سنگ فرز چیست؟ کاربرد سنگ فرز و مقایسه انواع فرز

فرز چیست

اگر از هر فروشنده ابزاری درباره سنگ فرز بپرسید، اولین چیزی که به ذهن او می‌رسد سنگ فرز دستی است. فرز، ابزاری چندکاره بوده که از کاربرد فرز برای برش، شکل‌دهی و سنباده‌زنی استفاده می‌شود. اگر با چوب، فلز یا سنگ سروکار دارید، فرز تا حد زیادی کارها را آسان می‌کند؛ همچنین فرز ابزاری ضروری برای کسانی است که با فلز کار می‌کنند.

مقایسه فرز ، سنگ مستقیم و فرز نجاری

فرز انواع مختلفی دارد که هرکدام برای مصارف خاصی کاربرد دارند. در ادامه به مقایسه 3 نوع فرز، چگونگی عملکرد و زاویه آن می پردازیم :

دستگاه سنگ فرز

در پاسخ به اینکه سنگ فرز چیست باید بگوییم که این فرز به معنی فرز 90 درجه است که در آن دیسک در زاویه‌ی 90 درجه‌‌ی بدنه قرار دارد. به احتمال زیاد چنین نام‌گذاری به منظور تمایز این سنگ از مدل مستقیم است. در ادامه ویدئویی از نحوه کار سنگ فرز قرار دادیم تا بیشتر با نحوه کار آن آشنا شوید.

دستگاه سنگ مسقیم

سنگ مستقیم چرخی عمود دارد و برای سنگ زدن لبه خارجی و قسمت‌های داخلی مناسب است. زاویه سنگ مستقیم، این دستگاه را برای استفاده در پروژه‌های مختلف مناسب کرده و برای کارهایی که استفاده از فرز 90 درجه دشوار است، بسیار ایده‌آل و کارآمد است. در ویدئو نحوه کار سنگ مستقیم را ببینید.

فرز انگشتی

کار فرز انگشتی شباهت زیادی به سنگ مستقیم دارد با این تفاوت که در این دستگاه به‌جای دیسک، سری با عملکردی مشابه دریل قرار می‌گیرد. انواع سری فرز انگشتی که برای سنگ‌زنی استفاده می‌شود بسیار کوچک بوده و برای سایش و صاف کردن لبه فلزات سخت بسیار مناسب است.

فرز مینیاتوری

فرز مینیاتوری نوعی فرز انگشتی است که کاربرد آن تنها به صنعت محدود نمی‌شود و از آن در کارهای مختلف خانگی هم استفاده می‌شود. ساختار فرز مینیاتوری ساده بوده و می‌توانید با نصب ابزار و تیغه‌های مختلف از آن برای کارهای مختلف استفاده کنید. این فرز برای کارهای ظریف و کوچک با دقت بالا مانند زنگ زدایی و رنگ برداری فلرات، تیز کردن ابزار، برش اتصالات مختلف، حکاکی و … بسیار مناسب است.

درمل

درمل دستگاهی با سری چرخان است که سری‌های آن قابلیت تعویض دارند. سری‌های متنوع درمل با ابعاد مختلف برای کار روی مواد گوناگون مناسب است. اگر می‌خواهید نوشته، طراحی و … را روی چوب یا مواد دیگر حکاکی کنید، درمل دستگاهی ایده آل است. قدم اول انتخاب طرح مناسب و کشیدن آن روی چوب است. سپس باید سری متناسب با ماده‌ای که می‌خواهید روی آن کار کنید، انتخاب کنید. پس از اتمام کار باید سطح کار را به خوبی سنباده زده و در صورت نیاز پرداخت کنید.

سنگ فلز یا فرز؟

سنگ فلز در واقع همان سنگ فرز است که به غلط در بین افراد رواج یافته است؛ در واقع چیزی به اسم سنگ فلز وجود خارجی ندارد.

کاربرد سنگ فرز چیست ؟

فرز برای سایش طراحی شده اما این دستگاه ابزاری همه کاره است و به دلیل محبوبیت زیاد آن، تولیدکنندگان سعی بر آن داشته‌اند تا آن را تغییر داده و آن را برای کاربردهای بیشتر طراحی کنند.

