خطرات MDF برای سلامتی چیست؟
ام دی اف یا تخته فیبر با چگالی متوسط نوعی فرآورده چوبی است که از ترکیب چوب سخت و نرم در قالب فیبر با موم و رزین (چسب) ساخته می‌شود. سپس با استفاده از گرما و فشار آن را در قالب پانل‌های چوبی درمی‌آورند.
عمده نگرانی‌ها در رابطه با ام دی اف چیست؟
عمده نگرانی در رابطه با ام دی اف مواجهه با گاز خطرناکی به نام فرمالدهید است که از آن منتشر می‌شود. چسب به‌کاربرده شده در ام دی اف اوره فرمالدهید (UF) نام دارد. اوره فرمالدهید ماده شیمیایی جامدی است که از ترکیب اوره و فرمالدهید ساخته شده است. برای ایجاد اتصال قوی‌تر ممکن است فرمالدهید بیشتری به این ترکیب افزوده شود. هرچه میزان فرمالدهید بیشتر باشد، گاز بیشتری از مواد منتشر خواهد شد. اوره فرمالدهید ماه‌ها و حتی سال‌ها پس از تولید ام دی اف از خود گاز منتشر می‌کند. به منظور کاهش خطرات کار با ام دی اف امروزه کارخانجات تولیدکننده ام دی اف به این نتیجه رسیده‌اند که:
- مقدار فرمالدهید کمتری به رزین UF بیفزایند.
- از چسب‌های جایگزینی مثل ملامین فرمالدهید یا فنول فرمالدهید که فرمالدهید کمتری از خود منتشر می‌کنند استفاده کنند.
- از چسب‌های بدون فرمالدهید مثل سویا، پلی وینیل استات یا متیل دی ایزوسیانات استفاده کنند.
عوارض فرمالدهید چیست؟
قرارگرفتن طولانی مدت در معرض فرمالدئید منجر به سرطان می‌شود؛ از جمله سرطان بینی و سینوس و لوسمی. پیشرفت این نوع سرطان‌ها سال‌ها طول به طول می‌انجامد (معمولا 10 الی 15 سال). 8 ساعت کار روزانه در طی 40 سال در سطح استانداردهای دولت خطر ابتلا به سرطان در حدود 2 در هزار ایجاد می‌کند.
با وجود فرمالدئید در هوا ممکن است دچار عوارضی چون آبریزش و سوزش چشم، بینی و گلو، سرفه، خس خس و حالت تهوع و سوزش پوست شوید.
چنانچه به طور مکرر در معرض فرمالدئید قرار بگیرید، دچار برونشیت و حساسیت‌هایی مثل آسم خواهید شد. برخی به فرمالدئید بسیار حساس هستند اما برخی دیگر ممکن است هیچ واکنشی به آن نشان ندهند. شواهد محدودی نشان داده است که فرمالدئید به جنین در حال رشد نیز آسیب می‌رساند.
عوارض براده چوب چیست؟
براده‌های چوب بویژه چوب‌های سخت، منجر به سرطان سینوس و بینی در نجاران می‌شود. از جمله چوب‌هایی که عامل سرطان شناخته شده‌اند بلوط، ماهون، راش، گردو، توس، نارون و درخت زبان گنجشک است. این سرطان‌ها نیز مانند فرمادئید برای پیشرفت سال‌ها زمان می‌برد و نجار تنها در صورتی که دائما در معرض آن قرار بگیرد مبتلا به سرطان می‌شود.
ذرات گردوغبار چوب در هوا جریان دارند و منجر به مشکلاتی چون سوزش چشم، خشکی یا التهاب بینی، سرماخوردگی طولانی مدت، خونریزی و انسداد بینی، عطسه، سینوزیت و سردرد می‌شود. بعضی از ذرات به عمق مسیر تنفسی نفوذ کرده و منجر به آسم، برونشیت مزمن و ذات الریه می‌شود.
شایع‌ترین مشکل سلامتی با گردوغبار چوب، التهاب پوستی است. این بیماری ممکن است در اثر خراش، التهاب شیمیایی یا مکانیسم آلرژیک ایجاد شود. افرادی که حساسیت دارند به مرور زمان حساسیت بیشتری به گردوغبار نشان خواهند داد.
فرمالدهید و دیگر رزین‌ها چه عوارضی دارند؟
اوره فرمالدهید باعث ایجاد آسم و حساسیت پوستی می‌شود. ذرات برخاسته از دیگر چسب‌ها نیز باعث ایجاد حساسیت یا التهاب می‌شود؛ اما مستندات کمی در رابطه با این که آیا رزین به تنهایی می‌تواند همان عوارض سلامتی برش و سنباده کاری متریال ساخته شده از رزین را داشته باشد موجود است.
