رفع تاب چوب: چرا چوب تاب برمی‌دارد و نحوه تاب گیری چوب
خرید مبلمان چوبی، نصب کابینت‌های چوبی و به طور کلی استفاده از دکوراسیون چوبی در خانه کاری لذت‌بخش است. زیبایی طبیعی چوب، جذابیت فضای خانه را دوچندان می‌کند. اما گاهی مبلمان چوبی زیبایتان با گذشت زمان تاب برمی‌دارد. قطعا این سوال در ذهنتان ایجاد می‌شود که تاب برداشتن ام دی اف یا تاب برداشتن چوب روسی مورد استفاده در مبلمان و کابینت و … چه دلیلی دارد و چگونه چوب کج را صاف کنیم؟ چوب ماده‌ای طبیعی است و وقتی در معرض گرما و رطوبت محیط قرار می‌گیرد، تاب برمی‌دارد. مسلما هیچ‌کس هم دوست ندارد چوب مبلمان و دکوراسیون منزلش پیچ بخورد و شکل ناخوشایندی پیدا کند؛ ولی این اتفاق اجتناب‌ناپذیر است. بهترین روش برای برطرف کردن مشکل پیچ و تاب برداشتن چوب استفاده از گرما و رطوبت است. با این وجود، این روش‌ها صرفا برای برطرف کردن مشکلات جزئی مناسب بوده و برای موارد شدیدتر لازم است به فکر اقدامات جدی‌تری باشیم. با ما همراه باشید تا با علل تاب برداشتن چوب و روش‌های تاب‌گیری آن بیشتر آشنا شوید.
چگونه تاب خوردگی چوب را بررسی کنیم؟
اگر نمی‌دانید چطور باید متوجه تاب‌خوردگی چوب شوید، جای نگرانی نیست؛ زیرا می‌توانید با استفاده از یک روش ساده به این موضوع پی ببرید. کاری که باید انجام دهید این است که یک قطعه چوب را بردارید و آن را روی سطحی صاف قرار دهید. سپس به لبه‌های آن نگاه کنید. اگر متوجه شدید انتها یا قسمتی از تخته چوبی بلند شده است، به این معنا است که چوب دچار تاب خوردگی شده است. در مرحله بعد با همان ترفند باید تمام وجه‌های تخته را چک کنید تا هرگونه تاب خوردگی را تشخیص دهید. در نهایت نیز باید به فکر استفاده از روش مناسب برای تاب گیری چوب باشید.
دلیل تاب برداشتن چوب
تغییر شکل و اعوجاج چوب دلایل زیادی دارد. قبل از اینکه به فکر برطرف کردن مشکل بیفتید، ابتدا باید متوجه شوید که چوب به چه دلایلی تاب برمی‌دارد. دلایل زیر می‌توانند باعث تاب برداشتن چوب شوند:
۱. شرایط بد آب و هوایی
یکی از دلایل اصلی تاب برداشتن چوب شرایط نامناسب آب و هوایی است. افزایش یا کاهش ناگهانی دمای محیط اثرات زیادی بر چوب طبیعی دارد. چوب در هوای سرد منقبض و در گرمای تابستان متورم می‌شود. این تغییر ناگهانی دما باعث ترک خوردن یا تاب برداشتن فرآورده‌های چوبی صنعتی نظیر ام دی اف خواهد شد.
۲. کیفیت پایین چوب
اگر موقع نصب چوب یا فرآورده‌های چوبی با کیفیت پایین دقت نکنید، مطمئنا قطعات چوبی مورد استفاده‌تان تاب برداشته و آسیب می‌بینند. چوب‌هایی که کیفیت بالایی ندارند راحت‌تر کج و معوج می‌شوند؛ زیرا الیاف این چوب‌ها اتصال ضعیفی دارند و به‌راحتی تاب برمی‌دارند. به همین دلیل برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی توصیه می‌شود از فرآورده‌های چوبی با کیفیت بیشتر استفاده کنید. دلیل تاب برداشتن چوب روسی این است که کیفیت آن با گذشت زمان کاهش می‌یابد؛ اما شکاف‌ها و عیب‌های دیگر آن قابل تعمیر هستند.
