انواع پیچ گوشتی ، کاربردها و نکات مهم

پیچ گوشتی نوعی ابزار دستی است که قدمت استفاده از آن به اواخر قرون وسطی باز می‌گردد. پیچ گوشتی برای باز کردن و بستن پیچ استفاده شده و با داشتن تنوع زیاد، برای بستن انواع مختلف پیچ مناسب است. سر پیچ حفره‌ای به شکل خاص دارد که با قرار گرفتن نوک پیچ گوشتی در آن و چرخاندن آن در جهت یا خلاف جهت عقربه‌های ساعت، باز یا بسته می‌شود. با ما همراه باشید تا در ادامه با ساختمان پیچ گوشتی، جنس، تفاوت، انواع مختلف و کاربرد آن‌ها آشنا شوید.

ساختار پیچ گوشتی

پیچ گوشتی از سه قسمت اصلی تشکیل شده که عبارت‌اند از:

• دسته
• میله محور(شفت یا شنک)
• سری

دسته پیچ گوشتی

دسته پیچ گوشتی برای در دست گرفتن پیچ گوشتی و سر نخوردن آن حین کار است. جنس ماده‌ای که برای ساخت دسته آن استفاده می‌شود در گذر زمان تغییرات زیادی کرده و انواع مختلفی دارد که هرکدام برای کاربردی خاص استفاده می‌شود. معمولاً برای جلوگیری از لغزش و سر خوردن پیچ گوشتی حین کار، دسته آن را فرم می‌دهند تا حین کار کردن در سطوح مختلف، پیچ گوشتی رها نشود. دسته اکثر پیچ گوشتی ترکیبی از پلاستیک سخت مانند سلولز استات و لاستیک ساخته شده و روی آن را با ماده‌ای نرم مانند لاستیک گرما دیده می‌پوشانند.

میله محور (شفت یا شنک)

شفت یا شنک پیچ گوشتی معمولاً از فولادی سخت ساخته شده تا در اثر فشار هنگام چرخاندن خم نشده یا تغییر شکل ندهد. شفت پیچ گوشتی معمولاً گرد یا شش گوش بوده تا در صورت لزوم از آچار برای چرخاندن و اعمال نیروی بیشتر (گشتاور) استفاده کنند. رنگ شفت متغیر بوده و ماده‌ای که برای ساخت آن به کار می‌رود می‌تواند متغیر باشد.

سری پیچ گوشتی

سری پیچ گوشتی می‌تواند به شفت متصل یا جدا باشد. انواعی از پیچ گوشتی مانند دریل وجود دارد که سری آن قابلیت تعویض دارد. دریل شارژی می‌تواند به‌عنوان پیچ گوشتی شارژی استفاده شود.

سری پیچ گوشتی از فلزات و آلیاژهای مختلف تهیه می‌شود که عبارت‌اند از:

• تیتانیوم
• استیل ضد زنگ
• S2
• فولاد تند بر (HSS)
• CVM
• دیگر فلزات اشباع نشده (برای کاهش خطر برق گرفتگی از فلزات اشباع نشده استفاده می‌شود)

روش های ساخت پیچ گوشتی

روش فورج و ماشین کاری (قالب ریزی) دو روش رایج در ساخت پیچ گوشتی است که در ادامه به توضیح هر یک می‌پردازیم.

فورج

در این روش به فلز گرما داده و سپس با چکش کاری آن را به شکل دلخواه در می‌آورند. سری پیچ گوشتی‌ که به روش فورج ساخته می‌شود در مقایسه با سری‌ ماشین کاری شده مقاومت بیشتری داشته و برای بستن پیچ درون مواد سخت و نرم ایده آل هستند. سری ماشین کاری شده با برش مواد فلزی ساخته و مقاومت پایینی دارد.

ماشین کاری

سری ماشین کاری شده با برش دقیق فلزات در خلاف جهت بافت ساخته می‌شوند. برای ساخت این سری از ماشین‌های بسیار دقیق استفاده می‌شود. نقطه ضعف سری ماشین کاری شده، شکننده بودن آن است که ممکن است هنگام بستن پیچ در مواد سخت بشکند.

