دستگاه کمپکتور چیست؟ | انواع کمپکتور

کمپکتور دستگاهی است که مواد مختلف و مصالح ساختمانی از جمله خاک، شن و ماسه را متراکم و فشرده می‌کند. خصوصا در زمینه ساخت و ساز، فشرده‌سازی و متراکم کردن مصالح اهمیت زیادی دارد. برای مثال وقتی ذرات خاک متراکم و فشرده می‌شوند، فضای بین منافذ آنها کاهش می‌یابد. هنگامی که منافذ بین ذرات خاک کاهش می‌یابد، نرخ نفوذ و زهکشی آن نیز کمتر می‌شود. در پی متراکم شدن خاک، استحکام آن نیز تا حد بسیار زیادی افزایش می‌یابد. کمپکتور علاوه بر ساخت و ساز و پروژه‌های عمرانی، در مصارف دیگری مانند باغبانی و کشاورزی نیز استفاده می‌شود. در ادامه به بررسی ویژگی‌ها و ساختار انواع مدل‌های کمپکتور پرداخته و به شرح مزایا و کاربردهای آن می‌پردازیم.

دستگاه کمپکتور چیست؟

به طور کلی، کمپکتور ماشینی است که مواد مختلف را فشرده کرده و حجم آنها را کاهش می‌دهد. انواع مختلفی از دستگاه‌ها، کمپکتور محسوب می‌شوند. ممکن است همه این دستگاه‌ها کاربردهای یکسانی نداشته و برای مصارف متنوعی استفاده شوند. معمولاً در ایران در کشاورزی یا کارهای ساختمانی از کمپکتور استفاده می‌شوند. با این حال اصطلاح کمپکتور در سایر بخش‌های جهان کاربردهای دیگری نیز دارد. برای مثال بسیاری از مشاغل خرده‌فروشی و خدماتی، مثل رستوران‌ها و هتل‌ها از کمپکتور برای کاهش حجم زباله‌های غیرقابل بازیافت خود استفاده می‌کنند.

در پروژه‌های ساختمانی که داشتن به یک فونداسیون پایدار لازم است، کمپکتور برای فشرده کردن شن و خاک استفاده می‌شود. انواع کمپکتور در شکل‌ها و اندازه‌های مختلفی مانند صفحه‌ای، قورباغه ای و … در دسترس هستند؛ اما ویژگی‌های اصلی همه آنها مشابه است. بخش اصلی دستگاه یک صفحه مسطح سنگین است که به وسیله یک موتور بنزینی یا دیزلی به حرکت و لرزش می‌افتد. کمپکتورها بر اساس نوع موتور در دو نوع کمپکتور بنزینی و کمپکتور دیزلی تولید می‌شوند.

این صفحه سنگین در کمپکتورهای صفحه‌ای در پایین دستگاه قرار گرفته است. هنگام روشن شدن موتور، این صفحه با حرکت سریع به سمت بالا و پایین حرکت می‌کند. ترکیب عواملی مانند ضربه‌های سریع، نیروی حاصل از این ضربه‌ها و وزن صفحه باعث می‌شود خاک زیر آن فشرده شود.

انواع کمپکتور

انتخاب یک کمپکتور مناسب در هر کاری ضروری است. به طور کلی کمپکتور صفحه‌ای، کمکپتور کانگورویی (قورباغه ای) و غلتک متداول‌ترین انواع کمپکتور محسوب می‌شوند. هر یک از این کمپکتورها دارای کاربردها، مزایا و معایب به خصوصی هستند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.

کمپکتور صفحه‌ای

کمپکتور صفحه‌ای یا کمپکتور دستی یکی از تجهیزات ساختمانی پرکاربرد محسوب می‌شود. از این نوع کمپکتور برای فشرده کردن خاک، آسفالت، شن و ماسه، پر کردن چاله‌ها و زیرسازی استفاده می‌شود. این کمپکتورها برای پروژه‌های راه‌سازی که نیاز به بتن‌ریزی دارند نیز به کار می‌روند.

