روغن الیف چیست ؟ کاربرد و طرز استفاده از آن

در نقاشی ساختمان یکی از مهم‌ترین مراحل، آماده‌سازی سطوح برای رنگ زدن یا آسترکاری است. آسترکاری پس از مرحله بتونه‌کاری دیوار و قبل از رنگ‌آمیزی انجام می‌شود. استفاده از آستر مناسب باعث می‌شود رنگ به خوبی به دیوار بچسبد و رنگ دیوار کاملا یکدست و هموار باشد. علاوه بر این، آستر مناسب از پوسته پوسته شدن رنگ جلوگیری می‌کند و باعث صرفه‌جویی در مصرف رنگ می‌شود. معمولا یکی از مواد اصلی ترکیب آستر، رزین است. رزین باعث می‌شود رنگ به خوبی روی سطح دیوار بنشیند. یکی از آسترهای پرکاربرد در رنگ‌آمیزی ساختمان روغن الیف است. در ادامه در مورد روغن الیف و کاربردهای آن بیشتر توضیح می‌دهیم.

کاربرد روغن الیف

روغن الیف نوعی آستر با پرایمر روغنی قهوه‌ای رنگ است که بر روی سطح دیوار اعمال شده و پس از نفوذ در بافت آن و خشک شدن، لایه‌ای یک دست را بر روی دیوار تشکیل می‌دهد. این محصول بر پایه رزین اکریلیک ساخته شده است. به طور کلی، رنگ‌آمیزی سطوحی مانند دیوارهای سیمانی که منافذ زیادی دارند مشکل است؛ زیرا پس از رنگ‌آمیزی، بخش زیادی از رنگ جذب منافذ می‌شود و اثری از آن بر روی سطح باقی نمی‌ماند؛ اما اگر یک یا چند لایه روغن الیف بر روی سطح دیوار زده شود، منافذ آن پر شده و سطح آن یکدست‌تر می‌شود. رنگ‌آمیزی چنین سطحی به مراتب آسان‌تر خواهد بود و مصرف رنگ را کاهش خواهد داد. علاوه بر این، روغن الیف مانند سایر انواع پرایمر، چسبندگی بین لایه رنگ و سطح کار را افزایش می‌دهد. کاربرد روغن الیف در چوب هم به همین صورت است. بسیاری از سطوح چوبی دارای منافذ بسیاری هستند که فرآیند رنگ‌آمیزی را دشوار می‌کند. اجرای چندلایه روغن الیف بر روی چوب می‌تواند چسبندگی رنگ به سطح چوب را افزایش دهد.

انواع روغن الیف

روغن الیف در نوع پایه نفت یا روغن و پایه آب در بازار موجود است. برای آماده‌سازی این نوع روغن الیف باید از حلال‌های روغنی و رزینی استفاده شود. خشک شدن روغن‌های با پایه نفت یا روغن بین ۱ تا ۳ روز طول می‌کشد. اگر روغن الیف با رقیق‌کننده‌ای مانند تینر ترکیب شود،‌مدت زمان خشک شدن آن کاهش می‌یابد. همچنین روغن‌های الیف با پایه آب سریع‌تر خشک می‌شوند. علاوه بر این، روغن با پایه آب برای رقیق‌سازی به تینر نیاز دارد. در نتیجه این روغن بدون بو است.

طرز استفاده از روغن الیف

بیشترین کاربرد روغن الیف در نقاشی ساختمان است. دو کاربرد رایج روغن الیف به عنوان بتونه و آستر زیر کار است. روغن الیف زیرکار بر روی سطوح مختلفی اجرا می‌شود. برای مثال،‌ قبل از رنگ‌آمیزی دیوارهای گچی باید سطح آنها را روغن‌کاری کنیم. پیش از شروع روغن‌کاری باید با استفاده از بتونه، ناهمواری‌های سطح دیوار گچی را می‌گیریم و آن را یکدست می‌کنیم. سپس روغن الیف را با استفاده از تینر رقیق می‌کنیم. روغن‌کاری را می‌توانیم با استفاده از قلم مو یا غلتک نقاشی انجام دهیم. یکی دیگر از کاربردهای روغن الیف، استفاده از آن در ساخت بتونه روغنی است. روغن الیف بتونه از ترکیب روغن الیف، رنگ روغن و پودر مل ساخته می‌شود.

