آموزش تعمیر و تعویض کارتریج شیر اهرمی
امروزه اکثر شیرآلات اهرمی آشپزخانه و حمام از قطعه کارتریج استفاده می کنند. کارتریج به وسیله اهرمی که در آن تعبیه شده جریان آب را قطع و وصل و یا سرد و گرم می‌کند. شیرآلات اهرمی طوری طراحی شده‌اند که می‌توان کارتریج آنها را هنگام چکه و نشتی تعمیر یا تعویض کرد. تعویض کارتریج شیر اهرمی کاری بسیار ساده است که شما می توانید بدون نیاز به تعمیرکار در عرض چند دقیقه و با استقاده از ساده ترین ابزار انجام دهید. با ما همراه باشید تا تعویض یا روغن کاری کارتریج شیر اهرمی را به شما آموزش دهیم.
انواع شیر اهرمی
شیرآلات کارتریجی در دو نوع تک اهرمی و دو اهرمی در بازار موجود هستند. در شیرهای تک اهرمی، دسته شیر، کارتریج را داخل بدنه شیر به سمت بالا یا پایین جابه‌جا می‌کند تا جریان آب قطه یا وصل شود. جریان آب سرد و گرم، وارد یک کارتریج شده و با چرخش دسته شیر دمای آب کنترل می‌شود. شیرهای کارتریجی دو اهرمی نیز عملکرد مشابهی دارند، اما در آنها دو کارتریج تعبیه شده که هر کدام به تنهایی جریان آب گرم یا سرد را کنترل می‌کند. در این نوع شیر آلات، کارتریج جای بالا و پایین‌رفتن با حرکت دسته می‌پیچد.
معمولا نوع سیستم کنترل آب در شیرآلات به‌راحتی و در یک نگاه ساده قابل تشخیص نیست. برای مثال، شیر آشپزخانه تک دسته می‌تواند حاوی توپ، دیسک یا کارتریج باشد. با این وجود معمولا در شیرهای کارتریجی تک دسته و اهرمی، در حین باز و بسته کردن شیر احساس می‌کنید کارتریج به سمت بالا یا پایین حرکت می‌کند. در شیرآلات توپی یا دیسکی، قسمت‌های داخلی شیر در هنگام باز یا بسته شدن، حرکت چرخشی یا لغزشی دارند.
بیشتر شیرهای حمام دو اهرمی دارای کارتریج هستند. هر اهرم شیر آب (سرد و گرم) کارتریج مخصوص به خودش را دارد. با چرخاندن اهرم‌های شیر می‌توان میزان جریان آب شیر را کنترل کرد. شیرهای آب دو اهرمی بسیار قدیمی معمولا کارتریج نداشته و از نوع فشاری هستند. معمولا شیرهای فشاری حاوی یک دهانه فلزی به همراه یک واشر لاستیکی صاف در زیر آن هستند. اگر شیرآلات دو اهرمی نشتی پیدا کنند، ابتدا باید بررسی کنید آب در چه دمایی نشت می کند تا متوجه شوید که نشتی مربوط به شیر آب سرد است یا گرم؟ سپس کارتریج را فقط از طرفی که نشتی دارد تعویض یا تعمیر کنید. هرچند، احتمال دارد که هر دو طرف نشتی داشته باشند و مجبور شوید هر دو کارتریج را تعویض کنید.
علایم خرابی کارتریج شیر اهرمی
کارتریج‌های معمولا طول عمر بالایی دارند، اما نهایتا باید آنها را عوض کنید؛ زیرا با گذشت زمان دچار ساییدگی، پوسیدگی، پارگی، خوردگی و فرسودگی می‌شوند. همچنین رسوبات معدنی آب‌های سخت موجب خرابی کارتریج‌ها می‌شوند؛ در نتیجه، شیر آب دچار نشتی شده و دسته‌های شیر به‌راحتی باز و بسته نمی‌شوند.
