از افراد موم یا واکس را براق کننده مناسب برای چوب نمی‌دانند. از واکس‌ بیشتر برای پولیش مبلمان یا روی پوششی دیگر استفاده می‌شود؛ به این ترتیب که پس از پرداخت چوب با شلاک یا لاک الکل، لایه‌ای از واکس روی آن می‌زنند. واکس مناسب برای این کار بیشتر واکس کارنوبا است.

روغن بزرک

روغن بزرک انواع مختلفی دارد. نوع تصفیه نشده آن روغن بزرک خام نامیده شده و به ندرت از آن برای پرداخت (فینیشینگ) چوب استفاده می‌شود؛ زیرا به آرامی خشک می‌شود. با گذشت زمان نجاران متوجه شدند با جوشاندن روغن بزرک، این محصول ضخیم‌تر شده و زمان خشک شدن آن کوتاه‌تر می‌شود. اگرچه روغن بزرک جوشانده که به آن حرارت دیده هم گفته می‌شود، در بازار موجود است اما امروزه روغن‌های بزرکی که فروخته می‌شوند، روغن‌های خامی هستند که به آن‌ها مواد شیمیایی افزوده شده تا زمان خشک شدن روغن را کوتاه‌تر کند. روغن مناسب برای پرداخت چوب، روغن بزرک جوشانده یا حرارت دیده است.

روغن چوب چینی (تانگ)

این روغن از دانه‌های درختانی به دست می‌آید که بومی آسیا هستند اما امروزه در سرتاسر جهان کاشته می‌شوند. این روغن در دو نوع خالص (تصفیه نشده) و گرما دیده (پلیمرایز شده) وجود دارد. گرمادهی به روغن چوب چینی یا تانگ موجب افزایش دوام و کاهش زمان خشک شدن آن روی چوب می‌شود همچنین احتمال برفک زدن (تشکیل ظاهری سفید و مات مانند برفک) روی آن را کاهش می‌دهد. روغن چوب چینی در مقایسه با روغن بزرک روشن‌تر و دربرابر رطوبت مقاومت بیشتری دارد.
روغن چوب چینی و روغن بزرک هر دو نافذ بوده و درون الیاف بافت چوب نفوذ کرده سپس خشک می‌شوند. استعمال این روغن‌ها بسیار آسان است: تنها کافی است مقداری از آن‌ها را روی چوب مالیده و به آن فرصت دهید تا به‌خوبی در بافت چوب نفوذ کند و سپس مقدار اضافی را با دستمال پارچه‌ای از روی سطح چوب پاک کنید.

وارنیش

وارنیش از رزین‌های سنتتیک بادوام و سختی تشکیل شده که با روغن خشک شونده تغییر یافته‌اند. برچسب روی ظرف وارنیش مواد تشکیل دهنده رزین را به‌صورت زیر بیان می‌کند: آلکید، فنولی و اورتان، روغن‌های چوب چینی و بذر کتان و همچنین روغن‌های نیمه خشک شونده مانند روغن سویا و کاجیره (روغن گلرنگ). وارنیش مانند روغن‌های واقعی تحت فرآیند یکسانی (پلمیریزاسیون) خشک می‌شود اما رزین دوام آن را از روغن بیشتر می‌کند. درواقع وارنیش بر پایه روغن بادوام‌ترین ماده برای فینیشینگ بوده که نجاران نیمه ماهر می‌توانند آن را به‌راحتی روی چوب بزنند. وارنیش در مقایسه با انواع دیگر پوشش‌ها، مقاومت بیشتری در برابر آب، گرما، حلال‌ها و مواد شیمیایی دیگر دارد.
وارنیش‌هایی که درصد روغن بیشتری دارند وارنیش «پُرروغن» (Long Oil) نامیده شده که شامل وارنیش دریایی (وارنیش‌هایی که برای سطوح خارجی و برخی سطوح داخلی استفاده می‌شود) است. وارنیش پُرروغن نسبت به وارنیش میان روغن (Medium Oil) و کم‌ روغن (Short Oil)، نرم‌تر و انعطاف‌پذیرتر است. بیشتر وارنیش‌هایی که در بازار موجود هستند، از نوع میان روغن است. وارنیش‌های کم روغن که معمولاً با عنوان وارنیش «لعاب پخته» (Baking Enamel) شناخته می‌شوند، برای خشک شدن به دمای بالایی نیاز دارند و به همین جهت فقط در مصارف صنعتی استفاده می‌شوند.
نوع رزین به کار رفته در وارنیش، ویژگی و جلوه نهایی آن را تعیین می‌کند. وارنیش آلکیدی نوع استاندارد و همه‌کاره برای مصارف داخلی بوده که نرخ محافظت خوبی دارد. وارنیش فنولیک از روغن چوب چینی تهیه شده و معمولاً برای استفاده در سطوح خارجی مناسب است. وارنیش اورتانی که معمولاً پلی‌اورتان نامیده می‌شود، دربرابر گرما، سایش و حلال‌های دیگر دوام بیشتری دارد.
اگرچه وارنیش معمولاً با قلم مو زده می‌شود اما انواع ژلی و بسیار رقیق آن هم وجود دارد که با استفاده از دستمال روی چوب مالیده می‌شود.

