معرفی انواع دستگاه خراطی صنعتی و کارگاهی و کاربردهای آنها

چوب یکی از اصلی‌ترین موادی است که از گذشته تا امروز از آن در ساخت و ساز بنا و وسایل مورد نیاز بشراستفاده می‌شد. قبل از کشف عنصری به نام آهن، ساخت وسایل و ادوات چوبی بسیار دشوار بود؛ از همین رو انسان پس از شناخت این عنصر شروع به فراهم آوردن وسایلی کرد که نه تنها برش، بلکه ساخت و پرداخت چوب را نیز راحت‌تر کند.

هنر تراش کاری روی چوب از قدیمی‌ترین هنرهایی است که از دیرباز در میان صنعت‌گران این حوزه وجود داشته که به آن خراطی می‌گویند. هنرمندان بسیاری با استفاده از وسایل اولیه و امکانات کم، تراش روی چوب را به صورت حرفه‌ای دنبال می‌کردند اما امروزه با پیشرفت و توسعه‌ی تکنولوژی و ورود انواع و اقسام دستگاه و ابزارآلات تراش چوب کار برای این هنرمندان راحت‌تر شده است.

یکی از اختراعاتی که کار خراطی و تراشکاری روی قطعات چوب را بسیار آسان کرده دستگاه خراطی است. در ادامه این مقاله در مورد انواع دستگاه خراطی و کارایی آنها به طور کامل توضیح خواهیم داد. با ما همراه باشید.

خراطی چیست؟

خراطی به معنای تراشیدن و متقارن ساختن یا جدا کردن پوست چوب است. نجاری با خراطی کاملاً متفاوت است. نجار با وصل کردن چوب‌های مختلف، احجام گوناگون می‌سازد اما خراط با تراشیدن تکه چوب، حجم یا شی‌ء موردنظر را می‌سازد. برخی خراطی را شاخه‌ای از نجاری می‌دانند اما این هنر نفیس شاخه‌ای از نجاری نبوده و خود شاخه‌ای جداگانه دارد. کار خراطی به‌قدری لذت‌بخش است که برخی آن را به نجاری ترجیح داده و فقط به خراطی می‌پردازند.
برای یادگیری خراطی به‌صورت حرفه‌ای علاوه بر داشتن چرخ خراطی خوب و تیز باید زمان زیادی صرف یادگیری و تمرین آن کنید. استفاده از چوب مناسب برای انجام پروژه‌های چوبی نه‌تنها کیفیت کار را تحت تأثیر قرار می‌دهد بلکه لذت خراطی را هم بیشتر می‌کند.

یکی از مهم‌ترین مراحل انتخاب چوب مناسب خراطی است. تقریبا می‌توان با تمام انواع چوب خراطی کرد اما برخی از چوب‌ها برای خراطی بسیار ایده‌آل هستند. 

ابزار دستی مناسب برای خراطی یا پیکر تراشی

اسکنه

اسکنه نجاری که شباهت زیادی به مغار دارد انواع و اقسام گوناگونی موجود است اما کاربردشان یکی است و آن هم ایجاد شکاف عمیق روی سطح چوب است. انواع اسکنه ها شامل اسکنه V شکل، U شکل و قاشقی بوده که هر کدام برش‌های متفاوتی ایجاد می‌کند. این ابزار برای انواع دستگاه خراطی کاربر د

چکش و مغار

برخلاف چاقوی حکاکی که برای انواع کنده کاری‌ها قابل استفاده است، مغار تنها برای برش تکه‌های کوچک زاویه دار به کار برده می‌شود. مغار در سایزهای استانداردی به صورت تک یا ست در بازار ابزارآلات به فروش می‌رسد. چکش نیز یکی دیگر از ابزارهای اولیه موردنیاز حکاکی روی چوب بوده که از جنس چوب یا پلاستیک ساخته می‌شود.

چاقوی حکاکی

اولین ابزاری که یک منبت کار یا پیکرتراش به آن نیاز دارد چاقوی حکاکی است که برای تراش‌کاری به کار برده می‌شود. دسته این ابزار به شکلی طراحی شده که به راحتی در دست قرار بگیرد و طول تیغه آن نیز در اندازه‌های متفاوتی در بازار موجود است. جنس تیغه چاقوی حکاکی باید از جنس فولاد پرکربن باشد تا دوام بالایی داشته باشد.

دستگاه خراطی

خراطی با ایجاد حجم و باربرداری تکه چوب انجام می‌شود. این کار در گذشته با دست یا ابزارهای ساده صورت می‌گرفت که با پدال کنترل می‌شدند اما امروزه از ماشین‌های خراطی استفاده می‌شود که بسیار پیشرفته‌تر هستند. ابزارهای خراطی بر اساس سرعت به دو دسته تک سرعته و چند سرعته و براساس پایه به دو نوع پایه‌دار و رومیزی تقسیم می‌شوند که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

انواع دستگاه خراطی

دستگاه‌های خراطی براساس چگونگی انتقال نیروی محرکه به دو دسته تک سرعته و چند سرعته تقسیم می‌شوند. دیگر تفاوت این مدل‌ها اجزای دستگاه خراطی است. در ادامه به بررسی این مدل‌ها می‌پردازیم.

دستگاه‌ خراطی تک سرعته

تغییر سرعت در دستگاه تک سرعته با تعویض جای تسمه‌ روی فولی پله‌ای اتفاق می‌افتد. به این ترتیب که فولی‌ها به صورت بر عکس هم قرار گرفته‌اند که یکی روی محور اصلی و دیگری موازی آن روی محور نیش در لنگه قرار می‌گیرد. هر چه قطر فولی بزرگ‌تر باشد و قطر فولی لنگه کوچک‌تر، سرعت دستگاه بیشتر خواهد بود و بالعکس.

