CLT یا پانل های لایه ای متقاطع چیست؟
در دنیایی که به سمت مواد و محصولات پایدار پیش می‌رود، چوب و محصولات چوبی به مصالح ساختمانی مهمی تبدیل شده‌اند. تولید محصولاتی بر پایه الوار چوبی با ویژگی تحمل بار عالی گزینه‌ای مناسب برای سازه‌های بزرگ و پیچیده است. یکی از نوآوری‌هایی که در چند دهه اخیر در زمینه مصالح ساختمانی رخ داده، تولید پانل‌های لایه‌ای متقاطع است. پانل‌های لایه‌ای متقاطع (CLT) به قدری توسعه یافته‌اند که به جایگزین اقتصادی و پایدار مواد سنتی تبدیل شده‌اند. در این مقاله ویژگی‌ها و مزیت‌های سازه‌های CLT را بیان می‌کنیم.
فهرست مطالب
CLT چیست؟
الوار چوبی ماسیو اصطلاحی است که برای محصولات چوبی مهندسی شده در اندازه بزرگ به کار می‌رود. این محصول در صنعت ساخت و ساز جایگزین مناسبی برای فولاد و بتن است. اصطلاح الوار چوبی ماسیو در مورد پانل‌هایی به کار می‌رود که به هم چسبانده شده یا به صورت بلوک کنار هم قرار گرفته‌اند. این محصولات و کاربرد آنها در صنعت ساختمان‌سازی به دلیل قابلیت‌های فنی خوب، قیمت مناسب، و ویژگی‌های زیست محیطی، توجه زیادی را به خود جلب کرده‌اند.
در میان این محصولات، تخته چندلایه متقاطع (CLT) بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. CLT یک پانل چوبی چندلایه مهندسی شده است. این محصول حداقل از سه لایه تخته ساخته می‌شود که به صورت موازی با چسب به هم چسبانده شده و تحت فشار قرار می‌گیرند. لایه‌های چوبی در این محصول به صورت متقاطع و با زاویه ۹۰ درجه نسبت به یکدیگر قرار می‌گیرند. این شکل ساختاری، سطح بالایی از پایداری و استحکام را به آن می دهد.
برای ساخت CLT ابتدا الوار مناسب را انتخاب کرده و گره‌ها و عیب‌های ساختاری آن را جدا می‌کنند. سپس چسب زنی سطح الوار، چیدمان پانل (گذاشتن لایه‌ها روی هم)، و در نهایت پرس مونتاژ انجام می‌شود. پانل‌ها در صورت لزوم سوراخ‌کاری و ماشین‌کاری شده و در اندازه‌های مناسب برش می‌خورند. بیشتر پانل‌های CLT برای کاربردهای خاص با اندازه، شکل، ظاهر و ماشین‌کاری‌های از پیش تعیین شده ساخته می‌شود.
پانل‌های CLT در دهه 1990 به بازار عرضه شدند. از آن زمان تاکنون تحقیقات زیادی در مورد CLT انجام شده است. این تحقیقات باعث ایجاد استانداردهای و دستورالعمل‌های طراحی و ساخت این محصول شده‌اند. طبق تحقیقی در سال 2014، حدود 90% از تولیدات CLT جهان با حجم تولید 560000 متر مکعب در اروپا بود. اخیراً نیز کارخانه‌هایی در کانادا، ایالات متحده، ژاپن، چین و نیوزلند برای تولید پانل‌های CLT به راه افتاده است. در سال های‌اخیر، ساختمان های زیادی با استفاده از این محصول ساخته شده‌اند. برای مثال در کشور انگلستان در سال‌های 2003 تا 2011 بیش از 100 ساختمان آموزشی از پانل‌های CLT استفاده کرده‌اند.
کاربردهای CLT
پانل‌های CLT می‌تواند جایگزین مناسبی برای دیوار، بام، کف و سقف‌های بتنی باشد. این پانل‌ها مخصوصا برای سازه‌های چوبی مرتفع و چند طبقه بسیار مناسب است. همچنین پانل‌های CLT در ساخت طبقه یا بالکن پیش‌آمده، چاهک‌های آسانسور باربر و پله‌ها استفاده می‌شود. تقریباً در هر نوع ساختمانی از مسکونی و اداری گرفته تا مدارس و ساختمان‌های شهری می توان از پانل‌های CLT استفاده کرد. می‌توان این محصول را به دلیل بافت و شکل زیبایش در معرض دید قرار داد یا در صورت نیاز آن را از معرض دید پنهان کرد. در لایه‌های بیرونی پانل‌های دیواری CLT ، جهت الوار را به سمت بالا و پایین قرار می‌دهند تا ظرفیت تحمل بار آن در جهت عمودی به حداکثر برسد.
مزایای CLT
نصب سریع
به دلیل این که CLT پانلی پیش‌ساخته است، مواردی مثل سوراخ‌کاری برای در و پنجره، پله‌ها، یا کانال‌ها می‌توانند از قبل برش خورده و آماده شوند. عایق‌کاری‌ها و برخی پرداخت‌های دیگر نیز می‌توانند قبل از نصب، روی پانل انجام شوند. به همین دلیل فرآیند ساخت و ساز با پانل های CLT با سرعت و هزینه‌ای مناسب انجام می‌شود.
انعطاف پذیری در طراحی
مقاومت بی نظیر پانل‌های CLT، آنها را به گزینه‌ای مناسب برای بخش‌های مختلف ساختمان تبدیل کرده است. از این پانل‌ها می‌توان در ساختمان‌سازی برای تولید کفپوش‌های بزرگ و دیوارهای یک تکه و بلند با ضخامت‌های مختلف استفاده کرد. همچنین می‌توان پانل‌های CLT را با استفاده از ماشین‌آلات دقیق سی ان سی به شکل‌ها و اندازه‌های مختلف درآورد. مزیت دیگر پانل‌های CLT وزن کلی سبک آنها در مقایسه با فولاد و بتن است.
آکوستیک بودن
مطالعات نشان داده که جرم دیوار در عملکرد صوتی آن موثر است. به دلیل جرم نسبتاً سبک CLT، این نوع پانل می‌تواند صداهای بیرونی را تا حد زیادی دفع کند.
عملکرد حرارتی
پانل‌های CLT علاوه بر عایق صدا بودن، عایق حرارتی نیز هستند. بنابراین به عایق‌کاری چندانی نیاز ندارند. همچنین به دلیل دقت تجهیزات CNC، اتصالات این پانل‌ها کاملاً متناسب و محکم هستند که باعث جلوگیری از هدررفت انرژی می‌شود. از طرفی پانل صاف و یکدست باعث می‌شود نفوذ هوا به داخل ساختمان تقریبا به صفر نزدیک شود، در نتیجه دمای داخل ساختمان با تنها یک سوم انرژی گرمایشی یا سرمایشی مورد نیاز حفظ خواهد شد.
مقاومت در برابر آتش
سطح مقطع ضخیم CLT باعث مقاومت بسیار خوب آن در برابر آتش می‌شود. این سطوح با سرعت بسیار کمی تبدیل به زغال شده و باعث توقف آتش‌سوزی می شوند. چند لایه بودن پانل‌های CLT باعث می‌شود این پانل‌ها در زمان آتش‌سوزی برخلاف موادی مانند فولاد از نظر ساختاری پایدار بمانند.