مخلوط روغن و وارنیش

این مخلوط که معمولاً ترکیبی از روغن به همراه وارنیش است و ترکیبی از بهترین ویژگی‌های این دو ماده را به همراه دارد که شامل استفاده‌ی آسان شبیه به روغن و خاصیت حفاظتی وارنیش است. مخلوط روغن و وارنیش نسبت به روغن‌های واقعی دیرتر خشک می‌شوند اما فینیشینگ چوب با آن‌ها سریع‌تر است. از آنجا که تولیدکنندگان نسبت دقیق روغن به وارنیش را روی محصولات نمی‌نویسند، تعیین میزان دقیق محافظت این محصولات از چوب آسان نیست.

شلاک

بسیاری فکر می‌کنند که شلاک نوعی پوشش مایع است که در رنگ‌فروشی پیدا می‌شود اما درواقع شلاک نوعی رزین طبیعی است که نوعی حشره ماده آن را روی درختان در هند و تایلند ترشح می‌کند. این ترشحات به‌صورت پیله جمع می‌شوند و سپس آن‌ها را در الکل تقلیلی (اتیل) حل کرده و شلاک به دست می‌آورند.

شلاک دارای انواع مختلفی است، شما می‌توانید آن را به‌صورت ترکیب شده بخرید یا آن را به‌صورت خشک خریداری کرده و خودتان آن را در الکل تقلیلی حل کنید. نوع آماده آن رنگ‌های شفاف و نارنجی دارد. شلاک خشک دارای رنگ‌ها و موم‌ بیشتری نسبت به شلاک آماده است. موم موجود در شلاک مقاومت آن را دربرابر آب کم می‌کند.

