معرفی کامل انواع تیغ اورفرز و کاربردهایشان (همراه ویدئو)

تیغه اورفرز چیست ؟

تیغ‌ اور فرز برای ایجاد لبه‌های گرد، شیارهای هفتی یا گرد و طرح‌های متنوع دیگر به کار می‌روند. این 10 تیغ به هر کسی که به فعالیت‌های DIY (خودت انجام بده) علاقه دارد کمک می‌کنند که از اور فرز های نجاری بیشترین استفاده را ببرند. در صورتی که با اورفرزها و کاربرد آنها آشنا نیستید توصیه میکنیم حتما مطلب اورفرز چیست را مطالعه کنید.

اور فرز نجاری بی‌شک متنوع‌ترین نوع ابزاری است که می‌توانید تهیه کنید. این ابزار به شما این امکان را می‌دهد تا لبه‌هایی با طرح‌های مختلف شکل داده، لمینیت و ونیر را کوتاه کرده، کام لولا (Hinge Mortise) ایجاده کرده و اتصالات متنوعی در نجاری من جمله دادو (Dado)، دم چلچله (Dovetail)، فاق پله‌ای (Rabbet)، کام و زبانه (Mortise-and-Tenon)، شیار و زبانه (Tongue-and-Groove) ایجاد کنید. تیغ اورفرز را می‌توان روی انواع مختلف اور فرز ثابت، Dشکل، پلانج یا… استفاده کرد و با استفاده از آن طرح مورد نظر را در قسمت لبه کار ایجاد کنید. همچنین در برخی موارد می‌توانید با استفاده از چند تیغ اورفرز مختلف و به کارگیری ترکیبی از آنها طرحی پیچیده را روی لبه چوب پیاده کنید. در ادامه با ما همراه باشید تا با انواع تیغ اورفرزهای پرکاربرد آشنا شوید.

انواع اتصالات نجاری همراه با عکس

صدها نوع و سایز مختلف از تیغ‌های و CNC در بازار وجود دارد که برای ایجاد چنین اتصالاتی به کار می‌روند اما این تنوع از سوی دیگر ممکن است انتخاب را برای علاقه‌مندان سخت کند؛ مخصوصا اگر مبتدی باشید. در نتیجه 10 مدل از تیغ‌های و CNC را با پیکان کاربیدی لیست کردیم که اعتقاد داریم هرکسی در زمینه‌ی DIY نجاری فعالیت دارد باید این تیغ‌ها را داشته باشد. وقتی مهارت‌های نجاری و اعتماد به نفستان بیشتر شود می‌توانید تیغ‌های بیشتری تهیه کنید.

معرفی انواع تیغ اورفرز همراه با عکس

انتخاب دستگاه یا اکسسوری مناسب در کنار مهارت کافی ضامن کاری بی‌عیب و نقص است. با انتخاب تیغ مناسب می‌توان کارهای متفاوتی را با اور فرز نجاری انجام داد. اما نکته‌ای که ممکن است گاهی ما را گیج و سر در گم کند تنوع بسیار زیاد تیغ است که برای کارهای متنوع و در ابعاد مختلف به بازار عرضه می‌شود. بدنه تیغ اور فرز استاندارد فولادی بوده، دارای یک یا چند سطح برنده به همراه میله‌ای است که توسط آن تیغه به کولت متصل می‌شود. تیغ اور فرز معمولا از جنس فولاد تندبُر (High-speed Steel یا HSS) یا فولاد تندبُر با لبه‌های کاربیدی است. تیغ کاربیدی دوام و قیمت بالاتری داشته و همچنین قدرت برندگی آن نیز بیشتر است. البته اگر جنس سطح مورد نظر بسیار سخت باشد تیغه ممکن است بشکند یا از حالت اولیه خارج گردد.

اگر بخواهیم تیغ را بر مبنای شکل و فرمی که ایجاد می‌کنند طبقه بندی کنیم به دو دسته تیغه‌هایی که برای شکل‌دادن به لبه‌های چوب مورد استفاده قرار می‌گیرند (کپی‌تراش) و همچنین تیغه‌هایی که برای خالی کردنِ چوب و اجرای اتصالات مختلف کاربرد دارند (شیار زن) طبقه بندی می‌شوند. همان‌طور که از نام آن‌ها مشخص است تیغه‌های شیار زن با ایجاد شیار روی چوب برای اجرای انواع اتصالات مختلف به کار می‌روند. اگر شیار مورد نظر در وسط چوب قطعه کار قرار گرفته و ابتدا و انتهای آن به لبه‌های چوب نرسد، استفاده از اُور فرز با پایه‌ی متحرک انتخاب مناسب‌تری خواهد بود. تیغه‌های کپی‌تراش دارای یک بلبرینگ در قسمت انتهای تیغه هستند که روی لبه‌ی قطعه کار به حرکت درآمده و تیغه را به سمت جلو هدایت می‌کنند. از تیغه‌های کپی‌تراش همچنین به منظور تولید قرنیزهم استفاده می‌شود.