در صورتی که مدت زیادی از تعویض کارتریج شیر می گذرد و با مشکلات زیر مواجه هستید، احتمالا زمان آن رسیده که کارتریج را تعویض یا روغن کاری کنید:
- شیر آب بسته است، اما نشتی دارد.
- اهرم شیر آب سفت شده و به سختی باز و بسته می‌شود.
در صورت نیاز به تعویض یکی از دو کارتریج گرم یا سرد توصیه می‌کنیم هر دو را همزمان تعویض کنید، چون وقتی یکی از کارتریج‌ها خراب می‌شود، به احتمال زیاد در آینده نزدیک باید کارتریج دیگر را نیز عوض کنید. تعویض هر دو کارتریج شیر آب به طور همزمان موجب صرفه‌جویی در هزینه و زمان می‌شود.
نحوه روغن کاری کارتریج شیر اهرمی
معمولا دسته‌های شیرآلات اهرمی به خاطر تجمع رسوبات، مواد معدنی یا ضایعات یا خرابی درزگیر کارتریج سفت می‌شوند. اگر هم دسته شیر شل شود، احتمالا خوب نصب نشده یا مشکلی در مکانیزم دسته ایجاد شده است. برای حل این مشکل بسته به مدل کارتریج، باید به فکر تعویض یا تعمیر آن باشید. برای مشخص شدن مدل کارتریج به کاتالوگ محصول یا کد درج شده بر روی بدنه آن توجه کنید. ضمنا برندهای مختلف شیر آب حاوی قطعات مشابه و گاهی متفاوت هستند و نمی‌توان شیرآلات برندهای مختلف را با یک روش مونتاژ کرد.
کارتریج برخی از انواع شیرها را می‌توانید به سادگی جدا کرده و داخل و خارج آن را با گریس سیلیکونی روغن‌کاری کنید. از اسپری‌های سیلیکونی یا روان‌کننده‌های حاوی نفت استفاده نکنید؛ چون احتمال دارد با درزگیر لاستیکی کارتریج واکنش بدهند و باعث شوند دسته شیر به جای نرم شدن، سفت‌تر شود و در نتیجه، نشتی پیدا کند. در بعضی از مدل‌های شیرهای تک دسته نیز روغن‌کاری فایده‌ای ندارند و باید کارتریج تعویض شود. برای روغن‌کاری کارتریج شیر اهرمی طبق مراحل زیر عمل کنید:
مرحله ۱: آب را قطع کنید
با استفاده از شیر فلکه آب سرد و گرم موجود در زیر سینک، ورودی شیر آب را ببندید. اگر در زیر سینک شیر فلکه تعبیه نشده باشد، باید شیر فلکه اصلی خانه را ببندید. سپس شیر آب را باز کنید تا آب اضافی از لوله‌ها خارج شود.
مرحله ۲: دسته شیر آب را جدا کنید
پلاک روی دسته شیر آب را پیدا کرده و آن را بردارید. پلاک قطعه ای پلاستیکی است که معمولا حفره پیچ را پوشانده و جهت سرد و گرم آب را با رنگ آبی و قرمز مشخص می کند. زیر پلاک، پیچ چهارسو یا آلن قرار گرفته است. با توجه به نوع پیچ، از آچار آلن یا پیچ گوشتی چهارسو برای بازکردن آن استفاده کنید. پس از باز کردن و پیچ می تواند دسته را درآورید.
مرحله ۳: کاور کارتریج را باز کنید
کاور کارتریج قطعه ای است که بیشتر کاربرد تزئینی داشته و بین اهرم و بدنه شیر قرار می گیرد. معمولا باز کردن کاور کارتریج آسان است و می‌توانید آن را به راحتی در خلاف جهت ساعت پیچانده و باز کنید.
مرحله ۳: باز کردن مهره نگهدارنده کارتریج
پس از جداکردن کاور کارتریج، به مهره نگهدارنده کارتریج می رسید. معمولا این قطعه از جنس برنج، استیل یا پلاستیک است. برای باز کردن این مهره باید از آچار فرانسه استفاده کنید. در بعضی از انواع شیر اهرمی، مهره نگهدارنده درون بدنه شیر قرار گرفته و باز کردن آن به وسیله آچار فرانسه امکان پذیر نیست. در این موارد باید از آچارهای مخصوص استفاده کرد.