لاک الکل

از نظر بیشتر نجاران حرفه‌ای لاک الکل بهترین نوع پرداخت برای چوب است. لاک الکل بسیار سریع خشک شده و به‌خوبی به بافت چوب نفوذ کرده و دوام چوب را افزایش می‌دهد. لاک الکل‌ها دارای انواع مختلفی هستند که هرکدام ویژگی‌های منحصربه‌خود را دارند.
پرکاربردترین نوع لاک الکل نیترو سلولز است. اگر روی برچسب محصول نوشته شده لاک الکل، معمولاً نیترو سلولز است که از آلکاید و رزن نیتروسلولز ترکیب شده با حلال ساخته شده و به‌سرعت تبخیر می‌شود. این نوع لاک الکل دربرابر آب مقاومت متوسطی داشته اما دربرابر گرما، و برخی مواد شیمیایی حساس است. بزرگ‌ترین نقطه ضعف این ماده، تمایل آن به زرد شدن با گذشت زمان بوده که بیشتر روی چوب‌هایی با رنگ روشن دیده می‌شود.
برای اصلاح لاک الکل و جلوگیری از زرد شدن آن به ترکیب لاک الکل، آکریلیک اضافه می‌کنند. این محصول خواصی مشابه لاک الکل‌های معمولی دارد با این تفاوت که رنگ آن شفاف است و با گذر زمان رنگ آن زرد نمی‌شود.
لاک الکل کاتالیز شده شکاف‌ بین ویژگی‌های نیترو سلولز و دوام وارنیش را پر می‌کند. لاک الکل کاتالیز شده ترکیب پیچیده‌ای از فرمالدهید اوره یا ملامین اوره و آلکید داشته که به آن رزین نیترو سلولز اضافه شده تا کاربردی مانند لاک الکل معمولی دارد. افزودن کاتالیزوری اسیدی واکنشی شیمیایی را آغاز می‌کند که پوششی بسیار بادوام را تولید می‌کند. لاک الکل کاتالیز شده در دو نوع تولید می‌شود: پیش کاتالیز شده و پس کاتالیز شده. محتویات لاک الکل‌های پیش کاتالیز شده از قبل با هم مخلوط شده؛ اما لاک الکل‌های پس کاتالیز دو قسمت هستند که باید آن را با نسبت مشخص با هم مخلوط کنید. زمانی که لاک الکل و کاتالیزگر با هم ترکیب می‌شوند باید به‌سرعت استفاده شوند.

بعد از شاپان چی بزنیم؟

نمی‌توان از شاپان به‌ عنوان رنگ آخرین لایه استفاده کرد؛ به این دلیل که از نظر بهداشتی و زیبایی نمی‌تواند براقیت یا جلای کافی به کار بدهد. در واقع شاپان نوعی آستر بوده که از آن برای تغییر رنگ چوب استفاده می‌شود و در ترکیب با موادی مانند سیلر، کیلر یا نیم پلی استر به سطح چوب استحکام و جلا می‌دهد.
شاپان به تنهایی نمی‌تواند محافظتی برای چوب ایجاد کند به این ترتیب نمی توان از شاپان به عنوان رنگ نهایی استفاده کرد. اگر روی شاپان سیلر یا کیلر زده نشود، رنگ شاپان بعد از مدت کوتاهی کم رنگ شده یا حتی ممکن است با قرار گرفتن در مقابل نور خورشید به طور کامل تبخیر و از بین برود.

سیلر

یکی از پرکاربردترین مواد برای رنگ آمیزی و پرداخت چوب سیلر است که از آن برای اشباع چوب استفاده می‌شود. از آنجا که بافت چوب منافذی دارد که باید اشباع شود تا رنگ را به خوبی جذب کند باید از ماده‌ای مناسب برای اشباع آن استفاده کرد. همچنین با استفاده از سیلر و سنباده زدن پس از آن می‌توان الیاف و پرزهای ریز روی سطح چوب را از بین برد.

نیم پلی استر

نیم پلی استر نوعی لاک دو جزئی به رنگ عسلی یا شفاف است. منظور از دو جزئی این است که نیم پلی استر با هاردنر ترکیب شده و ماده‌ای سخت ایجاد می‌کند. برای تهیه نیم پلی استر معمولا از روغن نارگیل یا سویا استفاده می‌کنند. رنگ نیم پلی استر تهیه شده از روغن نارگیل بی رنگ و شفاف و رنگ نیم پلی استر تهیه شده از روغن سویا به رنگ عسلی است اما کیفیت نیم پلی استر تهیه شده از روغن نارگیل بهتر است.

