اور فرز چیست و کاربرد آن

اور فرز نجاری چیست؟

اور فرز یا فرز نجاری یکی از ابزارهای برقی قابل حمل بوده و در نجاری و مبل‌سازی از آن استفاده می‌شود. این ابزار از موتور الکتریکی، پایه، دو دستگیره و مته یا ابزار برش تشکیل شده است. موتور این ابزار حاوی یک مرغک بوده و با کمک آن انتهای شنکِ مته‌ها را نگه‌داشته و به‌صورت عمودی در پایه قرار می‌گیرد. موتور اور فرز نسبت به پایه قابل تنظیم بوده و عمق برش به‌وسیله مته‌ای که از پایه بیرون زده، تنظیم می‌شود. یک صفحه مدور با سوراخی در وسط در قسمت پایین پایه برای مته‌ها تعبیه شده و باعث می‌شود سطح حرکت ابزار صاف و یکنواخت و کم‌اصطکاک شود. بعضی از مته‌ها حاوی پین‌های راهنمای غیر برشی هستند که زیر لبه‌های برش امتداد دارند و عمق برش جانبی را هنگام کار با ابزار در لبه‌های تخته کنترل می‌کنند.

مته‌ها حاوی یک شنک مستقیم و سه یا چهار لبه برش بوده و شکل بعضی از مته‌ها با توجه به نیم‌رخ آنها نام‌گذاری می‌شود برای مثال برای برش لبه‌های اریب روی میز یا شیار V از مته‌های دوار وی‌ شکل استفاده شده و برای برش یک شیار نیم‌دایره از مته با نیم‌رخ نیم‌دایره و با قطر عمودبر شنک استفاده می‌شود. کاتر با سرعت بالایی می‌چرخد و پایه دستگاه به‌گونه‌ای طراحی شده که اپراتور می‌تواند دستگیره‌های ابزار را نگه دارد و کاتر را به سمت محل برش هدایت کند.

کار اور فرز چیست؟

اور فرز ابزاری برقی است که برای برش اشکال مختلف در مواد مختلف مانند چوب، پلاستیک، ام دی اف و فلزات از آن استفاده می‌شود. این ابزار همراه با کاترها و سایر لوازم جانبیِ قابل جداسازی به بازار عرضه می‌شود. اور فرز به‌اندازه‌ای کوچک است که به‌راحتی می‌توانید آن را در قطعه کار جابه‌جا کرده یا به‌صورت ابزاری پرتابل در محل کار از آن استفاده کنید. همین ویژگی‌ها باعث می‌شوند که به ابزاری همه‌کاره و مفید تبدیل شود. همچنین می‌توانید اور فرز را به‌صورت وارونه روی میز کار نصب کنید تا به ابزار ثابتی تبدیل شود؛ چراکه در این صورت هنگام کار با قطعات کوچک‌تر یا کارهای تکراری مانند ساخت پانل عملکرد بهتری دارد.

کاربرد اور فرز

اور فرز نجاری ابزاری همه‌کاره است که می‌توان از آن در کارهایی مانند مبل‌سازی، کابینت‌سازی و بسیاری از مصارف خانگی استفاده کرد. برش لبه‌های فانتزی برای قفسه‌بندی، ایجاد شیار برای قرارگرفتن شیشه‌ی پنجره در قاب، ساخت اشکال مدور و بیضی با لبه‌های صاف و گوشه‌های گرد روی انواع قطعات کار و میز ناهارخوری و … همگی مثال‌هایی از کاربرد اور فرز هستند. به‌طور کلی از اور فرز در کاربردهای زیر استفاده می‌شود:

ایجاد شیار و زبانه

می‌توان از اور فرز برای تنظیم کشو و کمد یا نصب قفل و لولای جدید برای درب استفاده کرده و با کمک این ابزار مجموعه‌های مختلفی از شیار و زبانه را در سطح و لبه مواد مختلف ایجاد کرد.

دوربری و لبه زنی

معمولا از اور فرز با کاتر بُرَنده‌ی مناسب برای ساخت میزهای کار یا غذاخوری و برش‌ لمینت اضافی یا شکل‌دهی لبه‌های چوبی میز استفاده می‌شود. برای این کار می‌توان از سوهان دستی فلزی هم استفاده کرد اما استفاده از اور فرز باعث می‌شود کارها به‌مراتب آسان‌ و سریع‌تر پیش بروند.