تیغ فرز شیارزن (Straight-Cutting Bit)

همان‌طور که از اسم این تیغه برمی‌آید، این تیغه برای ایجاد شیارهایی با انتهای مکعب به کار می‌رود. این تیغه در قطرهای متنوع موجود است اما پرکاربردترین سایز‌های این تیغه 6، 12 و 20 میلی‌متری هستند. از این تیغه می‌توانید برای ایجاد فاق پله‌ای، دادو و شیارهای دیگر استفاده کنید. بسیاری از تیغه‌ها دارای قسمتی به نام بلبرینگ (Pilot) هستند که تیغه را راهنمایی کرده و آن را ثابت نگاه می‌دارد اما این تیغه از نوع بدون بلبرینگ است، در نتیجه حتما اور فرز را در راستای لبه‌ای صاف هدایت کنید تا برشی صاف و مستقیم داشته باشید.

تیغ اورفرز بانکی (Rounding-Over Bit)

از این تیغه‌ی شکل دهنده‌ی لبه در لبه‌های قفسه، میز، دسته‌ی صندلی و هرجای دیگری که می‌خواهید لبه‌های تیز را گرد کنید، استفاده می‌شود. این تیغه دارای بلبرینگ است که عرض برش را کنترل می‌کند. پایه‌ی تیغ  را برای میزان عمق برش تنظیم کنید. تیغه‌های بانکی هم در اندازه‌های متنوعی تولید می‌شوند که در آن شعاع برش متغیر است. کاربردی‌ترین اندازه‌های این تیغ 6 و 10 میلی‌متری هستند.

تیغ اورفرز پروفیل (Roman Ogee Bit)

تیغ پروفیل برای ایجاد طرحی شبیه S در قسمت لبه کار استفاده می‌شود. اغلب تیغ پروفیل‌ها بلبرینگ دارند و در انواع مختلف با طرح‌های مختلف وجود دارد. این مدل شاید محبوب‌ترین تیغ شکل‌دهنده‌ی لبه باشد که دارای طرحی متمایز برای خلق طرح‌های تزئینی کلاسیک در لبه‌های میز، قاب عکس، پلکان عمودی و ریل‌های افقی است. بلبرینگ متصل به انتهای این تیغه عرض برش را کنترل می‌کند. این تیغه در سایزهای مختلفی عرضه می‌شود اما سایز 6 میلی‌متری به بیشتر نیازهای شما پاسخ خواهد داد.

تیغ اور فرز عکس بانکی (Cove Bit)

این تیغ در واقع همانگونه که از نامش برمی‌آید طرحی برابر با عکس تیغ بانکی (Rounding-Over) است و به جای اینکه لبه را گرد کند فرورفتگی مقعر و منحنی در لبه ایجاد می‌کند و طرح نهایی لبه‌ای دکوری است که پایه‌های مبلمان، درهای کابینت و کتابخانه را زیباتر می‌کند. این تیغ تا 24 میلی‌متر در شعاع تولید می‌شود اما برای علاقه‌مندان به DIY سایز 6 یا 10 میلی‌متر کافی است.

نکته: این تیغ اور فرز را نباید با تیغ شیار زن انگشتی اشتباه گرفت.

تیغ اور فرز دو راهه (Rabbeting Bit)

فاق پله‌ای (Rabbet) دندانه‌ای به شکل L لاتین است که در لبه‌ی چوب ایجاد می‌شود که با چوب دیگری با زاویه‌ی و دندانه‌ی سازگار چفت شده و اتصال پله‌ای را شکل می‌دهد. یکی ساده‌ترین راه‌های ایجاد اتصال پله‌ای استفاده از تیغ دوراهه مجهز به بلبرینگ است. تیغ‌های فاق پله‌ای با عرض و عمق دندانه‌ای که ایجاد می‌کنند دسته‌بندی می‌شوند. پرکاربردترین سایزها در این تیغ مدل‌های 10 یا 12 میلی‌متر هستند. اتصالات فاق پله‌ای در کابینت‌سازی برای ساخت کشو یا اتصال دوطرف کابینت به سمت فوقانی و نصب قسمت پشتی کابینت مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تیغ اور فرز پرداخت (Flush-Trim)

اگر با ونیر یا لمینت پلاستیک سر و کار داشته باشید باید یکی از این تیغه‌ها داشته باشید. این تیغه‌ی مستقیم بر، دارای بلبرینگی است تا سطوح برآمده را پرداخت کرده و با لایه‌ی زیرین یکدست کنید. این تیغه در ساخت کانترهای لمینت پلاستیک، رویه‌ی میز، کابینت و در کابینت و نمای کشو استفاده می‌شود و برای ونیر چوبی هم مناسب است. سایزهای متنوعی برای این تیغه در بازار موجود است اما سایز 12 میلی‌متر در قطر و طول 24 میلی‌متربرای بیشتر نیازهای شما کافی است.