پوشش های چوب بر پایه آب

مواد تشکیل دهنده پوشش‌های بر پایه آب مانند وارنیش و لاک الکل حاوی اورتان، آلکید و آکریلیک بوده اما مواد قابل اشتعال و آلوده کننده آن‌ها با آب جایگزین شده است. ترکیبات شیمیایی این محصولات بسیار پیچیده است؛ زیرا رزین یا چسب به‌راحتی با آب ترکیب نمی‌شود به همین جهت باید از لحاظ شیمیایی اصلاح شود تا به‌خوبی با آب ترکیب شود.
جلا دهنده‌های پایه آب معمولاً از رزین آکریلیک (لاک الکل پایه آب) یا ترکیب آکریلیک اورتان (پلی اورتان پایه آب) است. مانند لاک الکل‌ها، افزودن اورتان باعث سختی رزین شده و آن را دربرابر خراشیدگی مقاوم می‌کند. اورتان بر پایه آب مانند جلا دهنده‌های روغنی دربرابر گرما و حلال‌ها مقاومت چندانی ندارند.

روغن براق کننده چوب خام

برای پرداخت نهایی چوب می‌توان از انواع مختلف روغن استفاده کرد اما آیا برای براق کردن چوب خام می‌توان از هر روغنی استفاده کرد؟ در پاسخ باید بگوییم که پرداخت چوب خام کمی متفاوت‌تر از پرداخت چوب‌های رنگ شده است. روغن بذر کتان، تانگ یا چوب چینی، روغن گردو، روغن‌های معدنی و روغن دانمارکی از انواع براق کننده چوب خام است.

کدام مواد پرداخت چوب با دوام‌تر هستند؟

میزان مقاومت پوشش‌های مختلف برحسب میزان مقاومت دربرابر آب، گرما، خراشیدگی، مواد شیمیایی و حلال‌ها اندازه‌گیری می‌شود. واکس‌، شلاک، لاک الکل و پوشش‌های بر پایه آب، اگر زمان زیادی در معرض آب و رطوبت قرار بگیرند، آسیب می‌بینند. بیشتر این پوشش‌ها به‌راحتی پاک و خراشیده می‌شوند. واکس‌ به طرز شگفت‌انگیزی دربرابر اسید و مواد قلیایی مقاوم است اما دوام کمی دارد.
شلاک هم دربرابر مواد قلیایی مانند آمونیاک مقاوم است. تمام پوشش‌های تبخیری، لاک الکل (نیترو سلولز و آکریلیک، پایه آب و حلال) موادی با دوام بسیار بالا هستند. پلی اورتان روغنی بادوام‌ترین نوع پرداخت (فینیشینگ) است که می‌توانید با دست آن را روی چوب بزنید. لاک الکل‌ کاتالیز شده و وارنیش از بادوام‌ترین پوشش‌ها هستند که باید روی سطح کار اسپری شوند.

ازماده‌ای استفاده کنید که کار با آن را بلد هستید

تجربه، محیط کار و تجهیزات کارگاه همگی در تصمیم‌گیری و انتخاب نوع پوشش اهمیت دارد. همچنین دما و رطوبت هوا مانند میزان خاک اره موجود در هوا می‌تواند روی نتیجه کار مؤثر باشد. گرد و غبار محیط در کار کردن با موادی مانند شلاک و لاک الکل مشکلی نیست اما هنگام کار با موادی که دیرتر خشک می‌شوند مانند وارنیش می‌تواند مشکل بزرگی باشد. شلاک و لاک الکل در دمای کم خشک می‌شوند اما با اضافه کردن موادی به آن می‌توان آن‌ها را اصلاح کرده و برای استفاده در محیط‌های گرم و مرطوب مناسب کرد.
روغن و پوشش‌های روغنی در محیط‌های سرد و مرطوب بسیار دیرتر خشک شده و در نتیجه گرد و غبار زمان کافی دارند تا روی سطح بچسبند و ظاهر کار را خراب کنند.
فینیشینگ با استفاده از اسپری نیاز به بودجه زیادی داشته و در اکثر موارد نیاز به تجهیزات گران قیمت دارد. هم چنین کار کردن با اسپری نیاز به مهارت خاصی داشته که تنها از طریق تمرین می‌توان به آن دست یافت.