دستگاه خراطی چند سرعته

یکی دیگر از انواع دستگاه خراطی،‌نوع چند سرعته آن است. این دستگاه سرعت‌های مختلفی داشته و با عوض کردن وضعیت کلید می‌توان سرعت آن را تغییر داد.

در طبقه بندی دیگری دستگاه خراطی را براساس نوع پایه به دو دسته رومیزی و پایه‌دار تقسیم می‌کنند. بدنه دستگاه خراطی پایه دار روی پایه قرار می‌گیرد اما در نوع رومیزی، دستگاه پایه نداشته و باید روی میز قرار بگیرد.

به طور کلی ماشین‌های رومیزی معمولاً قدرت کمتر، ساختمانی ضعیف‌تر و دهانه کار گیر و طول کار کمتری نسبت به انواع ایستاده دارند و ماشین‌های ایستاده وزن و ساختمان محکم‌تری داشته و در میان استادکاران محبوب‌تر هستند اما اینکه ماشین خراطی ایستاده بهتر است یا رومیزی تا حد زیادی به کاربرد شما بستگی دارد. قبل از خرید دستگاه خراطی باید پروژه‌ خود را در نظر بگیرید و با توجه به نوع سازه، حجم، طول و قطر قطعه کار، دستگاه خود را انتخاب کرده و سپس امکانات دیگر دستگاه را مد نظر قرار دهید.

تفاوت دستگاه خراطی صنعتی و کارگاهی

در قسمت بالا با انواع دستگاه خراطی و ابزارآلات دستی آشنا شدید اما این ابزار برای تراشکاری و خراطی در تعداد یا حجم زیاد مناسب نیستند به همین جهت باید از دستگاه‌های تراش صنعتی استفاده کرد که در ادامه به معرفی برخی از آنها پرداختیم.

دستگاه CNC

نحوه کار این دستگاه کامپیوتری و سیستم عددی است و قابلیت انواع تراش دو بعدی و سه بعدی را دارد. برای کار با این دستگاه کافی است اوپراتور طرح مورد نظر را به بخش کامپیوتری دستگاه دهد و با تعیین سرعت و مختصات حرکت، قطعه کاری با همان الگو تحویل بگیرد. از دستگاه تراش CNC اغلب در صنایع از جمله سنگ، شیشه، فلز و … استفاده‌ می‌شود. درواقع می‌توان گفت یکی از پرمصرف‌ترین دستگاه‌های مورد استفاده برای تراش قطعات مختلف در صنعت، دستگاه CNC است.

دستگاه کپی تراش

کپی تراش یکی از دستگاه‌های پرمصرف در صنعت مبلمان سازی است. از کپی تراش اتوماتیک چوب در تولید انبوه پایه‌ی میز و صندلی استفاده می‌شود. این دستگاه انواع مختلفی از جمله 1 کله، 2 کله، 4 کله و 6 کله داشته که بنا بر نیاز کاربر خریداری و استفاده می‌شود. دستگاه کپی تراش به دو صورت اتوماتیک و نیمه اتوماتیک در بازار موجود است. در مدل اتوماتیک آن، چوب تراش داده شده‌ای به عنوان الگو به دستگاه تراش بسته می‌شود و این دستگاه با مکانیسم خودکار خود چند قطعه کار را مانند الگو تراش می‌دهد.

ساخت کاسه چوبی

برای کاسه تراشی دو روش وجود دارد. یکی از روش‌ها دوک خراطی است که در این روش قطعه چوب را روی پیستون عقبی قرار داده و به چرخش در می‌آید. با چرخش قطعه چوب و حرکت تیغه روی آن شکل مورد نظر روی چوب ایجاد می‌شود. از این روش بیشتر برای ساخت پایه‌های میز یا دیگر وسایل چوبی مانند طراحی روی خودکار یا درب بطری‌های چوبی استفاده می‌شود.

روش دیگر برای چرخش روی دستگاه خراطی، قرار دادن قطعه چوب مورد نظر به‌تنهایی روی نوک دستگاه به همراه موتور آن است. از این روش بیشتر برای ساخت کاسه‌های چوبی استفاده می‌شود. در این روش نیازی به جابجایی تکه چوب نیست و بخش رویی و قسمت داخلی چوب به آسانی خارج می‌شود. اگرچه برای ساخت کاسه چوبی تکنیک‌های مختلفی وجود دارد اما اصول ابتدایی و نحوه کار همگی یکسان است.

برندهای معروف دستگاه خراطی

دستگاه خراطی در انواع مختلف و برندهای متفاوت در بازار موجود است که هر یک قابلیت‌های مخصوص به خود را دارد. از جمله معروف ترین برندهای تولیدکننده دستگاه خراطی می‌توان به رونیکس، شپخ، محک، آینهل، فکس و همر اشاره کرد که می‌توانید با توجه به کاربرد و بودجه یکی از انواع آن را تهیه کنید.

امیدواریم با خواندن مقاله بالا اطلاعات کلی و مفیدی در رابطه با خراطی، تراش کاری، دستگاه و ابزار آلات مناسب برای خراطی به دست آورده باشید. اگر در زمینه خرید ابزار آلات نیاز به راهنمایی و مشاوره داشتید می‌توانید با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید. هم چنین اگر تجربه یا سوالی در زمینه خراطی دارید می‌توانید در بخش نظرات آن را با ما به اشتراک بگذارید.