کف رنده چیست؟ کاربرد و نحوه استفاده از آن چگونه است؟
اگرچه اره میزی و رنده نجاری دستگاههایی برای بریدن دقیق چوب و ایجاد ضخامتی مشخص هستند اما هیچیک از اینها تا زمانی که حداقل یکی از لبههای چوب صاف نباشد کارایی ندارد. بهترین ابزار برقی برای این کار کف رنده است. کف رنده دستگاهی برای صاف کردن سطح چوب و ایجاد زاویه قائمه در قسمت لبهها است. دستگاه کف رنده یکی از اصلیترین دستگاههای نجاری است که در کارگاههای نجاری و کارخانههای چوب استفاده میشود. همانطور که در بالا گفته شد برای استفاده از چوب در دستگاههای دیگر مانند اره نواری و … باید ابتدا حداقل دو طرف چوب را با استفاده از دستگاه کف رنده صاف کنید. برای این کار باید چوب را بهصورت خوابیده مقابل فنس، روی دستگاه قرار دهید.
ساختار ابزار کف رنده
دستگاه کف رنده چیزی فراتر از کاتر چرخنده است. کف رنده از دو میز تشکیل شده است که بین آنها کاتر هد و تیغه قرار دارد. تعداد تیغهها با توجه به نوع دستگاه ممکن است 2 یا بیشتر باشد. با قرار دادن چوب روی میز اول که میز ورودی نام دارد، قطعه کار در امتداد کف رنده و روی تیغه حرکت کرده و سپس قطعه کار از میز دوم که به آن میز خروجی گفته میشود، خارج میشود. ارتفاع میز خروجی و قسمت بالای کاتر و تیغهها یکسان است اما ارتفاع میز ورودی با توجه به میزان رنده شدن چوب تنظیم میشود. اگر چوب بیشازحد ناصافی، گودی یا برجستگی دارد، میتوانید عمق بیشتری از سطح چوب را رنده کنید تا سریعتر سطحی صاف و تراز روی چوب ایجاد شود اما رنده کردن چوب بهصورت عمیق و بار برداری زیاد کار درستی نیست و توصیه میشود بجای این کار، در چند مرحله و هر بار مقدار بسیار کمی از سطح چوب را رنده کنید تا سطح چوب صاف شود.
دستگاه کف رنده دارای فنس است که به کمک آن میتوانید روی لبه کار زاویه قائمه یا اریب ایجاد کنید. فنس دستگاه کف رنده صفحهای کم عرض با طولی برابر میز بوده که روی آن قرار میگیرد. وقتی فنس بهصورت عمود بر میز و کاتر تنظیم میشود، باید یک لبه چوب را محکم به آن فشار دهید تا برش با زاویه کاملاً قائمه ایجاد شود. فنس میتواند بهصورت اریب تنظیم شود و برش یا زاویه اریب ایجاد کند که برای استفاده در اتصالهای فارسی بسیار مناسب است.
رعایت نکات ایمنی در کار با کف رنده
هنگام کار با کف رنده باید مراقب انگشتهای خود باشید، پس به این منظور روی تیغهها حفاظی قرار دارد که وقتی قطعه کار روی آن قرار ندارد بهجای اولیه خود یعنی روی تیغهها برمیگردد و با پوشاندن روی تیغهها حفاظی ایجاد میکند که از آسیب به دست و انگشتان جلوگیری میکند.
ممکن است قطعه کار خیلی نازک یا کوچک باشد، به همین جهت برای رعایت ایمنی بیشتر در این موارد از دستگیره مخصوص و قطعه چوبی برای فشار دادن قطعه اصلی استفاده کنید تا از آسیب احتمالی به انگشتانتان جلوگیری کنید. استفاده از شاسی اره میزی یا Featherboards برای اعمال فشار روی چوب بسیار مناسب است. با این کار دست در برش و هدایت چوب دخیل نمیشود و قطعه کار محکم مقابل فنس و روی میز قرار میگیرد.
