آموزش کامل انواع مغار و کاربرد آنها در یک مقاله

مغار جزو ابزارآلاتی است که از گذشته‌های دور تا کنون مورد استفاده نجاران و استادکاران قرار گرفته است. این ابزار کاربردی خصوصا در صنعت نجاری و خراطی نقش بسیار مهمی در باربرداری از روی سطح چوب ایفا می‌کند. با استفاده از مغار می‌توان به چوب شکل داد و برش‌ها و طرح‌های مختلف را بر روی آن پیاده‌سازی کرد. این وسیله انواع مختلفی دارد که هر یک برای نوع خاصی از مصارف و کاربردها مناسب هستند. در ادامه سعی داریم انواع مغار را به شما معرفی کرده و کاربرد هر یک را توضیح دهیم.

مغار چیست؟

مغار وسیله‌ای تیز و برنده است که از آن برای تراشیدن، کنده‌کاری و حکاکی روی چوب استفاده می‌کنند؛ مغار انواع مختلفی داشته که سایز و اندازه‌ آن متفاوت است. اندازه‌ی این ابزار بر اساس پهنای آن تعیین می‌شود.

ساختار مغار چگونه است؟

مغار از لحاظ ساختاری پیچیدگی خاصی ندارد. این ابزار از دو بخش اصلی دسته و تیغه فولادی تشکیل شده است. دسته مغار باید از طراحی راحت و ارگونومیک برخوردار باشد تا در استفاده‌های مداوم باعث خستگی کاربر نشود. معمولا دسته مغار از موادی مانند پلاستیک، چوب یا در برخی موارد فلز ساخته شده است. هر یک از این مواد ویژگی‌ها و نکات مثبت خاص خود را دارند و بر روی قیمت تمام شده مغار تاثیر می‌گذارند.

تیغه فولادی اصلی‌ترین بخش مغار محسوب می‌شود. لبه تیغه مهم‌ترین قسمت آن است که کار باربرداری از روی سطح چوب را انجام می‌دهد. به همین دلیل، تیز بودن لبه مغار یکی از مهم‌ترین نکاتی است که هنگام کار با این ابزار باید به آن توجه داشته باشید. تیز بودن لبه باعث می‌شود کار باربرداری با صرف کمترین میزان انرژی و با نهایت ظرافت و دقت انجام شود. نحوه تیز کردن مغار نیز نقش مهمی در عملکرد آن دارد. از این رو، باید از روش‌های اصولی برای این کار استفاده شود.

انواع مغار

این ابزار انواع متفاوتی مختلفی داشته و به‌طورکلی به ۴ دسته منبت، مشتی، چاقویی و قاشقی تقسیم می‌شود که هرکدام انواع مختلفی داشته و کاربرد خاص خود را دارد.

منبت

همان‌طور که از نام این ابزار مشخص است از آن برای منبت کاری و پیکرتراشی استفاده می‌شود. مغار منبت دسته‌بلندی داشته که معمولاً از جنس پلاستیک یا چوب است. از انواع مغار منبت می‌توان به تخت، نیم‌باز، گلویی و شفره اشاره کرد که در ادامه به توضیح هریک و کاربرد آن می‌پردازیم.

• تخت: ساختار این مغار به‌صورت است که یک سمت آن پخ و سمت دیگر آن زاویه‌دار است؛ زاویه بین دو سمت 25 درجه است. از این ابزار برای کنده‌کاری روی زمینه‌ی کار، سطوح صاف، ایجاد خطوط و … استفاده می‌شود. مغار تخت بر اساس شماره دسته‌بندی می‌شود که این شمار‌ها نشان‌دهنده‌ی پهنای مغار برحسب میلی‌متر است. شماره‌های این ابزار از شماره‌ی 1 شروع‌شده و انواع دیگر آن با شماره‌های فرد ادامه پیدا می‌کند.

نکته: به مغار تخت شماره‌ی 1 مغار کبریتی هم می‌گویند.