تیغ اورفرز پخ 45 درجه (Chamfer Bit)

این تیغ در لبه‌ی تخته چوب برشی اریب در زاویه‌ی 45 درجه ایجاد می‌کند که برش پخ نامیده می‌شود که برای حذف گوشه‌های مکعب و تیز قفسه‌، قاب عکس، رویه‌ی کانتر و میز و تیرک‌های عمودی استفاده می‌شود. همچنین این تیغ برای ایجاد شیارهای V شکل بین تخته چوب‌ها استفاده می‌شود (وقتی 2 برش پخ به هم می‌رسند شیار V شکل تشکیل می‌دهند). این تیغ در سایزها و زاویه‌های مختلفی ارائه می‌شود اما توصیه ما سایز3 سانتی‌متری است.
برخی این تیغ اور فرز را چندکاره می‌دانند زیرا برای استفاده در عمق‌های مختلف مناسب است.

تیغ فرز شیار انگشتی (Core Box Bit)

این تیغ بدون بلبرینگ بوده و برای ایجاد شیارهایی با انتهای منحنی مخصوصا شیارهای تزئینی عمودی در ستون‌ و پلکان مورد استفاده قرار می‌گیرد اما برای ایجاد شیارهای تزئینی در پنل در و بشقاب‌های چوبی هم مناسب است. این تیغ در قطرهای مختلفی تولید می‌شود اما بیشتز علاقه‌مندان به DIY به سایز 6 میلی‌متر نیاز خواهند داشت.

تیغ فرز V شکل (V-Groove Bit)

این تیغ اور فرز برای ایجاد شیارهای V شکل در درهای کابینت، نمای کشو، پایه‌ی میز و غیره به کار می‌رود و بلبرینگ ندارد. این تیغ در سایزها و زاویه‌های متنوعی تولید می‌شود اما کاربردی‌ترین سایز مدل 12 میلی‌متر با زاویه‌ی برش 90 درجه است.

تیغ فرز شیارزن (Slot-Cutting Bit)

این تیغه‌ی تخصصی راهی سریع و دقیق را برای ایجاد شیارهای باریک در لبه‌های چارچوب در کابینت، پارکت، قاب عکس و بخش‌های مختلف کشو فراهم می‌کند و برای شیارهای زبانه در اتصالات زبانه ایده‌آل است. این تیغه 2 «بال» دارد که هر یک به دندانی تیز از جنس تنگستن-کاربید مجهز هستند. عرض شیار توسط ضخامت دندان تعیین می‌شود که از 1.5 میلی‌متر تا 6 میلی‌متر متغیر است. عمق شیار به فاصله‌ی بین بلبرینگ تا دندان تیغ بستگی دارد. محبوب‌ترین اندازه عرضی برابر با 6 میلی‌مترو عمقی برابر با 12 میلی‌متر دارد. توجه داشته باشید که برخی از این تیغ‌ها دارای بلبرینگ‌های قابل تعویض در قطرهای مختلف هستند که به شما اجازه می‌دهد عمق شیار را با تعویض بلبرینگ تغییر دهید.

تیغ اورفرز تونیک

تیغ تونیک شباهت زیادی به تیغ بانکی دارد و برای ایجاد لبه ای گرد در پروژه‌های نجاری بسیار مناسب است. تنها تفاوت تیغ تونیک با بانکی در این است که تیغ اورفرز تونیک در قسمت بالا و پایین لبه گرد زاویه‌ای قائمه ایجاد می‌کند. این تیغه دارای بلبرینگ است که عرض برش را کنترل می‌کند.

تیغ فرز دم چلچله

بیشترین کاربرد این تیغ اورفرز برای ایجاد اتصال دم چلچله‌ای است اما از آن برای ایجاد شیار هم استفاده می‌شود. قسمت انتهایی برشی که تیغ فرز دم چلچله در چوب ایجاد می‌کند کاملا صاف بوده و کناره های آن زاویه دار است و قسمت انتهایی این برش از قسمت بالای آن پهن تر است. بیشتر تیغ دم چلچله‌ای بلبرینگ دارند اما نمونه هایی از آن هم در بازار وجود دارد که بدون بلبرینگ هستند.

تیغ شیار زن انگشتی

این تیغ اور فرز شباهت زیادی با تیغ اور فرز عکس بانکی دارد با این تفاوت که از این تیغ برای باربرداری در وسط کار و ایجاد شیارهای کم عمق گرد در عمق های مختلف استفاده می‌شود.

