ام دی اف چیست و مزایا و معایب MDF نسبت به چوب

MDF مخفف عبارت Medium Density Fibreboard به معنی “تخته فیبر با چگالی (تراکم) متوسط” است. این نوع فرآورده  چوب یکی از بخش‌های جدایی‌ناپذیر وسایل منزل در زندگی امروزی محسوب می‌شود. تقریبا در هرخانه‌ای چندین بخش و وسیله‌ی چوبی وجود دارد که از MDF ساخته شده است. کابینت، کتابخانه، میز تلویزیون و بسیاری از وسایل دیگر. در این مقاله به معرفی این که ام دی اف چیست و معایب و مزایای آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

ام دی اف چیست؟

تخته‌های فیبری در تراکم‌های مختلف و از فیبر و الیاف چوب تشکیل می‌شوند که از تکه‌ها ریز چوب سخت یا نرم در آن‌ها استفاده می‌شود. این الیاف چوب با کمی رزین و موم مخلوط شده و بعد از کمی حرارت با فشار به هم متصل می‌شوند (پرس می‌شوند) و محصول نهایی همان تخته‌های فیبری مانند ام دی اف یا نئوپان است. حالا ممکن است از خود بپرسید پس منظور از چگالی متوسط چیست؟ متوسط نسبت به چه چیزی؟
تخته فیبر با چگالی پایین، نئوپان (particle board) نامیده می‌شود که از ذرات کوچک‌تری نسبت به MDF تشکیل می‌شود، حتی می‌توان از خاک اره هم برای تهیه‌ی نئوپان استفاده کرد. این موضوع باعث می‌شود نئوپان از ام دی اف ارزان‌تر باشد، اما استحکام هم نسبت به ام دی اف دارد.

همچنین تخته چوب با تراکم بالا هم داریم که اچ دی اف (HDF) نامیده شده و برای ساخت آن به میزان گرما و فشار بیشتری نسبت به نئوپان و ام دی اف احتیاج است اما معمولاً در ساخت آن از چسب استفاده نمی‌شود. HDF مخفف عبارت High Density Fibreboard به معنی “تخته فیبر با چگالی بالا” است. چوب HDF استحکام بالایی دارد اما به نسبت نئوپان و MDF گران‌تر تمام می‌شود.
جدول زیر میزان تراکم سه نوع چوب‌ نئوپان، MDF و HDF را نشان می‌دهد.

نئوپان	160 تا 450 کیلوگرم در متر مکعب
MDF	600 تا 800 کیلوگرم در متر مکعب
HDF	800 تا 1040 کیلوگرم در متر مکعب

نکات مهم و نگران کننده در مورد MDF

تشخیص MDF از چوب طبیعی برخی فروشندگان ممکن است MDF روکش شده را به‌عنوان چوب طبیعی عرضه کنند. گرچه استفاده از روکش ونیر باعث زیبایی و شباهت ظاهری MDF به چوب طبیعی می‌شود، اما آگاهی از جنس مواد اولیه برای خرید آگاهانه ضروری است. برای اطمینان، قبل از خرید از فروشنده درباره جنس دقیق محصول سؤال کنید یا به سراغ فروشگاه‌های معتبر بروید.

ترکیبات شیمیایی و سلامت MDF  در فرآیند تولید از چسب‌های صنعتی و رزین‌هایی استفاده می‌کند که ممکن است حاوی فرمالدهید باشند. این ترکیب شیمیایی در برخی تحقیقات به‌عنوان ماده‌ای با ریسک سرطان‌زایی معرفی شده است. بااین‌حال، استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای برای کنترل مقدار مجاز این مواد وجود دارد و محصولاتی که از کارخانه‌های معتبر خریداری می‌شوند، معمولاً خطری برای سلامت ندارند. همچنین،MDF  رنگ‌شده یا با روکش لمینت، مقدار انتشار این گاز را به حداقل می‌رساند.

حساسیت به رطوبت و آسیب‌پذیری MDF  در صورت تماس مستقیم با آب ممکن است ورم کند و ساختار آن تخریب شود. این موضوع در محیط‌های مرطوب مانند حمام و آشپزخانه اهمیت دارد. برای کاهش این خطر، از انواع ضدآب MDF (مانند MDF با روکش PVC یا ملامینه) استفاده کنید.

عدم استحکام در برابر ضربه و بار سنگین برخلاف چوب طبیعی، MDF  مقاومت کمتری در برابر ضربه و فشار دارد و درصورتی‌که دچار لب‌پریدگی یا شکستگی شود، تعمیر آن دشوار است. این ویژگی می‌تواند در استفاده طولانی‌مدت از MDF برای وسایلی که در معرض ضربه و وزن زیاد هستند، مشکل‌ساز شود.

آیا مغازه‌ها می‌توانند روی MDF روکش ونیر بزنند و به جای چوب طبیعی بفروشند؟

اگرچه مبلمان و وسایل چوبی MDF با روکش ونیر بسیار شبیه چوب طبیعی بوده و بسیار محبوب هستند، اما این موضوع ربطی به تقلب و کلاهبرداری ندارد. با استفاده از روکش ونیر روی MDF کارخانه‌ها وسایلی با ظاهر چوب طبیعی می‌سازند چون چاره‌ای ندارند زیرا بعضی از این چوب‌ها بسیار گران، نایاب یا حفاطت‌شده هستند و ساخت وسایل تمام چوب با این مدل‌ها مقدور نیست؛ در برخی موارد جنس چوب به‌صورتی است که ساخت وسایل تمام چوب با آن‌ها کیفیت مناسبی تولید نمی‌کند. با این حال شما جنس وسیال چوبی را باید قبل از خرید بدانید و اگر در این مورد شک دارید حتما از فروشنده سوال کنید. اگر هم به فروشنده اعتماد ندارید و فکر می‌کنید ممکن است به شما دروغ بگوید، خرید از آن فروشگاه به کل اشتباه است و بهتر است به فروشگاهی بروید که معتبر باشد یا به آن اعتماد داشته باشید.