ساخت اتصالات

در گذشته برای ساخت تمام اتصالات نجاری از اسکنه و اره دستی ظریف استفاده می‌شد اما احتمال داشت با لرزش دست و تیغه، اتصالات ایجادشده در حین کار با ابزار خراب شوند. امروزه از اور فرز برای ایجاد این اتصالات استفاده می‌شود؛ چراکه این ابزار تیغه‌های مخصوصی دارد و انواع اتصالات با کمک آن بسیار سریع‌تر از سایر ابزارهای دستی ایجاد می‌شوند.

قالب‌گیری و روکوب‌کاری

تیغه‌های اور فرز با قالب‌گیری و روکوب‌کاری قطعات چوبی اشکال زیبایی را در لبه‌های مبلمان یا تاج تخت ایجاد می‌کنند.

کابینت‌سازی

اور فرز ابزار مورد علاقه کابینت‌سازها است؛ چراکه با کمک این ابزار می‌توانند تمام کارهای نجاری را انجام دهند. از ایجاد شیار و زبانه گرفته تا سوراخ‌زنی و شکل‌دهی قطعات کار و … تقریبا هیچ‌کاری نیست که اور فرز نتواند آن را انجام دهد.

پروژه‌های خانگی

از اور فرز و کاترهای همراه آن در کنار اره برقی یا دستی برای برش مواد مختلف استفاده می‌شود. گاهی‌اوقات هم اور فرز تنها ابزار مورد نیاز برای انجام بسیاری از پروژه‌های خانگی بوده و می‌توان آن را طوری تنظیم کرد تا فرآیند قالب‌گیری، حکاکی، ساخت اتصالات مختلف و ایجاد اشکال ساده یا پیچیده را در موقعیت‌های مختلف در قطعه کار انجام دهد.

کولت اور فرز چیست؟

کولت یا ابزارگیر، غلافی فولادی است که مته را در اور فرز نگه می‌دارد. کولت با شفت اور فرز که مستقیما به موتور متصل است و سرپیچ کولت کار می‌‌کند.

برای اینکه بتوان کولت‌ها را با شکاف مخروطی انتهای شفت جفت کرد، آنها را ماشین‌کاری می‌کنند. برای نگه‌داری تیغ اور فرز در جای خود از کولت استفاده می‌شود و با کمک آن می‌توان مته را نسبت به اسپیندل ابزار شل و سفت کرد. مته باید ابتدا به‌طور کامل در کولت قرار بگیرد و سپس به اندازه 0.6 سانتی‌متر عقب برود تا 2.5-1.9 سانتی‌متر از شفت در کولت باقی بماند. شکاف باعث می‌شود کولت و مته هنگام سفت‌شدن سرپیچ به پایین کشیده شوند. بعضی از اور فرزها دارای کولت‌های خود رهاشونده هستند که این نوع کولت‌ها یک اتصال مکانیکی بوده که حتی پس از شل‌شدن سرپیچ، مته را در کولت محکم نگه می‌دارند. هنگامی‌که مشغول بازکردن سرپیچ هستید، اتصال مکانیکی آزاد شده سپس مته شل می‌شود.

راهنمای خرید اور فرز

اور فرز در برندها و مدل‌های مختلفی در بازار موجود است؛ به همین دلیل گاهی‌ا‌وقات انتخاب ابزار مناسب با توجه به تنوع مدل‌های موجود مشکل می‌شود. در این بخش با بررسی چند ویژگی مهم اطلاعات مورد نیازتان را ارائه می‌دهیم تا بتوانید راحت‌تر تصمیم بگیرید. ما معتقدیم فرآیند انتخاب باید با برنامه‌ریزی انجام شود. بنابراین اولین سوالی که باید از خودتان بپرسید این است که می‌خواهم با اور فرز چه‌کار کنم؟ در بخش زیر چند فاکتور مهم در انتخاب اور فرز را بررسی می‌کنیم:

انتخاب سرعت

برخی از اور فرزها تک‌سرعته بوده و بسیاری از مدل‌ها به تنظیمات سرعت متغیر یا چندسرعت مجهز هستند. تنظیم محدوده سرعت براساس قطر مته، نوع عملیات و گونه چوبی انجام می‌شود. در نتیجه کیفیت کار افزایش یافته و کار در شرایط ایمن انجام می‌شود.