قرار گرفتن در معرض فرمالدهید بسته به میزان اثربخشی سیستم تهویه، محافظت شخصی (مثل استفاده از دستگاه تنفس)، فرآیند کار (سنباده کاری گردوغبار بیشتری نسبت به برش‌کاری ایجاد می‌کند)، نوع ابزار (ابزار برقی گردوغبار بیشتری نسبت به ابزار دستی تولید می‌کند)، نوع چسب (اوره فرمالدهید به مراتب خطرناک‌تر از ملامین و فنول فرمالدهید است)، شرایط محیطی (رطوبت زیاد باعث می‌شود اوره فرمالدهید به گاز فرمالدهید تبدیل شود)، مقدار فرمالدهید آزاد در محصول و ساعت کار متفاوت است.
تمهیداتی که می‌توان برای کاهش مواجهه با گاز فرمالدهید اندیشید
در صورت امکان از محصولات ایمن‌تری چون چوب جامد، پانل کامپوزیت بدون فرمالدهید، یا محصولاتی که میزان انتشار فرمالدهید کمتری دارند استفاده کنید. از تخته‌های ام دی اف دارای گواهینامه CARB استفاده کنید. محصولاتی که برای دکور خارجی طراحی شده‌اند، میزان فرمالدهید کمتری از خود منتشر می‌کند؛ زیرا با چسب فنول فرمالدهید که در برابر رطوبت مقاوم است ساخته شده است.
از سیستم تهویه مناسب استفاده کنید. بهترین سیستم تهویه، تهویه موضعی صنعتی است که گاز و گردوغبار را از نقطه تولید استخراج می‌کند. این سیستم تهویه شامل هود، داکت، فن و کانال هواکش است که ممکن است به ابزار یا میز متصل شود. فیلترهایی که برای جذب گردوغبار چوب طراحی شده‌اند، لزوما گازهای مانند فرمالدهید را جذب نمی‌کنند. بعضی از سیستم‌های تهویه هم گردوغبار را جذب می‌کند و هم گاز را به بیرون هدایت می‌کند. اگر از سیستم تهویه برخوردار نیستید حتما تهویه مناسب اتاق داشته باشید.
با تمیزنگه‌داشتن فضا سطح گردوغبار را کاهش دهید. اگر محل کار تمیز باشد، هنگام کار گردوغبار در هوا معلق نخواهد ماند. هرگز از هوای فشرده برای تمیز کردن فضا استفاده نکنید؛ زیرا باعث ایجاد گردوغبار بیشتری می‌شود.
پوشاندن سطح چوب با رنگ یا روکش تا حدودی از انتشار گاز فرمالدهید جلوگیری می‌کند.
از دستگاه‌های تنفسی با کارتریج تصویب شده برای گردوغبار و فرمالدهید استفاده کنید. دستگاه تنفسی باید شامل آموزش استفاده صحیح باشد.
بهداشت را رعایت کنید. دست‌ها را دائم بشوئید و در پایان روز کاری حمام کنید و لباس‌ها را عوض کنید.
هنگام کار از لوازم ایمنی مثل دستکش، ماسک و عینک ایمنی استفاده کنید.
سیگار را ترک کنید. سیگار خطر ابتلا به سرطان و مشکلات قلبی و ریوی را تشدید می‌کند و ترک آن خطر ابتلا به این بیماری‌ها را کاهش می‌دهد.
اوره فرمالدهید موجود در ام دی اف علاوه بر این که در کارگاه‌های نجاری خطرناک است، عوارض جبران‌ناپذیری نیز در فضای داخلی خانه نیز می‌تواند داشته باشد.
سازمان جهانی WHO پس از انجام آزمایشات در سال 2004 رزین فرمالدهید را ماده‌ای سرطان زا اعلام کرده است. بر اساس استاندارد (NASI A208.2-2002) آمریکا و استانداردهای (BSEN 312 و EN3/2 و EN300 و EN-622-5 و EN-622-1) انگلیس، میزان انتشار فرمالدئید چوب MDF نباید بیشتر از 30/mg بر 100/g2 باشد. در غیراینصورت باید در فضایی که دارای تهویه مناسب است به کار برده شود. در صورتی‌که ام دی اف مطابق با استانداردهای تعیین شده نباشد، در محیط‌های سربسته مثل بیمارستان، اتاق کودک، آشپزخانه، مدارس و… نباید استفاده شود.
حداکثر فرمالدهید ام دی اف در محیط‌های بسته باید 9/mg در 100/g2 باشد.
این ماده خطرناک علاوه بر عوارضی که برای سلامتی دارد، منجر به سائیدگی صفحات برش و ساب نیز می‌گردد.