روغن الیف را باید در فضای سربسته و دو از اشعه خورشید نگهداری کنیم. دمای نگهداری مناسب این محصول بین ۵ تا ۳۵ درجه سانتی گراد است. به هنگام استفاده یا نگهداری از روغن الیف باید به بر خی نکات ایمنی توجه کرد. این ماده قابل اشتعال است؛ بنابراین باید آن را دور از حرارت و شعله قرار داد. همچنین در محیط‌هایی که تهویه مناسب و دسترسی به هوای آزاد وجود ندارد باید از ماسک استفاده کرد. میزان استفاده از روغن الیف بر پایه آب با توجه به شرایط محیط، وسایل رنگ‌آمیزی و نوع سطح متفاوت است. با این حال به طور متوسط استفاده از یک لیتر روغن الیف برای یک سطح ۱۰ متر مربعی کفایت می‌کند. همچنین بهترین زمان برای مصرف این روغن ۳۰ ماه پس از تولید آن است.

حلال روغن الیف چیست؟

اصلی‌ترین حلال روغن الیف، تینر روغنی است. تینر روغنی غلظت روغن الیف را کاهش داده و باعث می‌شود روغن رقیق‌تر و روان‌تر شود. نسبت روغن الیف زیرکار و تینر روغنی معمولا باید ۳ واحد به ۱ واحد باشد. استفاده از تینر روغنی باعث می‌شود این روغن بویی تند داشته باشد؛ بنابراین امروزه از روغن‌های دارای پایه آب برای آسترکاری سطوح قبل از رنگ‌آمیزی استفاده می‌شود.

تفاوت روغن الیف با پرایمر چیست؟

در واقع روغن الیف نوعی پرایمر محسوب می‌شود. کاربرد و ویژگی‌های روغن الیف مشابه پرایمر است. هر دوی این مواد سطوح مختلف را برای رنگ‌آمیزی آماده می‌کنند. هر دوی این مواد قبل از مرحله رنگ‌آمیزی بر روی سطوح اعمال می‌شوند تا سطحی کاملا یکدست و بدون منفذ شکل بگیرد. این مواد میزان چسبندگی رنگ به سطح زیرین را افزایش می‌دهند. در نتیجه، رنگ کاملا به صورت یک دست بر روی سطح قرار می‌گیرد. علاوه بر این، استفاده از انواع پرایمر یا روغن الیف باعث صرفه‌جویی در مصرف رنگ می‌شود. با این حال معمولا پرایمرهای موجود در بازار از لحاظ ظاهری با روغن الیف متفاوت هستند. روغن الیف قهوه‌ای رنگ بوده و حالت شفاف دارد؛ اما پرایمرها معمولا سفیدرنگ هستند.

ترکیب روغن الیف با آب

روغن الیف ذاتاً یک ماده روغنی بر پایه رزین‌های طبیعی یا صنعتی است؛ بنابراین به‌صورت مستقیم با آب ترکیب نمی‌شود. تلاش برای ترکیب روغن الیف با آب می‌تواند باعث بریدگی بافت روغن، ایجاد دانه‌های معلق و کاهش کیفیت نهایی کار شود. اما در بازار امروز نوع خاصی از روغن الیف با پایه آب هم تولید شده که برای کاربرانی که به دنبال راه‌حل‌های کم‌بو و سریع‌خشک هستند، مناسب است. در این نوع روغن‌ها، فرمولاسیون به گونه‌ای تغییر یافته که با کمک امولسیون‌کننده‌ها بتوان آن را با آب رقیق کرد. اگر قصد استفاده از روغن الیف پایه آب را دارید، حتماً از روی بسته‌بندی محصول مطمئن شوید که با آب سازگاری دارد. در غیر این‌صورت، رقیق‌سازی باید با تینرهای مخصوص انجام شود تا نه تنها بافت روغن حفظ شود بلکه کارایی آن در آسترکاری به حداکثر برسد.

طرز استفاده روغن الیف در چوب

چوب به‌دلیل دارا بودن منافذ ریز و بافت طبیعی، نیاز به آمادگی ویژه‌ای پیش از رنگ‌کاری دارد؛ و روغن الیف دقیقاً همان چیزی‌ست که این نیاز را پاسخ می‌دهد. برای آگاهی طرز استفاده روغن الیف در چوب، ابتدا چوب باید کاملاً سنباده‌کشی شود تا صاف و بدون خار باشد. سپس با یک دستمال خشک، گرد و غبار آن گرفته می‌شود. در این مرحله روغن الیف با تینر روغنی رقیق شده و به کمک قلم‌مو یا دستمال پارچه‌ای تمیز روی سطح چوب مالیده می‌شود. این روغن با نفوذ در منافذ چوب، ضمن یکدست‌سازی، چسبندگی رنگ نهایی را افزایش می‌دهد و همچنین از جذب بیش‌ازحد رنگ جلوگیری می‌کند. چوب‌هایی که با روغن الیف آستر می‌شوند، در برابر پوسته‌پوسته شدن رنگ مقاومت بیشتری دارند و نمای نهایی رنگ‌شان، صاف‌تر و با کیفیت‌تر خواهد بود.

