مته چپ گرد و راست گرد چیست؟ | کاربرد و تفاوت مته چپ گرد و راست گرد
یکی از رایج‌ترین ابزارهای موجود در فروشگاه‌های ابزار و یراق و همچنین جعبه ابزارهای خانگی مته دریل است. مته‌ها با توجه به نوع کاربرد و طیف وسیعی که دارند برای سوراخ‌کاری مواد مختلف از جمله فلزات، چوب، شیشه، پلاستیک و غیره به کار گرفته می‌شوند. مته‌ها عموما به صورت راست گرد ساخته می‌شوند، بدین صورت که در جهت عقربه‌های ساعت چرخانده می‌شوند تا بتوانند عملیات سوراخ‌کاری را انجام دهند. از مته‌های راست گرد اغلب به منظور ایجاد سوراخ‌های استوانه‌ای شکل در مواد جامد و یا آماده‌سازی مواد (ایجاد پیش سوراخ) برای کار گذاشتن اتصال‌دهنده‌هایی مثل پیچ استفاده می‌شود. یکی دیگر از نوع مته، چپ گرد نام دارد. جهت چرخش مته‌های چپ گرد خلاف جهت عقربه‌های ساعت است. معمولا مته چپ گرد برای بیرون آوردن پیچ و اتصالاتی که درون مواد مختلف گیر می‌کنند مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ به همین دلیل آشنایی با نحوه عملکرد مته چپ گرد بسیار مهم است. در این مقاله، به نحوه عملکرد مته چپ گرد و راست گرد و تفاوت‌های آنها می پردازیم.
مته چپ گرد چیست؟
احتمالا شما هم هنگام انجام کارهای فنی با این مشکل مواجه شده‌اید که اتصال‌دهنده‌هایی مثل پیچ در سطوح مختلف گیر کرده یا شکسته می‌شوند. اگر ابزار مناسبی در اختیار نداشته باشید، باید وقت زیادی را صرف خارج کردن قسمت باقی مانده پیچ کنید. بیرون آوردن پیچ یا اتصال دهنده از برخی سطوح می‌تواند دشواری‌های زیادی داشته باشد؛ برای مثال بیرون آوردن پیچ‌هایی که در اثر زنگ زدگی در داخل چوب و دیگر مواد گیر کرده‌اند چالش‌های زیادی به همراه دارد. خوشبختانه ابزارهای مانند مته‌های چپ گرد برای بیرون آوردن پیچ‌های شکسته شده و گیر کرده در مواد وجود دارد. استفاده از مته چپ گرد باعث صرفه‌جویی در وقت شما می‌شود.
مته‌های چپ گرد به منظور برش فلزات بسیار سخت ساخته شده‌اند. شیارهای چپ گرد و برخلاف عقربه‌های ساعت این مته‌ها باعث تضعیف پیچ‌های گیر کرده در مواد می‌شوند. با استفاده از این روش به تنهایی و بدون استفاده از سایر ابزارها احتمال جدا شدن پیچ گرده از داخل ماده به ۵۰ درصد است. لازم به ذکر است که به منظور استفاده از مته چپ گرد، قطر مته باید کمتر از قطر پیچ گیر کرده باشد. حتی اگر پیچ جدا نشود، مته چپ گرد از محکم‌تر شدن آن در داخل ماده جلوگیری می‌کند.
مراحل استفاده از مته چپ گرد
برای خارج کردن پیچ گیر کرده در سطوح مختلف طبق مراحل زیر عمل کنید:
- به منظور چرب کردن و استخراج راحت‌تر، پیچ را به مقداری روغن برش آغشته کنید.
- سپس مته چپ گرد را در داخل سه نظام دریل قرار داده و آن را محکم کنید.
- حالت چرخش دریل را در به صورت چپ گرد قرار دهید.
- مته را روی قسمت فرو رفتگی قرار دهید و دریل خود را به صورت عمود و مستقیم نگه دارید.