کمپکتورهای صفحه‌ای روی خاک‌های با بافت دانه‌ای مانند خاک‌های حاوی شن و ماسه، بهتر عمل می‌کنند. معمولا دو تا چهار دور حرکت رفت و برگشتی صفحه برای ایجاد یک فشردگی مناسب لازم و کافی است. کمپکتور صفحه‌ای برای فشردن آسفالت و زیرسازی ورودی‌ها و پارکینگ‌ها و همچنین تعمیر آنها نیز مناسب است برای مکان‌های تنگی که غلتک‌های بزرگ‌تر نمی‌توانند وارد شوند استفاده از این نوع کمپکتور بسیار مناسب است.

کمپکتور قورباغه ای (کانگورویی)

کمپکتور قورباغه ای (کانگورویی) به دلیل برخورداری از صفحات کوچک‌تر، فشار بیشتری روی سطح ایجاد می‌کند؛ بنابراین خاک را به راحتی فشرده و متراکم می‌کند. با این صفحات کوچک‌تر لایه‌های بیشتری از خاک را می‌توان بر روی هم فشرده کرد. همچنین پر کردن سوراخ‌ها و چاله‌ها نیز سریع‌تر خواهد بود. کمپکتور قورباغه ای همچنین برای جاهای تنگ و باریک که امکان استفاده از کمپکتورهای بزرگ‌تر وجود ندارد نیز بسیار مناسب است. علاوه بر این، حمل و نقل و جابجایی آن نسبت به سایر گزینه‌ها آسان‌تر است.

غلتک

برای فشردن خاک‌های منسجم مانند گل و لای و رس کمپکتور غلتکی مناسب‌تر است. غلتک ها در پروژه‌های مربوط به آسفالت و جاده‌سازی رایج‌تر هستند. این ماشین‌ها زیرسازی و تشکیل لایه‌های سفت و ثابت در پیاده‌روها، جاده‌ها، ورودی‌ها و پارکینگ‌ها را به خوبی انجام می‌دهند. این نوع کمپکتورها برای فضاهای بزرگ‌تر مناسب‌تر هستند. مزیت دیگر استفاده از این غلتک ها سرعت عمل آنهاست که می‌توانند مناطق وسیع‌تر را با سرعت بیشتری تکمیل کنند. این ویژگی آنها را به گزینه‌ای مناسب برای جاده‌سازی و پروژه‌های عمرانی مختلف تبدیل کرده است.

کاربردهای کمپکتور

کمپکتورها در انواع پروژه‌های فضای باز مفید هستند. این ماشین‌ها نقش مهمی پروژه‌های محوطه‌سازی داشته و زمین را برای سنگفرش کردن آماده می‌کنند. کمپکتور صفحه‌ای در جاده‌سازی برای فشرده کردن خاک‌های سنگلاخی سست، شن و ماسه توصیه می‌شود. صاحب‌خانه‌هایی که می‌خواهند ورودی‌های سنگ‌فرش داشته باشند می‌توانند از این ماشین‌ها برای زیرسازی محل نصب سنگ‌فرش استفاده کنند. کمپکتورها برای فشرده‌سازی آسفالت و تعمیر آسفالت‌های قدیمی نیز کاربرد دارند.

مزیت اصلی کمپکتورها این است که دوام و عملکرد یک پروژه را افزایش می‌دهند. این ماشین‌ها با بیرون راندن حفره‌های هوا خاک را فشرده و سفت می‌کنند. این امر در آینده خطر جابجایی و رانش خاک را کاهش داده و از ایجاد ترک، آسیب یا خرابی در آسفالت، سنگفرش و … جلوگیری می‌کند. همچنین استفاده از کمپکتور باعث ایجاد سطحی صاف‌تر و یکنواخت‌تر در محوطه‌سازی‌ها می‌شود. کمپکتور صفحه‌ای در میان سایر کمپکتورها و تجهیزات فشرده‌سازی ارزان‌تر بوده و استفاده از آن راحت‌تر است. همچنین این نوع کمپکتور برای استفاده در مقیاس‌های کوچک و پروژه‌های خانگی مناسب‌تر است.

سوالات متداول

کمپکتور دستی چیست؟

کمپکتور دستی نام دیگر کمپکتور صفحه‌ای است.

معنی کمپکتور چیست؟

کلمه کمپکتور (compactor) در زبان انگلیسی به معنی «فشرده ساز» است.