آیا مواد MDF سمی و سرطان زا است؟

اصولا اولین چیزی که به ذهن افراد می‌رسد فرمالدهید است که در ساخت MDF به کار می‌رود که در مطالعات انجام شده ریسک ابتلا به سرطان را در این راستا نشان می‌دهد. در این راستا دو نکته وجود دارد که نباید فراموش شوند. مورد اول این است که دولت‌ها در تعیین حد مجار استفاده از این ماده‌ی شیمیایی بسیار سخت‌گیرانه عمل می‌کنند.

دوم اینکه این گاز خطرناک هنگام ساخت MDF متصاعد می‌شود و زمانی که وسایل ساخته شده از MDF به خانه‌ی شما برسند، مخصوصاً اگر رنگ شده باشند این گاز دیگر وجود نخواهد داشت.

مزایای ام دی اف (MDF)

• MDF انتخابی مقرون‌به‌صرفه است. تولید این محصول ارزان تمام می‌شود درنتیجه پولی که بابت آن خواهید داد از چوب طبیعی کم‌تر خواهد بود.
• در ساختار MDF از چوب بازیافتی استفاده می‌شود درنتیجه به حفظ درختان کمک می‌کند.
• MDF به‌راحتی در تمامی طیف رنگی قابل رنگ زدن است درصورتی‌که رنگ‌آمیزی روی چوب طبیعی کار سختی است.
• به دلیل صاف بودن سطح MDF در آن از گره‌های چوب خبری نیست و چسباندن مواد دیگر به روی آن بسیار کار راحتی است.
• مواد شیمیایی که در ساختار MDF استفاده شده باعث سمی شدن آن و درنتیجه مصونیت آن درمقابل آفات و حشراتی مانند موریانه شده است.
• MDF مثل چوب طبیعی با نوسانات دما و رطوبت منبسط و منقبض نمی‌شود.
• فرم دادن به MDF بسیار راحت‌تر از چوب طبیعی است.
• با استفاده از روکش ونیر روی چوب می‌توان طرح و شکل چوب طبیعی را به MDF داد.
• تمیز کردن کابینت ام دی اف آسان و راحت است. برای این کار از یک دستمال نرم و مرطوب با محلول ملایم صابون استفاده کنید و از مواد شوینده قوی یا اسکاچ زبر که ممکن است به روکش آسیب بزند، خودداری کنید.

معایب MDF

• همان‌گونه که قبلا هم اشاره شد، هنگام ساخت MDF ممکن است مقدار کمی از گاز فرم‌الدهید متصاعد شود که بعد از پایان فرآیند ساخت MDF اثری از آن به جا نخواهند ماند. رنگ کردن MDF بیش از پیش خطر این گاز را کاهش می‌دهد.
• چوب MDF به نگهداری زیادی نیاز دارد. در صورتی که MDF لب‌پر شود یا ترک بردارد، تعمیر آن به هیچ عنوان کار آسانی نیست.
• مواد شیمیایی استفاده شده در ساختار MDF خیلی برای کودکان مناسب نیست.
• در صورت تماس با آب، MDF ممکن است ورم کند.
• چون MDF چوب طبیعی نیست درنتیجه‌ بافت و رگه‌ی چوب را هم ندارد، اما این مشکل با روکش ونیر کاملاً رفع خواهد شد.
• نوع چسبی که در MDF استفاده می‌کنند باعث می‌شود استفاده از بعضی اتصالات مانند پیچ در این ماده بسیار سخت شود.

جمع‌ بندی

MDF یک جایگزین اقتصادی و کاربردی برای چوب طبیعی محسوب می‌شود که در صنعت دکوراسیون و ساخت مبلمان بسیار پرکاربرد است. این متریال دارای مزایای بسیاری از جمله قیمت مناسب، قابلیت رنگ‌آمیزی آسان، مقاومت در برابر آفات و امکان ایجاد طرح‌های متنوع است. بااین‌حال، نباید از معایب آن مانند حساسیت به رطوبت، انتشار مقدار کمی از گازهای شیمیایی در فرآیند تولید و محدودیت در استحکام مکانیکی غافل شد. انتخاب MDF برای کاربردهای مختلف نیاز به دقت و آگاهی از کیفیت، استانداردهای تولید و شرایط محیطی دارد.

سوالات متداول

آیا MDF برای محیط‌های مرطوب مناسب است؟

MDF معمولی در برابر رطوبت آسیب‌پذیر است، اما انواع ضدآب آن مانند MDF ملامینه یا با روکش PVC می‌توانند در محیط‌های مرطوب استفاده شوند.

آیا MDF از چوب طبیعی بهتر است؟

MDF در برخی کاربردها مانند کابینت‌سازی و دکوراسیون داخلی مزایایی دارد، اما در برابر ضربه و تحمل بار سنگین، چوب طبیعی مقاوم‌تر است.

چطور می‌توان MDF باکیفیت را تشخیص داد؟

MDF باکیفیت دارای سطح یکنواخت، تراکم بالا و فاقد بوی شدید مواد شیمیایی است. همچنین، محصولات دارای استاندارد E1 یا E0 کمترین میزان فرمالدهید را دارند و ایمن‌تر هستند.