انواع کلاه ایمنی صنعتی و کاربردهای آن

رعایت نکات ایمنی و حفظ سلامت فردی از ملزومات هر حرفه‌ای است که باید رعایت شود. در بسیاری از مشاغل و حتی فعالیت‌های روزانه امکان آسیب‌های جسمی وجود دارد که می‌توان با استفاده از وسایل ایمنی چون لباس کار، ماسک، عینک، گوشی و کفش ایمنی و مواردی از این قبیل این رویدادهای ناگوار را به حداقل رساند. یکی از لوازم ایمنی که از بروز آسیب‌های جبران ناپذیر جلوگیری می‌کند، کلاه ایمنی است. کلاه ایمنی کلاه مخصوص کار است که برای محافظت از سر در مقابل برخورد یا اصابت جسم سنگینی با سر استفاده می‌شود و اداره ایمنی و بهداشت کار (OSHA) کافرمایان را ملزم به تهیه آن برای تمامی کارگران و کارمندان خود کرده است. در ادامه با انواع کلاه ایمنی صنعتی و کاربردهای آن بیشتر آشنا شویم.

کلاه ایمنی کار اقسام گوناگونی داشته و بر چندین اساس تقسیم بندی می‌شود؛ اما به طور کلی و عامیانه در ایران کلاه های صنعتی به دو دسته مهندسی و کارگری تقسیم می‌شود. طبق تقسیم بندی اداره ایمنی و بهداشت کار (OSHA) دو تیپ کلاه ایمنی تولید می‌شود:

• Type I: بیشتر در ایالات متحده کاربرد دارد و از ناحیه بالای سر محافظت می‌کند.
• Type II: بیشتر در اروپا کاربرد دارد و از ناحیه اطراف سر محافظت می‌کند.

دسته بندی کلاه ایمنی صنعتی بر اساس نوع مشاغل

کلاس A یا (کلاس G): این دسته از کلاه های ایمنی از سر کاربر در مقابل ضربه محافظت می‌کند و در مشاغلی چون معادن، کارخانه و کارگاه ساختمانی استفاده می‌شود.

کلاس B یا (کلاس E): کلاه ایمنی کلاس B از سر در مقابل ضربه، سوختگی و جریان برق محافظت می‌کند و در مشاغلی که با جریان برق زیاد سروکار دارند مناسب است.

کلاس C: این دسته از کلاه های ایمنی در مقایسه با دو دسته دیگر تاثیر محافظتی کمتری داشته و از سر در مقابل جریان برق و ضربه حفاظت نمی‌کند. این کلاه کاربرد زیادی در مشاغلی چون پالایشگاه‌ها و کارگاه‌های شیمیایی دارد.

دسته بندی کلاه ایمنی کار بر اساس جنس و پوشش خارجی

کربن

کلاه ایمنی کربن از جنس پلی کربنیت ساخته شده و سبک‌ترین و مقاوم‌ترین پوشش کلاه است که انرژی ضربه‌ای که به کلاه وارد می‌شود را جذب می‌کند.

پلاستیک و نایلون

کلا ه های صنعتی پلاستیکی از لحاظ راحتی و تهویه نسبت به کلاه های دیگر مناسب‌تر بوده و مقاومت آن‌ها به جنس پوشش داخلی کلاه بستگی دارد.

فایبرگلاس

کلاه‌های فایبرگلاس ضدحرارت بوده و برای صنایعی که با حرارت زیاد سروکار دارند بسیار مناسب است. کلاه صنعتی فایبرگلاس مقاومت بالایی دارد اما تهویه چندان خوبی نسبت به کلاه های دیگر ندارد.

دسته‌بندی کلاه ایمنی بر اساس رنگ

• قهوه‌ای: جوشکاران و کارگران
• آبی: اپراتورهای فنی و برق‌کاران
• سبز: خدمات فنی و مسئولین ایمنی
• سفید: مهندسین و مدیران کارگاه‌ها
• قرمز: آتش نشانان
• خاکستری: بازدیدکنندگان کارگاه‌ها
• زرد: کلاه ایمنی کارگری معمولا در پروژه‌های ساختمانی کاربرد داشته و در رنگ‌های مختلف به بازار عرضه می‌شود و رنگ زرد مخصوص فعالیت‌های ساختمانی و صنعتی است.

نکات انتخاب کلاه ایمنی

قبل از هر چیزی هنگام انتخاب کلاه ایمنی باید به برگه مشخصات آن که نام کارخانه و استاندارد تاییدکننده آن آمده است توجه کنید.