نوع ماده براق کننده روی ظاهر چوب تأثیر دارد

می‌خواهید جلوه نهایی کارتان چوب طبیعی باشد؟ می‌خواهید ظاهر کار شما براق، زیبا و صاف باشد؟ رنگ نهایی کار و زرد شدن آن پس از مدتی برای شما معضل است؟ از قدیم نجاران برای ایجاد جلوه‌ای طبیعی از واکس، روغن و وارنیش استفاده می‌کرده‌اند. اگرچه با هر نوع فینیشینگ مانند شلاک، وارنیش و لاک الکل می‌توان جلوه‌ای طبیعی برای چوب ایجاد کرد اما هیچ کدام از این مواد که به‌آسانی می‌توان آن‌ها را روی چوب زد، سطحی سخت ایجاد نمی‌کنند به همین منظور نباید لایه‌های زیادی روی چوب بزنید و تنها با زدن چندلایه و پاک کردن مواد اضافی با دستمال و صاف کردن آن می‌توانید جلوه‌ای طبیعی ایجاد کنید؛ اما اگر هدف شما پر کردن منافذ یا درخشان کردن سطح چوب است باید از مواد براق کننده که سطحی محکم ایجاد می‌کنند مانند وارنیش، شلاک و لاک الکل استفاده کنید.

این محصولات برای مواقعی که می‌خواهید چوب را به‌صورت حرفه‌ای رنگ‌آمیزی کنید مثلاً ایجاد سایه رنگ یا لعاب کاری، مهم است.
رنگ و میزان نفوذ پوشش ممکن است مشکل‌ساز باشد. استفاده از شلاک نارنجی و وارنیش فنولیک رزین، چوب‌های روشن را تیره می‌کند. علاوه بر این بعضی پوشش‌ها جلوه نهایی کار را تیره و بافت چوب را عمیق‌تر نشان می‌دهند. در بیشتر موارد هدف از پرداخت چوب نمایان کردن بافت چوب و ایجاد جلوه‌ای درخشان برای آن بوده و در موارد دیگر نواقص کار را با پرداخت چوب پنهان می‌کنند. فینیشینگ چوب‌های ظریف مانند چوب مروارید باعث می‌شود جلوه نهایی آن کدر شود.
روغن، وارنیش‌های روغنی، لاک الکل‌های پایه حلال و شلاک همگی بافت چوب را نمایان و عمیق‌تر نشان داده و جلوه‌ای بسیار براق برای چوب ایجاد می‌کنند. این پوشش‌ها سلول‌های چوب را خیس کرده و درون بافت چوب نفوذ می‌کنند.
پوشش‌های مقاوم دیگر، به‌خصوص پوشش‌های بر پایه آب و لاک الکل‌های کاتالیز شده، روی سطح چوب قرار می‌گیرند. از آن جا که این محصولات به بافت چوب نفوذ نمی‌کنند، ظاهر چوب را روشن می‌کنند.
ظاهر پلاستیکی معمولاً در اثر فینیشینگ یا پرداخت نادرست چوب با استفاده از پلی اورتان و لاک الکل‌های کاتالیز شده ایجاد می‌شود.
پرداخت چوب‌های با منافذ باز مانند چوب بلوط و چنار، با استفاده از وارنیش و لاک الکل غلیظ ممکن است جلوه‌ای زشت و اصطلاحاً آبکی به آن بدهد. این جلوه به‌دلیل آن به‌وجود می‌آید که این مواد به جای فرو رفتن در منافذ چوب روی آن باقی می‌مانند. استفاده از براق کننده‌های رقیق می‌تواند جلوه نهایی کار را جذاب‌تر کند. یکی از بهترین روش‌ها برای پرداخت چوب با پلی اورتان روغنی، رقیق کردن آن با استفاده از ترپانتین معدنی تا 50 درصد است و سپس استعمال پوشش با استفاده از دستمال روی چوب است. یکی دیگر از مشکلات در پرداخت چوب‌هایی با رنگ روشن، زرد شدن آن‌ها با گذشت زمان است. پوشش‌های اکلیلی، حلال و مبتنی بر پایه آب روی چوب‌های روشن مانند افرا و توس (غان) زرد نمی‌شوند. واکس‌ و بعضی از پوشش‌های کاتالیز شده هم رنگ چوب را زرد نمی‌کنند.