۳. استفاده نامناسب و مراقبت ناکافی از چوب
درصورتی که به اندازه کافی از مبلمان چوبی خود مراقبت نکنید، مسلما آسیب می‌بینند. اگر چوب و فرآورده‌های چوبی مانند ام دی اف در معرض شرایط جوی مانند آب و آفتاب قرار بگیرند، تاب برمی‌دارند. اگر چوب را به مدت طولانی در فضایی مرطوب یا نمناک نگهداری کنید، تاب برداشتن آن اجتناب‌ناپذیر است؛ زیرا رطوبت اضافی جذب چوب می‌شود و شکل آن را تغییر می‌دهد. مقدار رطوبت مناسب برای محصولات چوبی حدود ۸ تا ۱۰ درصد است.
۴. تخریب ناشی از حشرات
وجود حشرات یکی از مشکلات مهم است که موجب تاب برداشتن چوب می‌شود. وجود مورچه‌ها و زنبورهای نجار در چوب باعث ضعیف شدن اتصال بین الیاف آن می‌شود. اگر حشرات پس از گذشت مدت‌زمانی طولانی در محصولات چوبی باقی بمانند، در نهایت به چوب آسیب می‌رسانند. بنابراین بهتر است یک‌بار برای همیشه اقدام کنید و از شر آنها خلاص شوید.
۵. مشکلات آماده‌سازی و فرآوری چوب
بعضی از چوب‌های صنعتی بیشتر مستعد تغییر شکل هستند و حتی تغییرات جزئی محیط اطرافشان موجب تاب برداشتن آنها می‌شود. اگر لبه‌های محصولات چوبی دچار اعوجاج شوند، دیگر نمی‌توانید از تاب برداشتن آن جلوگیری کنید.
انواع شکل های تاب برداشتن چوب
دلایل مختلف تاب برداشتن چوب باعث می‌شوند که چوب پس از تاب‌برداشتن به اشکال مختلفی درآید. برای رفع تاب چوب در ابتدا باید انواع اشکال آن را بشناسید.
۱. قلابی شدن
در این نوع تاب برداشتن، حرکت الیاف در امتداد یک لبه چوب مشاهده می‌شود.
۲. فنجانی شدن
در این نوع تاب برداشتن، چوب از یک خط مستقیم در عرض قطعه چوبی منحرف می‌شود.
۳. کمانی شدن
در این شکل از تاب برداشتن، چوب از سطح اولیه خود به صورت طولی منحرف می‌شود.
۴. پیچ خوردگی
چوب از لبه و نسبت به یک خط مستقیم، از یک انتها به انتهای دیگر منحرف می‌شود.
۵. پیچش/ حلقه شدن
در این نوع تاب‌خوردگی، چهار گوشه از وجوه چوب دیگر در یک صفحه قرار ندارند.
جلوگیری از تاب برداشتن چوب
۱. چوب خشک کنی در کوره
چوب خشک کنی در کوره روشی مناسب برای خشک کردن الوار سبز و تازه برش خورده است که در یک محیط کنترل‌شده با رطوبت خاص انجام می‌شود. اگر این کار به درستی انجام شود، چوب خشک شده نسبتا پایدار و قوی‌تر خواهد بود. با این وجود، صرف نظر از روش خشک‌کردن، چوب در طول عمر خود دچار تغییرات سطح رطوبت می‌شود. برای خشک‌کردن یا عملیات حرارتی چوب باید به چند نکته توجه کنید:
- چوب‌آلات باید تا رطوبت مناسب خشک شوند و نباید آنها نیمه‌خشک رها کنید.
- سرعت خشک‌کردن چوب نباید بیش از حد آهسته باشد.
- نباید چوب را بیش از حد خشک کنید؛ چراکه موجب بروز شکاف و ترک می‌شود.
۲. بازرسی
بهترین کار این است که موقع انتخاب و خرید الوار مورد نیازتان ، تمام قطعات چوب را بررسی کنید. از دستگاه‌های رطوبت‌سنج نیز می‌توانید برای محاسبه رطوبت الوار استفاده کنید.
۳. الیاف چوبی
کاربرد این روش مشکل بوده و باید مقاطع شعاعی، مماسی و عرضی الوار را از نظر ناب‌خوردگی بررسی کنید.