• سنگ‌زنی دلیل اصلی خرید سنگ فرز است. زاویه چرخ این دستگاه به شما این امکان را می‌دهد که گوشه‌های تیز، جای جوش روی فلزات و موارد مشابه را از بین ببرید و ظاهری صاف ایجاد کنید.
• یکی از کاربردهای رایج این دستگاه، سنباده‌زنی و آماده‌سازی سطح کار پیش از پرداخت است. با استفاده از پد مخصوص سنباده، رنگ قدیمی یا نقاط زبر به‌راحتی از بین می‌روند. پدهای سنباده ارزان‌تر از تیغه‌های رنده هستند، به همین جهت قبل از رنده کردن سطح چوب، ابتدا آن را با فرز سنباده می‌زنند.
• برش یکی از کارهایی است که با استفاده از فرز به‌راحتی قابل انجام است. با نصب ملحقات مختلف؛ سنگ، کاشی، بتون، فلز یا حتی مواد نرم‌تر مانند پلاستیک، چوب و PVC را می‌برند.
• با نصب سری پولیش می‌توانید از آن برای پولیش زدن سطوح مختلف استفاده کنید.
• با نصب سیم روی فرز زنگ‌زدگی روی سطوح فلزی را پاک کرده و برای کار ظاهری مات یا درخشان ایجاد کنید.
• هم‌چنین با استفاده از صفحه‌های تیز کننده، از این دستگاه برای تیز کردن سریع انواع تیغه به کار می‌رود.

اجزای سنگ فرز

سنگ فرز هم مانند هر دستگاه دیگری از اجزای مختلفی تشکیل شده که بسته به نوع هرکدام ممکن است کمی تفاوت داشته باشند اما به طور کلی تمام سنگ فرزها از:

• قاب محافظ
• صفحه
• مهره نگهدارنده صفحه
• دسته کمکی
• گیربکس
• کلید روشن/خاموش
• قفل اسپیندل
• موتور

تشکیل شده‌اند.

مشخصات سنگ فرز خوب

قدم اول برای انتخاب سنگ فرز خوب توجه به نوع کار است چون با توجه به پروژه باید از نوع خاصی از سنگ فرز با اندازه صفحه مشخص استفاده شود. همچنین دارا بودن برخی ویژگی‌ها مانند کلاچ ایمنی، دیمر و … همگی با توجه به نیاز کاربر می‌تواند در انتخاب سنگ فرز تاثیرگذار باشد.

داشتن کلاچ (آنتی کیک بک) برای جلوگیری از قلاب کردن قطعه حین کار از ویژگی‌های مهم و اساسی است.

معرفی انواع فرز و کاربردهای هرکدام

فرز ابزاری نسبتاً ارزان بوده و در نگاه اول تمام آن‌ها شبیه هم هستند به‌طوری‌که ممکن است وسوسه شوید و مدلی ارزان خریده و با آن کار خود را انجام دهید. جدا از تمام شباهت‌هایی که بین برندهای مختلف وجود دارد باید این نکته را مد نظر قرار دهید که کار با فرز معمولا زمان‌بر است. برخلاف دریل که تنها از آن تنها برای ایجاد سوراخ و بستن پیچ استفاده می‌شود، در استفاده از فرز باید چندین مرحله روی قطعه کار، کار کنید که نیازمند زمان زیادی است. دوام، اهمیت بالایی در انتخاب فرز دارد پس باید فرزی را انتخاب کنید که قدرت کافی برای انجام کاری که می‌خواهید انجام دهید را داشته باشد.

مینی فرز

به طور کلی، مینی فرز دستگاهی است که صفحاتی با ابعاد 18 سانتی‌متر یا کوچک‌تر روی آن نصب می‌شود. این دستگاه برای ایجاد انواع برش و سنگ‌زنی و به‌خصوص مواقعی که قابل حمل بودن و قدرت مانور مهم است، مناسب است. مینی فرز 10 سانتی‌متری یا ½ اینچی یا 1.27 سانتی‌متری از پرطرفدارترین نوع مینی فرز هستند. طول مینی فرز حدوداً برابر 30 سانتی‌متر بوده و مدل‌های مختلفی دارد. مینی فرز در انواع مختلف برقی، بی‌سیم (شارژی) و بادی (نئوماتیک) وجود دارد.
روی مینی فرز صفحاتی با قطر 18 سانتی‌متر نصب می‌شود. کوچک‌ترین قطر صفحه که برای کارهای ظریف به کار می‌رود 7.5 سانتی‌متر است.