توجه به محیط زیست و نکات ایمنی

پوشش‌های بر پایه حلال مانند وارنیش و لاک الکل حاوی حلال‌های طبیعی هستند که با محیط زیست سازگار هستند و به سلامتی شما آسیب نمی‌رسانند. این مواد بسیار قابل اشتعال هستند بنابراین درصورت تمایل می‌توانید از گزینه‌های بر پایه آب استفاده کنید. استفاده از پوشش‌های بر پایه آب خطر آتش‌سوزی و آسیب به سلامتی و طبیعت را کاهش می‌دهد.
روغن‌های خالص جایگزینی شگفت‌انگیز برای وارنیش و لاک الکل‌های پایه آب هستند. این روغن‌ها حلال نداشته و از منابع تجدیدپذیر به‌دست می‌آیند. با این حال پارچه آغشته به روغن باید به دقت دور انداخته شود.
شلاک هم یک جایگزین ایده‌آل است زیرا حلال آن اتیل الکل بوده که از تقطیر ذرت به دست می‌آید و بوی آن آزار دهنده نیست.
جدا از تمام چیزهایی که شنیده یا خوانده‌اید، اگر پوشش چوب کاملاً خشک شود، سمی نخواهد بود. هنگامی که حلال پوشش چوب تبخیر می‌شود، اگر در تماس با غذا قرار بگیرد دیگر مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ اما این به آن معنا نیست که شما بتوانید پوشش را بخورید! این به این معنا است که افزودنی‌هایی مانند خشک کن‌های قوی فلزات و پلاستیک‌ که درون محفظه قرار می‌گیرند غذا را سمی نمی‌کنند.
پرداخت چوب یا فینیشینگ با استفاده از روش اسپری کردن، مقدار زیادی از ماده یا رنگ براق کننده چوب را هدر می‌دهد و حلال‌های طبیعی را در هوا پراکنده می‌کند. استفاده از قلم مو و یا استعمال براق کننده با استفاده از پارچه روی سطح چوب روشی کاربردی است اما سرعت کمتری دارد.

بهترین روغن برای چوب

انتخاب بهترین روغن برای چوب به عوامل مختلفی مانند نوع چوب و کاربرد آن بستگی دارد. هر یک از این مواد دارای ویژگی‌ها و مزایای خاص خود هستند که قبل از انتخاب یک گزینه باید به آنها توجه کنید. یکی از پرکاربردترین و بهترین روغن‌ها برای چوب، روغن بزرک است. این روغن پوشش‌دهی مناسبی روی سطح چوب دارد و بسیاری از نجاران به روش استفاده از آن تسلط دارند. گزینه دیگر روغن تانگ است که از نظر مقاومت در برابر آب و حرارت گزینه مناسبی است.

همچنین این روغن در مقایسه با روغن بزرک رنگ روشن‌تری دارد. البته انواع دیگری از روغن از جمله روغن دانمارکی و روغن درخت ساج نیز وجود دارند که در ایران رایج نیستند. در کل اگر به دنبال روغن برای جلوگیری از ترک چوب، افزایش ماندگاری چوب در برابر شرایط محیطی و همچنین بهبود ظاهر آن می‌گردید تمامی این گزینه‌ها می‌توانند برای شما مناسب باشند.

اسم روغن براق کننده چوب

همانطور که اشاره شد پرکاربردترین براق‌کننده‌های چوب روغن بزرک، روغن تانگ، وارنیش، واکس چوب، شلاک و لاک الکل نام دارند.