تکنیک های کار با پیچ گوشتی

گرما

برای بهبود سختی پیچ گوشتی، سری پیچ گوشتی را با دمای بسیار بالا گرما می‌دهند و قبل از سرد شدن آن، پیچ را باز می‌کنند یا می‌بندند.

انجماد

در این روش برخلاف گرما دادن، سری پیچ گوشتی را بسیار سرد کرده تا دوام و قدرت آن را افزایش دهند.

روکش

روکش تیتانیوم و در برخی موارد روکش الماسه برای افزایش طول عمر سری پیچ گوشتی استفاده می‌شود.

انواع پیچ گوشتی

تفاوت در انواع پیچ گوشتی در درجه اول به تفاوت در شکل سری آن بستگی دارد. هر پیچی، پیچ گوشتی مخصوص خود را دارد که با استفاده از آن باز یا بسته می‌شود. در ادامه به بررسی انواع پیچ گوشتی، پیچ و کاربرد آن می‌پردازیم:

پیچ گوشتی تخت یا پهن (دو سو)

این پیچ گوشتی از رایج‌ترین انواع پیچ گوشتی و ابزار دستی است. نوک پیچ گوشتی به شکل خطی صاف بوده که درون شکاف پیچ قرار می‌گیرد.

پیچ گوشتی فیلیپس

بعد از پیچ گوشتی سر تخت، این نوع پیچ گوشتی از متداول‌ترین انواع پیچ گوشتی بوده و سری آن به شکل ضربدر است. این پیچ گوشتی برای ایجاد گشتاور بیشتر ساخته شده است.

پیچ گوشتی چهارسو

این پیچ گوشتی نوع تکامل یافته پیچ گوشتی فیلیپس بوده و برای کاهش سر خوردن پیچ گوشتی و چرخاندن راحت آن ساخته شده است.

پیچ گوشتی ستاره ای یا ترکس

ترکس نام تجاری نوعی پیچ گوشتی با سری ستاره‌ای شش گوش بوده و به همین جهت به آن پیچ گوشتی ستاره‌ای هم گفته می‌شود. از این پیچ گوشتی برای اطمینان از اعمال گشتاور لازم استفاده می‌شود، برای مثال در کارهای مکانیکی.

پیچ گوشتی آلن

یکی از معروف‌ترین ابزار برای باز کردن و بستن پیچ شش گوشه، آچار آلن است. البته پیچ شش گوشه را می‌توان با پیچ گوشتی آلن یا شش سو باز کرد یا بست.

پیچ گوشتی مربع

همان‌طور که از نام آن مشخص است این پیچ گوشتی برای پیچ‌هایی که انتهای آن به شکل مربع است و برای کاهش لغزش و سر خوردن و برای افزایش گشتاور پیچ طراحی شده است.

پیچ گوشتی سه پر

این پیچ گوشتی برای باز و بستن پیچ دستگاه‌های خاص مانند کنسول بازی، تلفن و دوربین استفاده می‌شود. این پیچ گوشتی کمی با پیچ گوشتی سه سو تفاوت داشته و معمولاً با آن اشتباه گرفته می‌شود.

پیچ گوشتی ترک متر

معمولاً این پیچ گوشتی را با پیچ گوشتی ستاره‌ای اشتباه می‌گیرند اما پیچ گوشتی ترک متر شباهت زیادی به آچار ترک متر داشته و برای بستن پیچ با گشتاور مشخص نه بیشتر، کاربرد دارد. از این پیچ گوشتی برای محکم کردن پیچ‌ها بدون آسیب به پیچ استفاده می‌شود. این نوع پیچ گوشتی کلاچ محدود کننده گشتاور داشته که در صورت اعمال نیروی بیش از حد مشخص شده، نیروی اضافی را می‌کاهد.

پیچ گوشتی بوکس

مکانیزم ساخت پیچ گوشتی بوکس به‌گونه‌ای است که تنها نیرو از یک سمت به پیچ وارد شده و اگر آن را در جهت مخالف بچرخانید آزاد می‌شود. دسته این پیچ گوشتی شبیه دسته آچار بوکس است.