ویژگی‌های مینی فرز

• موتور بدون زغال (Brushless) همان‌گونه که از اسمش مشخص است با ذغال کار نکرده و درنتیجه نیازی هم به تعویض ذغال ندارد و کارایی مدل‌های شارژی را افزایش می‌دهد، سریع‌تر خنک شده و طول عمر ابزار را افزایش می‌دهد.
• سیستم ضدقلاب (Kick Back Stop) وقتی احساس کند که صفحه گیر کرده است موتور را در کسری از ثانیه متوقف می‌کند و اجازه نمی‌دهد که دستگاه به دلیل گیر کردن صفحه، ناگهان تکان خورده و از دست شما خارج شود.
• کلید ضامن، از روشن شدن اتفاقی و تصادفی دستگاه جلوگیری می‌کند. اگر چنین ضامنی وجود نداشته باشد ممکن است اتفاقی دست شما روی کلید دستگاه رفته و موتور آن روشن شود که ممکن است به شما آسیب برساند.
• دسته ضد لغزش دستگاه از کرختی و بی‌حسی دست جلوگیری کرده و امکان کنترل راحت دستگاه را فراهم می‌کند. این ویژگی برای مواردی که مدت زمان زیادی با فرز کار می‌کنید کاربرد دارد.
• دیمر یا سرعت متغیر اجازه می‌دهد تا سرعت صفحه را کنترل کنید و در مواقعی که دما بالا می‌رود و ممکن است قطعه کار بسوزد، سرعت آن را کم کنید.

فرز برقی

فرز برقی دستگاهی است که با سیم به پریز برق وصل می‌شود. نقطه قوت این دستگاه آن است که می‌توانید تا هر مقدار و زمانی که می‌خواهید از آن استفاده کنید و لازم نیست نگران تمام شدن باتری باشید. فرز برقی در مقایسه با فرز شارژی ارزان‌تر و سبک‌تر است. نکته مهمی که حین کار با فرز برقی باید مد نظر قرار دهید دسترسی به منبع برق است. از طرفی دیگر حین کار با فرز باید حواستان به سیم برق آن باشد تا لای دست و پا گیر نکند.

فرز شارژی

فرز بی‌سیم یا شارژی، نیروی مورد نیازش را از باتری تامین می‌کند و برای مواقعی که به برق دسترسی نداشته یا باید روی نردبان یا داربست بایستید خیلی به کار می‌آید. موتورهای الکتریکی بدون ذغال و باتری‌های لیتیومی شارژ مورد نیاز دستگاه را به‌خوبی و تا مدت زیادی تأمین می‌کنند. مانند تمام ابزارهای شارژی دیگر تکنولوژی شارژ سریع، مدت زمان لازم برای شارژ باتری را کاهش می‌دهد. برخلاف تصویر اکثر کاربران شارژ سریع باتری را خراب نمی‌کند بلکه عمر آن را افزایش می‌دهد، زیرا زمان کمتری باتری به شارژ متصل می‌ماند. گرما در شارژ سریع بیشتر است ولی بازهم زمان کمتری باتری گرما می‌بیند درنتیجه طول عمر آن افزایش میابد. حداقل زمان لازم برای شارژ باتری 6 آمپرساعتی برابر نیم ساعت است. وزن فرز بی‌سیم حداقل 900 گرم بیشتر از مینی فرز برقی است.

فرز پنوماتیک (بادی)

ایده فرز بادی یا پنوماتیک از فرز برقی گرفته شده با این تفاوت که این دستگاه برای کار کردن نیاز به کمپرسور هوا دارد. فرز پنوماتیک از سبک‌ترین نمونه های فرز بوده و برای کار کردن به باتری و به موتور الکتریکی نیاز ندارد. تنها منبع قدرت این ابزار فشار هوا است. اگرچه برای کمپرسور هوای این دستگاه باید هزینه کنید اما خود فرز بادی ارزان است.