• نیم باز: تیغه‌ی این نوع ابزار تخت نبوده و حالت نیمه گرد دارد. از این ابزار در مواردی استفاده می‌شود که دارای انحنای ملایم است. دسته‌بندی این محصول از دو شماره تشکیل‌شده است، برای مثال ابزار 8-6، یک عدد اندازه‌ی انحنا و عدد دیگر پهنای تیغه را نشان می‌دهد.

نکته: مغار نیم‌باز هم دارای یک نوع قاشقی است که ساختار آن به‌گونه‌ای طراحی‌شده است که طول آن انحنا و خمیدگی دارد.

• گلویی: این ابزار ازنظر ساختار مشابه مغار نیم‌باز است با این تفاوت که انحنا و خمیدگی آن بیشتر است. از این مدل در مواردی استفاده می‌شود که انحنای زیادی دارد مثل گل‌های گرد، پیچک‌ها، غنچه‌ها و … . مغار گلویی هم مانند مغار نیم‌باز از دو شماره تشکیل‌شده است.

نکته: مغار گلویی دارای نوع قاشقی است که به آن مغار گلویی قاشقی هم می‌گویند.

• شفره: نوک تیغه‌ی برنده‌ی این ابزار هفتی شکل است. این ابزار در دو اندازه‌ی کوچک و بزرگ موجود است؛ از ابزار بزرگ برای جدا کردن خطوط طرح از زمینه‌ یا خطوط طرح از یکدیگر استفاده می‌شود و از مغار کوچک برای ظریف‌کاری، خط انداختن، تزیین برگ‌ و گل‌ استفاده می‌شود. مدل شفره هم مانند سایر مغارها نوع قاشقی دارد که به آن مغار شفره‌ی قاشقی می‌گویند؛ این ابزار کاربرد چندانی در منبت‌کاری ندارد. علاوه بر مغار شفره‌ی قاشقی نوع دیگری مغار وجود دارد که سطح مقطع آن کاملاً شبیه V نیست و کمی انحنا در انتهای آن وجود دارد که به حرف U شبیه است؛ به این مغار شفره‌ی گلویی می‌گویند.

مشتی

دستهاین مدل کوتاه و ظریف بوده و برای واردکردن فشار نیاز به استفاده از چکش نیست و با فشار دست می‌توان کنده‌کاری روی چوب را انجام داد. این ابزار بیشتر برای منبت‌کاری مشبک و ظریف‌کاری استفاده می‌شود و بر اساس شکل انحنای گلویی آن به سه دسته قاشقی، خم و ساده تقسیم می‌شود.

• قاشقی: انحنای قسمت گلویی مغار قاشقی بسیار زیاد است.

• خم: قسمت گلویی این ابزار ، خم کاملاً کج یا خم است.

• ساده: قسمت گلویی مغار ساده یا تخت کوتاه و صاف بوده و به آن مغار منبت‌کاری هم گفته می‌شود.

چاقویی

ظاهر این مغار شبیه مغار مشتی بوده اما تیغه آن شبیه چاقو است. از این مغار برای ویتلینگ و کارهای بسیار ظریف استفاده می‌شود.

خراطی

دسته این مدل چوبی بوده و ارتفاع و قطر آن نسبت به دیگر مغارها بیشتر است. این ابزار معمولاً روی پایه قرار می‌گیرد و چوب در حال چرخش را برش و فرم می‌دهد. از انواع مغار خراطی می‌توان به نون گاز، پولاد سر کج و پولاد صاف اشاره کرد.

قاشقی

از دیگر انواع مغار قاشقی، مغارهای مخصوص ساخت تار، مغارهای کاسه تراشی و قاشق تراشی است که برای کاربردهای مشخص استفاده می‌شوند.

اسکنه چیست؟ تفاوت مغار و اسکنه چیست؟

یکی از ابزار پرکاربرد اسکنه است که کارکرد آن شبیه مغار است با این تفاوت که قدرت بیشتری داشته و معمولاً برای کندن و شکاف چوب برای ایجاد اتصال کام و زبانه است. از انواع اسکنه می‌توان به اسکنه تیغه اریب، اسکنه با تیغه مستطیلی، اسکنه با تیغه خمیده و تیغه V شکل اشاره کرد.