روش تیز کردن چاقو به صورت خانگی و حرفه ای (آسان)
علت تیز شدن چاقو
چاقوی تیز سریع عمل می‌کند و چاقوی کند ممکن است حادثه آفرین باشد. باید چاقوها را تیز نگه دارید تا راحت‌تر بتوانید مواد مختلف را برش بزنید. چاقوهای کند خطرناک هستند، چراکه برای کار با تیغه کند باید نیروی بیشتری وارد کنید و احتمال لغزش و عدم کنترل چاقو بیشتر می‌شود. برای مثال غذاهایی که بد بریده می‌شوند، خوب نمی‌پزند. با چاقوی تیز میتوان مواد غذایی را با ابعادی مساوی برش زد که در نتیجه با سرعت یکنواخت‌تری می‌پزند. در ادامه با ما همراه باشید تا با روش‌های تیز کردن چاقو آشنا شوید.
چطور بفهمیم چاقو به اندازه کافی تیز است؟
تست تیزی تیغه چاقو با کاغذ
حتی بهترین چاقوها به مرور زمان کند می‌شوند، حالا چطور باید فهمید چاقو تیز است یا نه؟ برای این کار می‌توانید از تست کاغذ کمک بگیرید. یک ورق روزنامه ی کاغذ معمولی تاشده و صاف را از یک سر آن نگه دارید و تیغه را روی لبه بالایی کاغذ به صورت زاویه‌دار قرار دهید و آن را به سمت بیرون ببرید. اگر چاقو تمیز برش نمی‌زند باید آن را با مصقل تیز کنید. اگر این روش هم جواب نداد، باید چاقو را با استفاده از روش‌های دیگر تیز کنید.
مصقل چیست؟
مصقل میله‌ای فلزی است که معمولا در کنار مجموعه‌های چاقو فروخته می‌شود و واقعا چاقو را تیز نمی‌کند بلکه لبه تیغه‌ای که کمی کند شده است را صاف می‌کند. کشیدن چاقو به میله فولادی مصقل باعث می‌شود تیغه دوباره صاف شود.
نحوه استفاده از مصقل
مصقل را عمودی نگه دارید و نوک آن را محکم روی سطحی صاف مانند اوپن آشپزخانه بگذارید تا ایمن باشد. پاشنه تیغه چاقو را روبروی نوک مصقل نگه دارید و نوک چاقو را کمی بالا بگیرید. تیغه را با زاویه 15 درجه و با فاصله از مصقل نگه دارید.
تیغه چاقو را با کمی فشار و حفظ زاویه 15 درجه در طول مصقل با حرکتی یکدست به سمت پایین بیاورید و چاقو را به سمت بدنتان نگه دارید به‌طوری‌که وسط تیغه با میله فولادی در تماس باشد.
حرکت را با عبور نوک تیغه از کف مصقل کامل کنید. این کار را در سمت دیگر تیغه هم تکرار کنید. در هر طرف تیغه چها ر یا پنج بار این کار را تکرار کنید تا تیغه هشت تا ده بار با مصقل تیز شده و لبه آن مجددا صاف و یکدست شود.
چه موقع از چاقو تیز کن استفاده کنیم؟
اگر چاقوی شما کاملا کند شده باید برای آن فکر دیگری کنید یعنی مقادیر مناسبی از فلز تیغه را جدا کنید که این کار با مصقل امکان‌پذیر نیست. در مواجهه با چاقویی که کند شده سه روش دارید:
- چاقو را دور بیندازید.
- از سنگ فرز چاقو تیز کن استفاده کنید. (چاقو تیز کن حرفه‌ای)
- راحت‌ترین کار این است که از چاقو تیز کن دستی یا برقی استفاده کنید.
انواع چاقو تیز کن و روش‌های مختلف تیز کردن چاقو
چاقو تیز کن برقی و نحوه استفاده از آن
استفاده از این ابزار آسان است، بخش‌های ساینده در چاقو تیز کن برقی روی چرخ‌های موتوردار قرار دارند و جلوی تیغه می‌چرخند. به طور کلی برای کار با این ابزار ابتدا دستگاه را روشن کنید، چاقو را محکم ولی آرام نگه دارید. لازم نیست چاقو را زیاد فشار دهید، دستگاه کارش را خوب انجام می‌دهد. تیغه را به آرامی و خیلی نرم روی شکاف‌های ابزار بکشید و هر دو طرف تیغه را تیز کنید. مدل‌های برقی جدیدتر یک شیار اختصاصی برای تیغه‌های به‌شدت آسیب‌دیده دارند و با 76 حرکت تیغه چاقو مثل روز اولش می‌شود. در این چاقو تیز کن میتوان از زاویه 15 درجه هم به جای 20 درجه استفاده کرد.
مزایا
- راهنماهای فنری ابزار حرکت چاقو را محدود کرده و تمام بخش‌های لبه با قسمت ساینده ابزار با زاویه دقیقی تماس مداومی برقرار می‌کنند.
- شکاف اول تهاجمی به سرعت آسیب‌های تیغه را ترمیم می‌کند.
- این چاقو تیز کن چند شکاف سنگ‌زنی دارد و در هر کدام با توجه به زبری متفاوت تیغه‌ها میزان تیزکردن کنترل می‌شود.
معایب
- از این ابزار نمی‌توان برای چاقو با بالشتک یا تکیه‌گاه کامل استفاده کرد، چون نمی‌توان تمام تیغه را وارد چاقو تیز کن کرد در نتیجه تیغهی تیزشده یکنواخت نمی‌شود.