نکات ایمنی کار کردن با فرز

فرز علی‌رغم سایز کوچکی که دارد ابزار قدرتمندی است و سرعت چرخش آن تا 8000 دور در دقیقه می‌رسد. لطفا درنظر داشته باشید که هنگام کار با ابزارهای برقی حتما باید از عینک ایمنی استفاده کنید زیرا هنگام کار ممکن است جرقه یا تکه‌های کار با سرعت زیاد به سمت بدن، صورت و چشمان شما پرتاب شود. به‌دلیل مسائل ایمنی برای فرز حفاظی طراحی شده که کار کردن بدون آن بسیار خطرناک بوده و اصلا توصیه نمی‌شود. برخی از افراد محافظ سنگ فرز را جدا می‌کنند تا بتوانند از صفحات بزرگ‌تر استفاده کنند که بسیار خطرناک است و به هیچ ‌عنوان توصیه نمی‌شود. رعایت نکات ایمنی هنگام کار با فرز ضروری بوده و بهتر است هنگام کار با آن حتما از گوشگیر و عینک ایمنی استفاده کنید تا از آسیب احتمالی به شنوایی و چشمان‌تان جلوگیری شود.

ویژگی های فرز سنگ بری

• سیستم محافظت در برابر اضافه بار، دستگاه را در مواقعی که با آن کار سنگین انجام می‌دهید حفظ می‌کند و از آسیب به دستگاه جلوگیری می‌کند.
• ازآنجاکه موتور فرز سنگ‌ بری زغالی بوده، برخی از مدل‌ها مجهز به سیستم خاموشی خودکار هستند که وقتی زمان تعویض ذغال فرا رسیده باشد، دستگاه را خاموش کرده تا از خراب شدن موتور جلوگیری کند.
• دسته فرز قابل تنظیم یا جداشدنی
• برخی از فرزهای سنگ‌ بری متعلقاتی دارند که با نصب آن‌ها روی فرز می‌توان دستگاه را به جاروبرقی متصل کرد تا گرد و خاک و آلودگی‌های برش یا سنباده‌کاری را جمع‌آوری کند.

مقایسه‌ی فرزهای مختلف

هنگام مقایسه فرزها تنها کافی چند نکته زیر را بررسی کنید:

اندازه صفحه سنگ فرز

این عدد حداکثر قطر دیسک قابل استفاده در دستگاه و درنتیجه عمق برش را نشان می‌دهد. صفحات 18 سانتی‌متری امکان کار در عمق و فضای بیشتر را فراهم می‌کنند. اگر می‌خواهید از صفحه فرز 18 سانتی‌متری یا بیشتر استفاده کنید باید فرز سنگ‌ بری بخرید.

قدرت سنگ فرز

میزان قدرت فرز را معمولاً برحسب وات (بیشترین قدرتی که فرز می‌تواند با آن کار کند) اندازه‌گیری می‌کنند. میزان برق ورودی فرز برحسب آمپر و برای فرز شارژی برحسب ولت بیان می‌شود. میزان قدرت فرز بادی برحسب فوت مکعب بر دقیقه اندازه‌گیری شده و معمولاً میزان فشار پیشنهادی برای دستگاه را برحسب پوند بر مربع می‌سنجند. هم‌چنین فرز سنگ‌ بری و آهنگری را برحسب اسب بخار می‌سنجند. برای مثال مینی فرز 1000 وات یا یک کیلو واتی، اسب بخاری معادل 1.34 دارد.

سرعت سنگ فرز

زمانی که فرزها را برحسب سرعت آن‌ها مقایسه می‌کنید باید به این نکته توجه داشته باشید که هرچه صفحه آن کوچک‌تر باشد، RPM یا میزان دور بر دقیقه آن بیشتر است. میزان RPM دستگاه را در زمانی که دستگاه تحت فشار نیست و در حالتی که بدون صفحه با بیشترین سرعت خود می‌چرخد می‌سنجند.
سرعت موتور فرز آهنگری بیش از 8500 دور در دقیقه است اما سرعت موتور فرز سنگ‌ بری حدوداً برابر 6000 دور در دقیقه بوده اما قدرت بیشتری دارد.

سوالات متداول

اجزای اصلی سنگ فرز چه مواردی هستند؟

به طور کلی تمام سنگ فرزها از قاب محافظ، صفحه، مهره نگهدارنده صفحه، دسته کمکی، گیربکس، کلید روشن/خاموش، قفل اسپیندل و موتور تشکیل شده‌اند.

کاربرد درمل چیست؟

درمل دستگاهی با سری چرخان است که سری‌های آن قابلیت تعویض دارند. سری‌های متنوع درمل با ابعاد مختلف برای کار مانند حکاکی روی مواد گوناگون مناسب است.