روغن الیف روی گچ

سطوح گچی یکی از چالش‌برانگیزترین بسترها برای رنگ‌آمیزی هستند؛ چون هم گرد و غبار زیادی تولید می‌کنند و هم جذب بالایی دارند. اجرای روغن الیف روی گچ، یک مرحله حیاتی پیش از رنگ‌کاری به حساب می‌آید. پس از بتونه‌کاری و صاف‌کردن دیوار گچی، باید اجازه دهید سطح به‌خوبی خشک شود. سپس روغن الیف را با تینر به نسبت ۳ به ۱ رقیق کرده و به کمک قلم‌مو یا غلتک به‌آرامی روی سطح بزنید. این کار باعث می‌شود منافذ گچ بسته شود و دیگر رنگ، بیهوده در بافت دیوار فرو نرود. نتیجه‌اش؟ یک سطح اشباع‌شده، صاف و آماده برای پذیرش رنگ. اگر این مرحله نادیده گرفته شود، احتمال پریدن رنگ، ایجاد لکه و افزایش مصرف رنگ به‌شدت بالا می‌رود. روغن الیف، عملاً مثل بیمه‌ای‌ست برای دیوار گچی قبل از رنگ‌آمیزی.

روغن الیف روی رنگ پلاستیک

استفاده از روغن الیف روی رنگ پلاستیک توصیه نمی‌شود، چون این دو ماده ساختار شیمیایی متفاوتی دارند و به خوبی با هم ترکیب نمی‌شوند. رنگ‌های پلاستیک بر پایه آب هستند و خاصیت جذب‌کنندگی بالایی ندارند. در مقابل، روغن الیف برای نفوذ به سطوح خام مانند گچ، چوب یا سیمان طراحی شده است تا به‌عنوان آستر عمل کند. اگر روی رنگ پلاستیک از روغن الیف استفاده شود، احتمال ورقه‌شدن، ایجاد لکه یا جدا شدن لایه رنگ بسیار بالا می‌رود. اگر قصد رنگ‌آمیزی مجدد روی سطحی با رنگ پلاستیک را دارید، بهتر است ابتدا آن را کاملاً سنباده بزنید یا از پرایمر مخصوص رنگ پلاستیک استفاده کنید، نه روغن الیف. انتخاب صحیح زیرساز، تأثیر مستقیم بر کیفیت و دوام رنگ نهایی دارد.

جمع ‌بندی

روغن الیف یکی از مواد کاربردی و کلیدی در نقاشی ساختمان و رنگ‌کاری چوب است که به‌عنوان یک آستر قوی عمل می‌کند و با پر کردن منافذ سطح، زمینه را برای رنگ‌آمیزی یکدست و حرفه‌ای فراهم می‌سازد. چه روی دیوارهای گچی، چه سطوح چوبی و حتی در ساخت بتونه، این روغن می‌تواند دوام و کیفیت نهایی کار را چند برابر کند. با این حال، شناخت دقیق نوع روغن الیف (پایه آب یا پایه روغن)، انتخاب حلال مناسب و کاربرد صحیح آن برای دستیابی به نتیجه مطلوب کاملاً ضروری‌ست. در هر پروژه رنگ‌آمیزی، اگر زیرسازی به‌درستی انجام شود، نتیجه نهایی چشم‌نوازتر، ماندگارتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر خواهد بود.

سؤالات متداول

آیا می‌توان روغن الیف را روی رنگ‌های قدیمی استفاده کرد؟

نه، روغن الیف باید روی سطح خام یا بتونه‌شده استفاده شود، نه روی رنگ‌های خشک‌شده قبلی.

روغن الیف بوی تندی دارد، چطور می‌شود آن را کاهش داد؟

استفاده از روغن‌های الیف با پایه آب یا تهویه مناسب فضا می‌تواند بوی تند آن را کاهش دهد.

چند ساعت بعد از اجرای روغن الیف می‌توان رنگ‌آمیزی را آغاز کرد؟

در حالت عادی، بعد از ۲۴ تا ۷۲ ساعت که روغن کاملاً خشک شد، می‌توان رنگ‌آمیزی را شروع کرد.