- سوراخ‌کاری را با سرعت کم و اعمال فشار انجام دهید.
- سپس مته به داخل پیچ نفوذ خواهد کرد و شروع به بیرون کشیدن پیچ می‌کند.
- حتی اگر این پروسه به طور کامل انجام نشود، به اندازه دو سوم طول پیچ بیرون خواهد آمد.
- در پایان براده‌های ایجاد شده را جمع‌آوری کنید.
حتی اگر امکان جدا شدن پیچ به طور کامل وجود نداشته باشد اکنون سوراخی ایجاد شده که با استفاده از سایر ابزارها امکان خروج پیچ بریده شده را فراهم می‌کند.
کاربرد مته راست گرد و چپ گرد
رایج‌ترین مته‌های مورد استفاده که کاربرد روزمره زیادی هم دارند، مته‌های راست گرد هستند. این مته‌ها با توجه به طول، مدل نوک مته و مواد تشکیل دهنده آنها متفاوت هستند. مته‌های چوب، فلز، پلاستیک، کاشی، سرامیک و بتن از انواع این مته‌ها محسوب می‌شوند. مته‌های راست گرد با توجه به کاربردشان در انواع مختلفی از جمله مته چوب، مته فلز، مته خزینه، مته کم کن، مته گازور مته برگی، مته گردبر، مته مخروطی، مته مرغک، مته الماسه، مته کونیک و …ساخته می‌شوند. با این حال، کاربرد مته‌ها فقط به سوراخ‌کاری محدود نمی‌شود. برخی مواقع پیچ در داخل جسم گیر می‌کند و باید آن را بیرون کشید. اگرچه این کار راحت نیست، اما با استفاده از ابزارهای خاصی مانند مته چپ گرد می‌توان آن را انجام داد. این مته‌ها در دریل‌هایی به کار می‌رود که سه نظام آنها قابلیت چرخش چپ گرد و خلاف جهت عقربه‌های ساعت را دارد.
گاهی اوقات هنگام سوراخ‌کاری کلگی میخ جدا شده و بدنه آن داخل سوراخ باقی می‌ماند. در چنین مواردی باید از مته چپ گرد استفاده کنید. این مته‌ها با استفاده از حالت چپ گرد دریل، به پیچ گیر کرده فشار وارد کرده و قسمت شکسته پیچ را جدا کند. در صورتی که تنها با استفاده از مته چپ گرد موفق به خارج کردن پیچ نشوید، می‌توانید با کمک سایر ابزارهای استخراج کننده، پیچ را از سوراخ ایجاد شده بیرون بیاورید.
تفاوت مته چپ گرد و راست گرد
مهم‌ترین تفاوت ظاهری مته‌های چپ گرد و راست گرد جهت شیارهای آنها است. شکل ظاهری این مته‌ها باعث می‌شود مته‌های راست گرد به صورت ساعت گرد و مته‌های چپ گرد به صورت پادساعت گرد بچرخند. دیگر تفاوت این مته‌ها نوع کاربرد آنها است. مته‌های چپ گرد برای بیرون کشیدن پیچ و مهره‌های شکسته و رزوه دار راست گرد مناسب هستند. این مته‌ها برای دریل‌های با قابلیت چپ گرد، دستگاه‌های تراش و فرز طراحی شده‌اند؛ اما مته‌های راست گرد برای ایجاد سوراخ‌هایی با سطح مقطع دایره‌ای در اجسام مختلف استفاده می‌شوند.
سوالات متدال
مته چپ گرد چیست؟
نوعی از مته است که برخلاف مته‌های رایج، در خلاف جهت عقربه‌های ساعت می‌چرخد.
مته چپ گرد چه کاربردی دارد؟
کاربرد مته چپ گرد بیرون آوردن پبچ‌هایی است که در سوراخ گیر کرده‌اند.