از روغن سوخته یا روغن قدیمی ماشین هم می‌توان برای براق کردن چوب استفاده کرد. طبق تحقیقات انجام شده، استفاده از روغن موتور تا حد زیادی بر روی ثبات ابعاد چوب و مقاومت آن در برابر رطوبت تأثیر می‌گذارد. اگرچه ممکن است این ماده کیفیت و کارایی برخی دیگر از براق‌کننده‌های چوب را نداشته باشد، اما مهم‌ترین مزیت آن هزینه بسیار پایینی است که برای آن می‌پردازید. روغن سوخته را می‌توان با استفاده از قلم مو یا اسپری روی چوب زد. البته باید توجه داشته باشید که این روغن برای استفاده در اسپری غلظت بسیار زیادی دارد؛ بنابراین باید با استفاده از رقیق‌کننده‌هایی مانند تینر میزان غلظت آن را کاهش دهید.

براق کردن چوب

تمامی مواد ذکر شده در این مقاله می‌توانند برای براق کردن چوب استفاده شوند. وارنیش یکی از پرطرفدارترین گزینه‌های برای براق کردن چوب و وسایل چوبی است که کارایی آسانی دارد. این ماده ظاهری کاملا یکدست و براق به چوب می‌دهد.

روغن برای چوب خام

روغن‌های ذکر شده مانند بزرک و تانگ را می‌توان برای انواع چوب خام استفاده کرد. البته روش صحیح استفاده از این روغن‌ها، به نوع چوب و الیاف آن نیز بستگی دارد.

روغن مناسب برای وسایل چوبی

روغن‌هایی که نام بردیم از جمله روغن بزرک و روغن تانگ برای براق کردن و جلا دادن به وسایل چوبی بسیار مناسب هستند. به دلیل مقاومتی که این روغن‌ها در برابر رطوبت و عوامل محیطی ایجاد می‌کنند، از آنها می‌توان برای مبلمان و وسایل استفاده شده در فضای باز نیز استفاده کرد.

براق کننده چوب خانگی

در عصری که بازگشت به طبیعت و استفاده از مواد ارگانیک اهمیت ویژه‌ای یافته، براق کننده‌های چوب خانگی جایگاه خاصی پیدا کرده‌اند. این روش‌ها نه تنها اقتصادی هستند، بلکه به حفظ محیط زیست نیز کمک می‌کنند. یکی از بهترین گزینه‌های خانگی، ترکیب روغن زیتون و آب لیمو است. این مخلوط طبیعی، علاوه بر براق کردن، خاصیت ضد قارچ نیز دارد.

برای تهیه این براق کننده، کافی است سه قسمت روغن زیتون را با یک قسمت آب لیمو ترکیب کنید. این محلول را با یک پارچه نرم روی سطح چوب بمالید و پس از چند دقیقه با یک دستمال تمیز پولیش دهید. نتیجه، سطحی براق و محافظت شده خواهد بود.

روش دیگر، استفاده از ترکیب موم زنبور عسل و روغن بزرک است. این ترکیب نه تنها جلایی طبیعی به چوب می‌دهد، بلکه لایه‌ای محافظ نیز ایجاد می‌کند. برای تهیه آن، موم زنبور عسل را با حرارت ملایم ذوب کرده و با روغن بزرک مخلوط کنید. پس از خنک شدن، این خمیر را روی چوب بمالید و پس از چند دقیقه پولیش دهید.

استفاده از سرکه سیب نیز روشی قدیمی اما موثر است. سرکه سیب نه تنها چوب را تمیز می‌کند، بلکه جلایی طبیعی به آن می‌بخشد. کافی است سرکه سیب را با آب به نسبت مساوی ترکیب کرده و با یک اسپری روی سطح چوب بپاشید. سپس با یک پارچه نرم آن را پولیش دهید.

روغن زیتون برای چوب

روغن زیتون، فراتر از کاربردهای آشپزی، در دنیای نجاری نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. این روغن طبیعی با ساختار مولکولی منحصر به فردش، قادر است به عمق الیاف چوب نفوذ کند و آن را از درون تغذیه نماید. روغن زیتون با ایجاد یک لایه محافظ نامرئی، چوب را در برابر رطوبت و آسیب‌های محیطی مقاوم می‌کند.