۴. انبار
موقع انبار و ذخیره‌سازی قطعات چوبی باید آنها را در فواصل مناسب و با تهویه مطبوع کافی نگهدارید تا از تاب برداشتن آنها جلوگیری کنید.
روش تاب گیری چوب
برای صاف کردن چوب کج می‌توانید از روش‌های مختلفی استفاده کنید. در این بخش به بعضی از موثرترین روش‌های تاب گیری چوب می‌پردازیم.
حرارت
تغییر شکل چوب می‌تواند با اشکال مختلفی نظیر پیچ‌خوردن، فنجانی‌شدن، کمانی‌شدن و غیره ایجاد شود و همیشه نمی‌توان چوب را به شکل اصلی و اولیه‌اش بازگرداند. استفاده از حرارت یکی از موثرترین راه حل‌ها برای رفع مشکل تاب خوردگی است. برای این کار طبق مراحل زیر عمل کنید:
- ابتدا کل تخته را روی یک سطح صاف مانند میز یا کفپوش بچسبانید.
- سپس حرارت و فشار را روی سطح آن اعمال کنید و این کار را تا زمانی ادامه دهید که سطح چوب داغ شود.
- در مرحله بعد تخته‌ی تاب‌خورده را به آرامی خم کرده و صبر کنید تا خنک شود. به این ترتیب چوب به شکل اولیه‌اش برمی‌گردد.
دقت کنید که برای پیشگیری از آسیب رسیدن به چوب، آن را بیش از حد گرم نکنید.
استفاده از اتو
ابتدا قطعات چوبی را در حوله‌های مرطوب بپیچید. حوله‌ها باید به اندازه‌ای بزرگ باشند که کل تخته را بپوشانند. هیچ قسمتی نباید بدون پوشش باقی بماند. همچنین باید حوله‌هایی را انتخاب کنید که گرمای اتو را تحمل می‌کنند. حوله‌ها و پارچه‌ها نباید بیش از حد خیس باشند. سپس تخته‌ی حوله‌پیچ شده را روی میز اتو یا هر سطح صاف دیگری قرار دهید و سطح مقعر آن را رو به پایین تنظیم کنید. سطح مورد استفاده باید به اندازه کافی محکم باشد تا در برابر حرارت زیاد مقاومت کند.
در مرحله بعد، باید اتو را تا حداکثر درجه آن داغ کنید و در صورت امکان از اتو بخار استفاده کنید. وقتی اتو کاملا داغ شد، آن را روی سطح تاب خورده بفشارید و روی تمام سطح بکشید. فشار یکنواختی را روی تمام تخته اعمال کنید. اتو را ۵ تا ۱۰ ثانیه نگه دارید تا بهترین نتیجه را بگیرید؛ سپس آن را به نقطه بعدی منتقل کنید. فقط به قسمت‌های تاب‌خورده بسنده نکنید و تمام تخته را اتو کنید. این کار را هر چند بار که لازم است تکرار کنید. سپس حوله‌ها را باز کنید و صبر کنید تا تخته کاملا خشک شود. ممکن است این فرآیند برای همه تخته‌های تاب‌دار موثر نباشد. اگر پس از چندین بار تکرار مراحل هیچ پیشرفتی مشاهده نکردید باید روش دیگری را امتحان کنید.
استفاده از نور آفتاب، اعمال فشار، ثابت‌کردن دو انتهای تخته‌ها با میخ یا چسب، استفاده از میله‌های مارپیچ فلزی برای مقاطع الوار و … از دیگر روش‌های مؤثر برای تاب گیری چوب هستند.
سوالات متداول
دلیل تاب برداشتن چوب چیست؟
چوب به دلایل مختلفی مانند شرایط بد آب و هوایی، کیفیت پایین، استفاده نامناسب، وجود حشرات و مشکلات فرآوری تاب برمی‌دارد.
آیا می‌توان از تاب برداشتن چوب جلوگیری کرد؟
بله، برای جلوگیری از تاب برداشتن چوب می‌توان از راه‌های مختلفی مانند خشک کردن در کوره و ذخیره‌سازی مناسب در انبار استفاده کرد.
نحوه تاب گیری چوب چگونه است؟
برای صاف‌کردن چوب کج می‌توانید از روش‌های مختلفی مانند حرارت دادن و استفاده از اتو استفاده کنید.