- قیمت بالا
چاقو تیز کن دستی و نحوه استفاده از آن
در این ابزار قطعات ساینده روی چرخ‌های بدون موتور قرار می‌گیرند یا به صورت یک محفظه V شکل هستند و کاربر چاقو را در قسمت میانی آنها می‌کشد. کافی است تیغه را با فشار یکنواختی در داخل محفظه بکشید.
مزایا
- دیواره‌های بلند ابزار چاقو را ثابت نگه می‌دارند تا کاربر بتواند با فشار یکنواختی تیغه را داخل محفظه بکشد.
- بدنه باریک ابزار به‌راحتی در کشوی آشپزخانه جا می‌شود و به نگهداری خاصی نیاز ندارد.
- چاقوهای آشپزخانه را خوب و سریع تیز می‌کند.
- با این ابزار میتوان تیغه‌هایی را که تکیه‌گاه کامل دارند هم به‌آسانی تیز کرد.
- قیمت ارزان
معایب
- حتی بهترین چاقو تیز کن دستی هم نمی‌تواند آسیب‌های بزرگ تیغه مانند شکاف‌ها را ترمیم کند.
سنگ چاقو تیز کن و نحوه استفاده از آن
سنگ را روی سطح ثابت کنید. از ورق لاستیکی یا حوله کاغذی مرطوب زیر آن استفاده کنید تا در مکان خود تثبیت شود. (سمت زبر ابزار باید به سمت بالا باشد)
اولین سمت تیغه را تیز کنید. چاقو را از بدنتان دور کنید و انتهای دسته را با زاویه مناسب تیغه روی ابزار بگذارید. معمولا زاویه 15 درجه برای چاقوهای سبک آسیایی و 20 درجه برای چاقوهای سبک اروپایی مناسب است. دست دیگرتان را در قسمت میانی سمت صاف تیغه بگذارید، انگشتانتان را صاف کنید و دور از لبه تیز نگه دارید. تیغه را به‌صورت پهن و دورانی به سمت پایین سنگ بکشید و زاویه حرکت آن را ثابت نگه دارید تا نوک چاقو از لبه روبرویی ابزار خارج شود. با توجه به میزان کندی تیغه چاقو این کار را چند بار تکرار کنید.
تیزی سمت اول را چک کنید، انگشت شست خود را عمود بر لبه تیغه بکشید اگر بتوانید پلیسه را از دسته تا نوک تیغه حس کنید یعنی به اندازه کافی تیز شده است. حواستان باشد انگشتتان را موازی تیغه نکشید.
سمت دوم تیغه را تیز کنید. جهت چاقو را عوض کرده و همین‌کار را در جهت مخالف هم تکرار کنید.
از این روش در سطح ریز سنگ هم استفاده کنید. سطح صاف و ریزبافت سنگ چاقو تیز کن را رو به چاقو قرار دهید و این کار را روی دو طرف چاقو تکرار کنید تا تیغه تیز شود.
مزایا
- ابزاری همه‌کاره است؛ از این ابزار برای تیزکردن تمام چاقوها میتوان استفاده کرد.
- میتوان با این ابزار چاقوهای با تکیه‌گاه کامل را تیز کرد.
- بیشتر سنگ‌ها یک سطح زبر و یک سطح نرم دارند که میزان تیزشدن را در هربار عبور تیغه تعیین می‌کند.
- ارزان قیمت است.
معایب
- برای مهارت بیشتر باید تمرین کنید و تیغه را با زاویه مناسب تیز کنید.
- تیزکردن تیغهی خیلی کند زمان‌بر است.
چاقو تیز کن رومیزی و نحوه استفاده از آن
از چاقو تیز کن دستی، برقی و سنگ فرز چاقو تیز کن به صورت رومیزی استفاده می‌شود.
تیز کردن چاقو در فریزر
این کار درست نیست و با یخ زدن فلز نه تنها تیغه تیز نمی‌شود بلکه شکننده‌تر شده و احتمال شکستن آن بیشتر می‌شود.
چاقو تیز کن قصابی
معمولا از مصقل یا چاقو تیز کن برقی به‌عنوان چاقو تیز کن قصابی هم استفاده می‌شود. گاهی تیزکردن این چاقوها کار دشواری است. شاید قصاب یا آشپز ماهری باشید اما نتوانید تیغه چاقو را درست تیز کنید. اینجاست که باید از چاقو تیز کن حرفه‌ای کمک بگیرید تا تیغه‌های شکسته یا آسیب‌دیده‌ی چاقوها، قیچی‌ها و ساطوهای سرآشپز یا قصاب را تیز کند.
سوالات متداول
چگونه چاقو را با نعلبکی تیز کنیم؟
اگر چاقوی کوچکتان کند شده و چاقو تیز کن ندارید می‌توانید از گردی بدون لعاب زیر نعلبکی یا فنجان برای تیز کردن چاقو استفاده کنید. چاقو را با فشار متوسط در زاویه 15 درجه نگه دارید و با دقت تمام طول تیغه را روی سطح زبر گردی پشت نعلبکی بکشید.
مصقل چیست؟
مصقل میله‌ای فلزی است که معمولا در کنار مجموعه‌های چاقو فروخته می‌شود و واقعا چاقو را تیز نمی‌کند بلکه لبه تیغه‌ای که کمی کند شده است را صاف می‌کند.