طبق روال همیشه دفترچه راهنما و موارد ایمنی که در آن نوشته شده است را بهدقت بخوانید و آنها را اجرا کنید.
کف رنده دستگاهی است با صدای بلند، به این منظور برای جلوگیری از آسیب به شنواییتان هنگام کار با این دستگاه از گوشگیر ایمنی استفاده کنید.
هنگام استفاده از کف رنده حتماً از عینک ایمنی استفاده کنید تا از پریدن قطعه یا ذرههای چوب به چشمتان جلوگیری کنید.
اصطکاک دشمن همیشگی پروژههای نجاری و چوبی است. برای کاهش اصطکاک همیشه باید ابزار و ماشینهای نجاری خود را تمیز کرده و خاکاره و گرد و غبار روی دستگاه را پاک کنید. تمیز نگه داشتن میز کار دستگاه کف رنده علاوه بر کاهش اصطکاک، از پرت شدن خاک اره و گرد و غبار به چشمتان جلوگیری میکند. بهترین کار استفاده از وسیلهای مانند مکنده است تا همیشه از تمیز بودن ابزار خود از هرگونه گرد و غباری مطمئن شوید.
چگونگی کار با کف رنده
در مقابل کف رنده، در جهت مخالف فنس بایستید و سطح چوب را روی میز ورودی قرار داده و کناره آن را در مقابل فنس محکم کنید. دستگاه را روشن کرده و صبر کنید تا موتور به سرعت نهایی خود برسد.
نکته: هیچوقت تا زمانی که موتور بهسرعت نهایی نرسیده و سرعت آن پایین است کار رنده کردن را شروع نکنید.
قطعه کار را با فشار مختصر به سمت تیغه هدایت کرده و در صورت نیاز با افزایش فشار قطعه کار را کنترل کنید. پس از عبور قسمت سر چوب از روی تیغه همانطور که چوب را به سمت جلو هدایت میکنید، با قرار دادن دست چپ روی نوک چوب سعی کنید قطعه کار را کاملاً کنترل کنید. با نزدیک شدن تیغه به قسمت انتهایی چوب، دست راست خود را از روی آن بردارید و روی چوب در قسمت میز خروجی قرار دهید و کار را تا زمانی که رنده کردن قطعه کار به اتمام برسد ادامه دهید.
دقت کنید که باید چوب را در جهت بافت آن روی میز ورودی قرار دهید نه در خلاف جهت. رنده کردن چوب در خلاف جهت بافت موجب پس زدن قطعه و پرت شدن آن شده و در نهایت ظاهری نرم و صاف نمیتواند ایجاد کند.
پس از اتمام کار، قطعه چوب را بهآرامی و با رعایت نکات ایمنی بلند کرده و از سمت دیگر روی میز ورودی قرار دهید.
دقت کنید که اگر میخواهید میزان رنده شدن و حذف چوبها از هر طرف برابر باشد نباید تنظیمات تیغه و دستگاه را تغییر دهید.
کاربرد کف رنده چیست؟
صاف کردن سطح چوب گود
کف رنده برای صاف کردن سطح چوبهای زمخت که الیاف آن روی چوب چسبیده است مناسب است اما کیفیت نهایی کار تا حد زیادی به کیفیت چوب اولیه بستگی دارد. همچنین اگر از چوبهای محدب یا مقعر استفاده میکنید باید این نکته را مدنظر قرار دهید که برای رسیدن به نتیجه دلخواه باید تلاش بیشتری کنید.
صاف کردن سطح چوبهای گود نیاز به کمی تکنیک دارد. نکتهای که در کار با این نوع چوبها باید در نظر بگیرید این است که صاف کردن قسمت گود چوب آسانتر از صاف کردن قسمت برآمده چوب است.