درصورت تمایل به آشنایی بیشتر می‌توانید ویدئو 2 دقیقه‌ای زیر را که درباره نحوه‌ی استفاده از تیغه‌ی است مشاهده کنید.

راهنمای نصب تیغه اور فرز

اورفرز برقی برخلاف ظاهر پیچیده و عجیبش دستگاه بسیار ساده‌ای است. تیغه‌ به انتهای محور موتور نصب شده و با چرخش موتور تیغه با سرعت 25000 یا 30000 دور در دقیقه می‌چرخد. البته که این سرعت بالا خطراتی نیز به همراه دارد.
به منظور استفاده ایمن از دستگاه و رسیدن به نتایج مطلوب ضروری است که تیغه به‌درستی به کولت نصب شود. کولت قطعه‌ای است که تیغه را محکم نگه داشته و به محور موتور متصل می‌کند. نصب اشتباه تیغه منجر به لرزش بی‌مورد تیغه شده و احتمال شکستن آن را بالا می‌برد.

تیغ‌ها را بررسی کنید تا از تمیز و سالم بودن آن‌ها مطمئن شوید. تیغ‌ها باید تیز باشند، اگر تیغ‌های فرسوده، لب پر یا نقص دیگری داشته باشد، باید قبل از استفاده با تیغی تیز جایگزین شود. تیغ را تا زمانی که میله به انتهای محور برسد، بچرخانید، سپس آن را حدود ¼ یا ۸/۱ اینچ خارج کرده و حلقه را محکم کنید. هنگامی که تیغ سفت می‌شود، نباید کمتر از ¾ اینچ از طول میله در حفره باشد. اگر شنک تیغ خیلی کوتاه است و ¾ اینچ از میله در داخل حلقه قرار نگرفته، باید تیغی دیگر استفاده کنید.

دقت داشته باشید که حتما قبل از تعویض تیغ باید دستگاه را از برق بکشید سپس دستگاه را برعکس کنید و پیچ‌های پایه دستگاه را باز کنید و پایه آن را جدا کنید. با یک آچار شفت را نگه داشته و با آچار دیگر کولت را بپیچانید تا میله تیغه آزاد شود. اگر میله از جای خود خارج نشد با آچار به آرامی به آن ضربه بزنید. فقط دقت داشته باشید که آچار به لبه تیغ برخورد نکند.

قبل از قرار دادن تیغ جدید باید کولت را تمیز کنید سپس تیغ را داخل کولت قرار داده و درست مانند باز کردن آن را با کمک دو آچار ببندید.

نحوه استفاده صحیح از اور فرز نجاری

تیغ اور فرز در جهت عقربه‌های ساعت می‌چرخد. برای کار با دستگاه باید آن را محکم نگه دارید و روی قطعه از سمت چپ به راست حرکت کنید. به‌ نحوی که برش چوب با تیغ هم جهت باشد. اگر برش در امتداد بافت چوب باشد، باید فرزکاری را آرام و صاف انجام دهید. حین فرزکاری در جهت بافت چوب باید به قطعه انتهایی کار توجه کنید و آن را لب پر نکنید یا نشکنید. به غیر از موارد ضروری، هرگز اور فرز نجاری را از راست به چپ و در جهت عقربه‌های ساعت، کار نکنید. این باعث از دست دادن کنترل دستگاه شده و ممکن است باعث بروز صدمه یا آسیب شود.

هنگام کار با دستگاه باید روی خطی مشخص حرکت کنید تا دستگاه به درستی کار کند. هم چنین اگر روی لبه خارجی کار می‌کنید باید به سمت عقب حرکت کنید. هنگام کار با لبه داخلی باید در جهت عقربه‌های ساعت روی مسیر مشخص کار کنید. حرکت در مسیر مشخص باعث می‌شود که برشی صحیح و بی‌نقص داشته باشید.

نگهداری صحیح از تیغ اور فرز

اگر می‌خواهید هر ابزاری کارایی بهینه داشته باشد علاوه‌بر این که باید نحوه صحیح کار با آن را بلد باشید باید از آن به درستی استفاده و نگهداری کنید. برای نگهداری صحیح از تیغ حتما پس از استفاده از آن با یک دستمال پارچه‌ای، گرد و براده چوب روی آن را تمیز کنید. همچنین باید تیغه‌ها را در جای مناسب و به صورت یک‌جا نگهداری کنید، به نحوی که لبه‌های تیز تیغه‌ها با یکدیگر تماس نداشته باشند. این کار باعث افزایش طول عمر آن‌ها می‌شود. استفاده از تیغ اور فرزی که زنگ زده، کند شده و یا در اثر ضربه تیزی خود را از دست داده‌اند، منجر به آسیب زدن به قطعه کار می‌شود پس بهتر است به هیچ عنوان از آن استفاده نکنید و تیغ معیوب را دور بیندازید.