پیچ گوشتی آهنربایی

سری آهنربایی این پیچ گوشتی باعث جذب پیچ به پیچ گوشتی شده و از افتادن آن جلوگیری می‌کند. این پیچ گوشتی برای استفاده در مواردی که پیچ بسیار کوچک بوده و امکان افتادن آن درجایی که دسترسی به آن سخت است، مناسب است.

پیچ گوشتی برقی و شارژی

این نوع پیچ گوشتی با موتوری برقی کار می‌کند. پیچ گوشتی شارژی و برقی ابزاری چندکاره بوده که برای انجام کارهایی اساسی در خانه مانند مونتاژ کاری یا بستن پیچ و … کاربرد دارد.

پیچ گوشتی شارژی برای کارهای سنگین‌تر برای مثال محکم یا باز کردن اتصالات با نیرویی ناگهانی یا برای بستن یا باز کردن پیچ در مواد با چگالی بیشتر و سخت‌تر مناسب است.

بند اطمینان پیچ گوشتی

این بند که به دور مچ پیچیده می‌شود برای افراد حرفه‌ای که در ارتفاعات کار می‌کنند و برای جلوگیری از افتادن پیچ گوشتی مناسب است.

پیچ گوشتی عایق

این پیچ گوشتی از مواد غیر رسانا برای مثال لاستیک ساخته شده و از برق گرفتگی جلوگیری می‌کند.

پیچ گوشتی دقیق

این پیچ گوشتی برای وسایل بسیار کوچک که با پیچ‌های بسیار ریز بسته می‌شود برای مثال ساعت و موبایل مناسب است.

پیچ گوشتی چند سر

این پیچ گوشتی‌ دارای سری قابل تعویض بوده که می‌تواند از نوک پیچ گوشتی جدا شده و سری جدید روی آن نصب شود.

مجموعه و سایزهای پیچ گوشتی

پیچ گوشتی دارای سایزهای مختلفی از بزرگ، متوسط و کوچک بوده اما در فضاهای تنگ از پیچ گوشتی کوتاه استفاده می‌شود. مجموعه پیچ گوشتی برای مواردی که به پیچ گوشتی با اندازه‌های مختلف نیاز دارید بسیار مناسب بوده و برای مثال داشتن مجموعه‌ای از پیچ گوشتی دقیق برای کار روی وسایل الکترونیکی بسیار مناسب است.

کاربرد انواع پیچ گوشتی

پیچ گوشتی یکی از ضروری‌ترین ابزار دستی بوده که در هر جعبه ابزاری وجود دارد. شرایط و حرفه‌های زیادی وجود دارد که یک پیچ گوشتی به منظور انجام یک کار خاص در حال چرخش در اطراف پیچ و مهره‌های پیچیده، یکپارچه است.

• لوازم الکترونیکی
• باز کردن کنسول بازی مانند پلی‌استیشن و ایکس باکس
• باز کردن گوشی موبایل
• باز کردن مک بوک
• محصولات صنعتی و مکانیکی
• نجاری
• متصل کردن چوب به فلزات
• محیط قابل اشتعال

سؤالات متداول

آیا می‌توان از پیچ گوشتی مغناطیسی در کامپیوتر استفاده کرد؟

بله. نیروی مغناطیسی آهنربا آن‌قدر قوی نیست که به قطعات الکترونیکی دستگاه آسیب وارد کند. بااین‌حال باید مواظب باشید تا با مدارهای هارد یا مادر برد برخورد نکند.

از چه پیچ گوشتی‌ای برای باز کردن پلی‌استیشن 4 استفاده می‌شود؟

برای باز کردن پیچ ستاره‌ای پلی‌استیشن 4 از پیچ گوشتی دقیق تروکس T8  استفاده می‌شود.

از چه پیچ گوشتی‌ای برای باز کردن مک بوک پرو استفاده می‌شود؟

برای باز کردن پیچ مک بوک پرو از پیچ گوشتی موبایلی P5  استفاده می‌شود.

از چه پیچ گوشتی‌ای برای باز کردن آیفون استفاده می‌شود؟

برای باز کردن پیچ آیفون از پیچ گوشتی موبایلی P2  استفاده می‌شود.