کلاه ایمنی باید در مقابل جریان برق عایق و ضدآب باشد.

وزن کلاه ایمنی نباید بیشتر از 400 گرم باشد.

در مقابل رطوبت مقاوم باشد.

دور کلاه ایمنی برای حفاظت بیشتر لبه‌دار باشد.

اجزاء تشکیل‌دهنده کلاه ایمنی

قسمت خارجی کلاه که وظیفه آن مقاومت در برابر ضربه‌های وارده است.

لبه‌های کلاه که وظیفه آن محافظت از صورت و گردن است.

بند و تسمه‌های داخلی که کلاه را بدون تماس روی سر نگه‌داشته و ضربه‌های وارد شده به کلاه را به خود جذب می‌کند.

بند چانه که برای ثابت نگه‌داشتن کلاه روی سر استفاده می‌شود.

نوار پشت گردن که برای تنظیم کلاه روی سر به کار برده می‌شود.

نوار عرق‌گیر که قابل شستشو بوده و در قسمت پیشانی قرار دارد و عرق پیشانی را به خود جذب می‌کند.

یکی از نکاتی که باید در نگهداری کلاه ایمنی صنعتی رعایت کرد این است که پوسته یا دیگر قسمت‌های کلاه را در صورت آسیب دیدن تعویض کنید. برای شستشوی کلاه از آب گرم و مواد شوینده استفاده کنید.

کلاه ایمنی کاترپیلار

کلاه ایمنی کاترپیلار نوعی کلاه کارگری بوده و قیمت مناسب‌تری نسبت به دیگر انواع کلاه کارگری دارد. این کلاه از نظر ظاهری بسیار ساده بوده و بند و یراق داخلی آن از 6 نقطه به بدنه اصلی متصل می‌شود. پارچه لطیفی به عنوان عرق‌گیر در قسمت پیشانی کلاه وجود دارد و می‌توان ابعاد آن را بر اساس ابعاد سر کاربر تنظیم کرد. در قسمت بالای کلاه نیز به منظور جلوگیری از عرق کردن سر چند شیار بسیار کوچک در نظر گرفته شده است.

کلاه ایمنی مهندسی JSP

کمپانی JSP از تولیدکنندگان بریتانیایی معتبر لوازم ایمنی چون کلاه، عینک، گوشی، ماسک، دستکش و کمربند ایمنی بوده و یکی از محصولات باکیفیت آن کلاه مهندس JSP است که به بازار عرضه شده است. در این محصول تمامی ضعف‌های مدل‌های قدیمی برطرف شده و بدنه آن از جنس پلیمر سخت  HDPE ساخته شده است. یراق داخلی کلاه مهندسی JSP از جنس Terylene بوده و از 6 نقطه به بدنه اصلی متصل می‌شود.

استانداردهای کلاه ایمنی کار

استانداردهای تعیین شده توسط اداره ایمنی و بهداشت کار (OSHA) در رابطه با الزامات کلاه کار شامل موارد زیر است:

استاندارد ۲۹ CFR 1910.135 مبنی بر الزامات کلاه کار برای کارگران صنعتی.

استاندارد ۲۹ CFR 1926.100 مبنی بر الزامات کلاه کار برای کارگران ساختمانی و نوسازی.

طبق استانداردهای (OSHA) کارفرما در شرایطی که احتمال سقوط اشیاء روی سر کارگر و احتمال تماس سر کارگر با لوازم الکتریکی وجود دارد ملزم به تهیه کلاه کار استاندارد برای کارگران و کارکنان خود می‌باشد.

برندهای کلاه ایمنی

• UVEX محصول آلمان
• Canasaf محصول کانادا
• NORTH محصول مکزیک
• persian safety محصول ایران

در کنار لوازم ایمنی چون دستکش، کفش، عینک و جلیقه، کلاه ایمنی نیز از لازمه‌های تجهیزات محافظت شخصی به منظور جلوگیری از آسیب در محل کار است. به گفته OSHA تجهیزات محافظت شخصی باید ایمن و راحت طراحی شده و کاملا تمیز نگهداری شود. تجهیزات ایمنی باید آنقدر راحت باشد که کارگر به استفاده از آن تشویق شود. اگر این تجهیزات متناسب نباشد تفاوت چندانی با کار بدون وسایل ایمنی نخواهد داشت؛ زیرا هدف از استفاده کلاه ایمنی جلوگیری از آسیب دیدن سر در اثر برخورد با اشیاء سنگین یا جلوگیری از شوک الکتریکی در اثر تماس با برق است.