معرفی انواع تخته چندلا (Plywood) و کاربردهای آن در یک مقاله
تخته چندلا چیست؟
تخته چندلا (Plywood) ورقه‌ای کم ضخامت از چوب است که از دو یا چند لایه چوب تشکیل شده است که با حرارت، فشار و رزین‌های قوی به هم چسبانده شده و چوب ترکیبی قدرتمندی را تشکیل می‌دهند. تخته چندلا در انواع مختلفی موجود است که خواص آن بر اساس نوع ساخت و کاربرد تغییر می‌کند. در این مطلب عوامل موثر در انواع مختلف را بیان خواهیم کرد.
چسب استفاده شده در تخته چندلا
4 نوع چسب متفاوت برای تولید تخته سه‌لا وجود دارد که در ادامه به معرفی آنها پرداخته‌ایم. این چسب‌ها به ترتیب قدرت کمتری دارند:
- در نوع A از رزین فنول فرمالدهید استفاده می‌شود که برای تخته چندلای نوع Marine (مقاوم دربرابر رطوبت) و برای استفاده‌های خارجی استفاده می‌شود و در شرایط مرطوب، سرما و گرما تضعیف نمی‌شود.
- تایپ B از نوعی رزین اوره فرمالدهید غنی شده با ملامین استفاده می‌کند که برای مصارف خارجی مانند قالب‌بندی بتن‌ریزی مناسب است.
- تایپ C و D که از رزین اوره فرمالدهید درست شده و برای مصارف داخلی طراحی شده اصلاً برای ساخت‌وساز مناسب نیستند.
ونیر
ونیرها در 5 گروه با کیفیت متفاوت و به ترتیب نزولی (A, S, B, C, D) دسته‌بندی می‌شوند. درجه‌ی ونیر روی تخته چندلا اول و سپس درجه‌ی ونیر پشتی تخته چندلا عنوان می‌شود. برای مثال اگر تخته چندلا قرار باشد در جایی استفاده شود که تنها یک روی آن در معرض دید است، تنها در قسمت رویی از ونیر با کیفیت استفاده شده و درجه آن چیزی مانند AD خواهد بود (ونیر رویی درجه‌ی کیفی A و ونیر پشتی درجه‌ی کیفی ضعیف D)
- A: ونیر با کیفیت ظاهری بالا برای استفاده‌ی تزئینی
- S: ونیر با درجه‌ی تزئینی که ویژگی‌های طبیعی بیشتری دارد
- B: مناسب برای رنگ شدن
- C: ساختاری مستحکم داشته و برای موارد مناسب است که قرار نیست در معرض دید باشد
- D: صراحتاً برای ساخت‌وساز استفاده می‌شود و هیچ نوع زیبایی ظاهری ندارد
استحکام تخته چندلا
در تخته چندلا آخرین لایه‌ی ونیر تاثیر به‌سزایی در قدرت و استحکام آن دارد. ونیر درجه‌ی A و B خواص مهندسی تخته چندلا را به میزان یک درجه (تحمل فشار) افزایش می‌دهند.
عمود کردن بافت لایه‌های مختلف ونیر حرکات ناشی از رطوبت و تغییرات دمایی را کاهش می‌دهد. بیشتر تخته چندلاهای مناسب ساخت‌وساز استحکام بیشتری در راستای رگه و بافت چوب دارند و از این رو معمولاً پیشنهاد می‌شود که بافت ونیر روی تخته چندلا با «دهانه» عمود باشد.
مقاوم‌سازی
همه‌ی انواع چوب در خطر فاسد شدن و حمله‌ی موریانه قرار داد. یکی از عوامل تشدیدکننده‌ی اصلی این آفات تماس مستقیم با زمین است. مقاوم‌سازی عاملی بسیار ضروری برای محصولات چوبی است که در معرض گرما و سرما قرار می‌گیرند.
سه نوع روش برای جلوگیری از این مشکل وجود دارد:
- اشباع ونیر قبل از تولید
- اشباع فشاری تخته چندلای تولیدشده
- اشباع سطح رویی بعد از تولید تخته چندلا
اشباع و مقاوم‌سازی باید حتما بعد از برش تخته چندلا صورت گیرد. اگر تخته سه لا برش خورده باشد باید حتما لبه‌های آن اشباع شود.