برای استفاده از روغن زیتون روی چوب، ابتدا سطح چوب را کاملاً تمیز و خشک کنید. سپس مقدار کمی روغن زیتون فرابکر را روی یک پارچه نخی نرم بریزید و با حرکات دایره‌ای آرام روی سطح چوب بمالید. اجازه دهید روغن به مدت 15 دقیقه جذب چوب شود، سپس با یک دستمال تمیز، روغن اضافی را پاک کنید.

نکته مهم این است که روغن زیتون برای چوب‌های تیره‌تر مناسب‌تر است، زیرا ممکن است رنگ چوب‌های روشن را کمی تیره‌تر کند. همچنین، از آنجا که روغن زیتون در مقایسه با روغن‌های تخصصی چوب، زودتر فاسد می‌شود، باید هر چند ماه یک بار این فرآیند را تکرار کنید.

ترکیب روغن جلا با شاپان

ترکیب روغن جلا با شاپان، تکنیکی پیشرفته در دنیای پرداخت چوب است که زیبایی طبیعی چوب را حفظ کرده و در عین حال، دوام و محافظت بیشتری ارائه می‌دهد. شاپان، که نوعی رنگ پایه برای چوب است، رنگ مورد نظر را به چوب می‌دهد، در حالی که روغن جلا، لایه محافظ و براقیت را تأمین می‌کند.

برای استفاده از این ترکیب، ابتدا شاپان را طبق دستورالعمل سازنده روی چوب اعمال کنید. پس از خشک شدن کامل شاپان (معمولاً 24 تا 48 ساعت)، سطح را به آرامی با سنباده نرم صاف کنید. سپس روغن جلا را با یک پارچه نرم یا اسفنج روی سطح بمالید. این کار را در چند لایه نازک انجام دهید، و بین هر لایه اجازه دهید روغن کاملاً خشک شود.

مزیت اصلی این روش، ایجاد عمق رنگ بیشتر و محافظت بهتر است. شاپان رنگ را به عمق چوب می‌رساند، در حالی که روغن جلا، علاوه بر ایجاد براقیت، لایه‌ای محافظ در برابر رطوبت و سایش ایجاد می‌کند.

جمع بندی

در دنیای پرداخت چوب، از روش‌های سنتی تا تکنیک‌های مدرن را بررسی کردیم. هر روش، ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که آن را برای کاربردهای خاصی مناسب می‌سازد. از براق کننده‌های خانگی ساده‌ای چون روغن زیتون، تا ترکیب‌های پیچیده‌تری مانند شاپان و روغن جلا، هر کدام نقش مهمی در حفظ و زیبایی چوب ایفا می‌کنند.

نکته کلیدی در انتخاب روش مناسب، توجه به نوع چوب، کاربرد آن و میزان محافظتی است که نیاز دارید. روش‌های طبیعی مانند استفاده از روغن زیتون، برای کسانی که به دنبال راه‌حل‌های سازگار با محیط زیست هستند، ایده‌آل است. از طرفی، ترکیب‌های پیشرفته‌تر مانند شاپان و روغن جلا، برای پروژه‌های حرفه‌ای‌تر که نیاز به دوام و محافظت بیشتری دارند، مناسب‌تر هستند.

سوالات متداول

آیا می‌توان از روغن آشپزی معمولی برای براق کردن چوب استفاده کرد؟

بله، اما روغن زیتون فرابکر بهترین گزینه است. روغن‌های دیگر ممکن است زودتر فاسد شوند یا بوی نامطبوع ایجاد کنند.

چقدر زود باید پس از اعمال شاپان، روغن جلا را استفاده کرد؟

باید حداقل 24 تا 48 ساعت صبر کنید تا شاپان کاملاً خشک شود، سپس روغن جلا را اعمال کنید.

آیا براق کننده‌های خانگی به اندازه محصولات تجاری موثر هستند؟

براق کننده‌های خانگی برای نگهداری روزمره مناسب هستند، اما برای محافظت طولانی مدت و حرفه‌ای، محصولات تخصصی توصیه می‌شوند.