طبقه‌بندی اور فرزها

او رفرز هم مانند بسیاری از ابزار دیگر با موتور در اندازه‌های مختلف تولید می‌شود. هر مدل هم مزایا و معایب خاص خود را دارد.

اور فرز مشتی

معمولا اور فرز مشتی حاوی موتوری یک اسب بخاری بوده، ابعاد جمع‌جور و کوچک و در عین حال عملکرد چشمگیری دارد. از این ابزار برای دوربری، برش لولا و شکاف، شکل‌دهی لبه‌ها، اتصالات کوچک دم چلچله‌ای، برش پنجره‌ها و حکاکی و منبت‌کاری استفاده می‌شود. مته‌های با شنک  0.65 سانتی‌متر برای این ابزار مناسب بوده همچنین اور فرزهای مشتی به‌دلیل محدودیت سایز مته برای انجام عملیات ماشین‌کاری بزرگتر مناسب نیستند.

اور فرزهای معمولی

توان موتور او رفرزهای معمولی حدود 2 اسب بخار بوده و این ابزار به‌دلیل تطبیق‌پذیری و سهولت کاربرد طرفداران بسیاری دارد. با اور فرزهای سایز معمولی می‌توان تمام کارهای اور فرز مشتی را به‌علاوه‌ی ایجاد اتصالات دم‌چلچله‌ای در ابعاد بزرگتر، برش پانل، طراحی قالب و برش دایره‌ای انجام داد. از مته‌های 0.65 سانتی‌متری و 1.2 سانتی‌متری در این ابزار استفاده شده و معمولا اور فرزهای سایز متوسط با پایه‌های متنوعی به بازار عرضه می‌شوند.

اور فرزهای بزرگ

در این ابزار از موتورهایی با قدرت بیش از 3 اسب بخار استفاده شده و برای کارهای صنعتی طراحی شده‌اند. معمولا از این اور فرز به همراه میز فرز یا در عملیات CNC استفاده می‌شود. با توجه به اندازه بزرگ این اور فرزها، استفاده از آنها در عملیات دستی روزمره تا حدودی مشکل است.

انواع پایه

انتخاب پایه مناسب از بسیاری جهات به‌اندازه‌ی موتور اور فرز حائز اهمیت بوده و به پروژه یا عملیاتی که برای انجام آن برنامه‌ریزی کرده‌اید، بستگی دارد.

پایه ثابت

این پایه استاندارد بوده و معمولا با دستگیره‌ها یا دسته‌های ثابت در کنار پایه برای نگه‌داشتن و هدایت ابزار ارائه می‌شوند.

پایه با ارتفاع متغیر

این پایه‌ها متنوع‌تر هستند و می‌توان از آنها مانند تمام اور فرزهای پایه ثابت استفاده کرد؛ علاوه بر این در عملیاتی که در آنها لازم است مته در چوب فرو رود از ابزار با پایه‌های متغیر استفاده می‌شود.

پایه با دسته دی شکل

در این اور فرزها به جای دو دستگیره در ابزار با پایه استاندارد، یک دستگیره به شکل D تعبیه شده است.

اگر لازم است از اور فرز با چند پایه استفاده کنید، امکان استفاده از کیت‌های ترکیبی اور فرز وجود دارد که این کیت‌ها حاوی یک پایه ثابت و یک پایه با ارتفاع متغیر هستند. اور فرزهای ترکیبی گزینه‌ای عالی برای انتخاب هستند؛ چراکه می‌توانید دو اور فرز را به قیمتی بسیار کمتر از خرید ابزار مجزا خریداری کنید.

سوالات متداول

شفت اور فرز چیست؟

شفت قسمت مخروطی شکل و محکم تیغه اور فرز است. بخشی که وارد کولت شده و با سرپیچ کولت ثابت می‌شود.

بهترین اور فرز برای خرید کدام است؟

به طور کلی پاسخی واحد برای این سوال وجود ندارد و باید ابزار را با توجه به کاربری و نیاز انتخاب کرد.