انواع تخته چندلا
تخته چندلای مناسب ساخت‌وساز
این تخته چندلا برای کاربردهای ساختمانی مناسب است زیرا چسب نوع A در آن استفاده شده است. تخته چندلای مناسب ساخت‌وساز در 8 استاندارد «تحمل فشار» و 5 سطح کیفی ونیر تولید می‌شود. در کاربردهای خارجی، تخته چندلای ساختمانی باید حتما تحت فرآیند مقاوم‌سازی قرار گیرد تا طول عمر آن افزایش یابد.
مشخصات تخته چندلا مناسب ساخت‌وساز
- استحکام بالا
- قابلیت میخ‌کاری در نزدیکی لبه‌ها
- قدرت بالا و استحکام به نسبت وزن
- ثبات بالا در حفظ ابعاد و فرم
- ظرفیت دو برابری تحمل وزن چوب در مقایسه با پایه‌ها
- مقاوم دربرابر عوامل شیمیایی و خوردگی
تخته چندلای داخلی
این تخته چندلاها برای ساخت‌وساز درست نشده‌اند و بیشتر در مکان‌هایی به کار می‌روند که ظاهر کار از اهمیت خاصی برخوردار باشد مانند استفاده‌ی دکوراتیو روی دیوار و ساخت وسایل تزئینی. درنظر داشته باشید که تخته چندلا در این نوع استفاده نباید در معرض رطوبت قرار گیرد. در این مصارف، ونیر رویه باید درجه‌ی A باشد. البته درصورتی که سطح رنگ بشود درجه‌ی B مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای نصب تخته چندلای داخلی از چسب و اتصال C یا D استفاده می‌شود. نوع C باید در محیط‌های مرطوب مانند حمام یا مناطق حاره‌ای باید استفاده شود.
مشخصات تخته چندلای داخلی
- عمل‌کرد آسان بدون نیاز به تجهیزات پیشرفته
- اجازه میخ‌کوبی نزدیک لبه‌ی کار
- قابلیت چسبیدن با چسب چوب معمولی
- پرداخت متنوع برای ظاهر وسایل تزئینی
- زیبایی طبیعی
- کاربرد متنوع
تخته چندلای خارجی
تخته چندلای خارجی برای مصارف غیرسازه‌ای و خارجی مانند تابلو و روکش‌های غیرسازه‌ای به کار می‌رود که در آنها ظاهر زیبا، اهمیت دارد. در این نوع تخته چندلا ونیر رویه از کیفیت‌های A، B یا S و ونیر پشتی C یا D استفاده می‌شود.
تخته چندلای خارجی همواره از چسب نوع A یا B استفاده می‌کند. تمام تخته چندلاهای خارجی حتما باید در برابر قارچ مقاوم‌سازی شود.
مشخصات تخته سه‌لا با قابلیت استفاده در سطوح خارجی
- امکان لایه لایه شدن این نوع تخته سه‌لا وجود ندارد
- ثبات ابعاد در مواجهه با تغییر رطوبت
- پرداخت آسان
- عمل‌کرد آسان بدون نیازبه تجهیزات پیشرفته
- اجازه میخ‌کوبی نزدیک لبه‌ی کار
- کاربرد متنوع
تخته سه‌لا دریایی
تخته چندلای دریایی از چسب و اتصال نوع A استفاده می‌کند و برای استفاده‌ی آن در بدنه‌ی قایق و پروژه‌های دریایی طراحی شده است. این تخته چندلا از گونه‌های چوب منتخب تولید شده و از این رو خواص ساختاری شناخته شده و باثباتی دارد. این چوب درجه تحمل فشار F14 داشته و با دو ونیر درجه‌ی A تولید می‌شود.
تخته چندلای دریایی قابلیت رنگ شدن یا جلای شفاف در هر دو رو داشته و برای نقاشی، وارنیش و پرداخت بسیار براق بسیار مناسب است.
مشخصات تخته سه‌لای دریایی
- استحکام بالا و سختی به تناسب وزن
- ثبات ابعاد
- مقاومت بالا دربرابر فعل و انفعالات شیمیایی
- عمل‌کرد آسان بدون نیازبه تجهیزات پیشرفته
- مقاومت بالا دربرابر ضربه
- قابلیت رنگ‌پذیری