مرحله ۴: کارتریج را خارج کنید.
معمولا می‌توانید این کار را با دست یا انبردست انجام دهید، اما گاهی کاتریج به قطعات شیر می‌چسبد و لازم است با نیروی کمی آن را بکشید و جدا کنید. برای اینکه شیر آب و قطعات آن آسیب نبینند، می‌توانید با توجه به برند و مدل شیر از ابزار مخصوص کشیدن کارتریج استفاده کنید.
مرحله ۵: کارتریج را تمیز و روغن‌کاری کنید
داخل لوله شیر آب را بررسی کنید و در صورت مشاهده رسوبات معدنی، آنها را با بُرس یا کاغذ سنباده تمیز کنید. تمام رزوه‌ها و بخش‌های دیگر شیر آب را با گریس سیلیکونی روغن‌کاری کنید. در صورت وجود واشر دور لوله شیر یا کارتریج، آن را نیز به آن نیز روغن بزنید. همچنین قطعات مختلف شیر آب و از جمله کارتریج را بررسی کنید تا در صورت لازم تعویض شوند.
مرحله ۶: شیر آب را دوباره نصب کنید
مراحل فوق را به صورت معکوس انجام دهید و شیر آب را دوباره نصب کنید. آب اطراف شیر را پاک کنید تا بتوانید نشتی را راحت‌تر تشخیص دهید. فلکه‌های زیر سینک را باز کنید و نشتی شیر را بررسی کنید تا مطمئن شوید کارتان را درست انجام داده‌اید.
نحوه تعویض کارتریج شیر اهرمی
مراحل تعویض کارتریج شیرهای اهرمی نیز مشابه مراحل روغن کاری آن است که در بالا به طور کامل توضیح داده شد. یکی از نکات مهم در تعویض کارتریج، مدل آن است که معمولا بر روی بدنه درج می‌شود. مدل کارتریج جدید باید دقیقا با مدل قدیمی مطابقت داشته باشد. برای تعویض کارتریج باید به جهت آن نیز توجه کنید، چون باید کارتریج جدید را دقیقا به همان شکل دوباره جاسازی کنید. بیشتر کارتریج‌ها یک یا دو زبانه دارند که در بریدگی‌های بدنه شیر آب قرار می‌گیرد.
سوالات متداول
علایم خرابی کارتریج شیر اهرمی چیست؟
نشتی آب و سخت باز و بسته شدن آن از علایم خرابی کارتریج شیر اهرمی است.
چگونه کارتریج شیر آب را عوض کنیم ؟
باید با خرید مدل دقیق کارتریج و با استفاده از پیچ گوشتی و آچار فرانسه کارتریج شیر را تعویض کنیم.
تشکر. بسیار خوب توضیح دادید. امیدوارم کیفیت کاتریج‌های تولید داخل بالا بره. نمیدونم چطوره که کاتریج شیرهای آلمانی ده پونزده سال عمر میکنه؟ البته قیمتشون هم گاهی تا یک میلیون و حتی بیشتر هم میرسه، در حالیکه هفته پیش کاتریج ایرانی خریدم ۲۵ تومن!
ممنون از اینکه نظرتان را با ما درمیان گذاشتید. به نکته درستی اشاره کردید.
سلام وقتتون بخیر. میشه بفرمایید شیر سینک کونا چطوری کارتریجش عوض میشه؟ حلقه دور کارتریج آچار خور نیست و با دست پیچی باز میشه اما کارتریج در نمیاد. کاش میشد عکس بفرستم براتون
برای تعویض کارتریج شیر سینک کونا، آب را ببندید، حلقه دور کارتریج را با دست باز کنید و اگر کارتریج در نیامد، کمی روغن دور آن بریزید و با دست یا ابزار نرم بچرخانید و بیرون بکشید.