برای صاف کردن قسمت برجسته چوب باید تا جایی که میتوانید روی چوبی که در قسمت میز ورودی قرار دادهاید، فشار وارد کنید تا قسمت برجسته آن از بین برود. با تکرار این کار در چند مرحله سطح چوب صاف میشود.
گونیا کردن لبه چوب
اگر لبه کار شما نیاز به گونیا شدن دارد باید بعد از صاف کردن سطح چوب و یک گوشه آن، گوشه دوم را عمود بر گوشه اول گونیا کنید. برای این کار باید مطمئن شوید که فنس کاملاً عمود بر سطح میز ورودی و خروجی است. ازآنجاکه بیشتر گونیاها قابلیت تغییر زاویه و اریب شدن دارند بهتر است با استفاده از گونیای نجاری از عمود بودن آن مطمئن شوید.
پس از تنظیم فنس با زاویه 90 درجه، گوشه دوم را گونیا کنید. گونیا کردن گوشه دوم بسیار شبیه گونیا کردن گوشه ابتدایی بوده با این تفاوت که باید از ابتدا و حین کار تخته را به فنس فشار دهید.
زاویهای که گونیا کردهاید محکم به فنس فشار دهید و قطعه کار را در جهت کاتر حرکت دهید. هنگام کار دستهای خود را از تیغهها دور نگه دارید. این کار را چندین مرحله تکرار کنید تا زمانی که گوشهای که در تماس با تیغهها است با گوشهای که در مقابل فنس است بهخوبی صاف شود و هر دو زاویه کاملاً قائمه باشد.
اگر دو ضلع تخته چوبها که رو به روی هم قرار دارند کاملاً موازی باشد، میتوانید با استفاده از اره میزی یا رنده ضخامت چوب را بهاندازهای که میخواهید تغییر دهید.
دیگر کاربردهای کف رنده
تنها استفاده و کاربرد کف رنده آنچه در بالا اشاره شد نیست. زاویه فنس کف رنده بهصورت اریب تا 45 درجه تغییر میکند. این قابلیت این امکان را فراهم کرده تا با استفاده از این وسیله برش مناسب برای اتصال فارسی ایجاد کرد. همچنین میتوانید روی فنس نقطه شروع و پایان تعریف کرده تا زمانی که تکه چوب به نقطه پایانی تعریف شده رسید، فنس آزاد شود و چوب در تماس با کاترها قرار نگیرد و بهاینترتیب عملیات رنده کردن متوقف میشود.
نکات کلی درباره کف رندهها
- با استفاده از کف رنده میتوان انواع چوبهای سخت و نرم را رنده کرد اما از این وسیله نمیتوان برای رنده کردن MDF، تختههای چندلایی یا هر نوع چوب مصنوعی استفاده کنید زیرا ممکن است باعث تکهتکه شدن و پریدن لبه تیغههای کاتر شود.
- قبل از هر بار رنده باید تیغهها را بهخوبی بررسی کنید تا از سالم بودن آنها مطمئن شوید.
- بهتر است همیشه مجموعهای اضافی از تیغههای کاتر داشته باشید تا در مواقع ضروری و لب پر یا تکهتکه شدن تیغه از آن استفاده کنید. اگر از تیغه خراب برای رنده کردن استفاده کنید ممکن است خطی برجسته روی سطح کار باقی بماند که برای برطرف کردن و همسطح کردن آن باید از سنباده کمک گرفت. استفاده از سنباده برای همسطح کردن و صاف کردن چوب ممکن است اثر کف رنده را از بین ببرد یا بهاندازه آن مؤثر نباشد.
- همیشه قبل از استفاده از کف رنده، سطح چوب و زوایای آن را بهخوبی بررسی کنید تا مطمئن شوید هیچ جسم فلزی روی آن وجود ندارد زیرا هر جسم فلزی میتواند موجب آسیب تیغهها شود.
- اگر از تکه چوبهای اضافی یا بازیافتی استفاده میکنید، میتوانید با استفاده از فلزیاب، تکههای فلزی را جدا کنید.
