انواع پیچ و کاربردهای آن(مقایسه شکل و موارد استفاده)

راهنمای خرید انواع پیچ

درست است که پیچ‌ها در کار دیده نمی‌شوند اما جایگاه بسیار کاربردی و مهمی در ساخت‌وساز، سرگرمی‌ و صنعت مبلمان دارند. این ابزار کوچک و ساده از کابینت‌سازی گرفته تا پروژه‌های نجاری مثل میز چوبی همه قطعات را در کنار هم نگه می‌دارد. بنابراین آشنایی با انواع پیچ‌ها و انتخاب درست آن‌ها بسیار مهم است. انتخاب پیچ‌ها در فروشگاه ابزارآلات کمی زمان می‌برد زیرا هر وسیله‌ای به انواع متفاوتی از پیچ‌ها نیاز دارد. هرچه زمان بیشتری صرف ساخت‌ و ساز و تعمیرات خانه کنید بیشتر با این پیچ ها آشنا می‌شوید. پس این اصول اولیه که در ادامه آورده‌ایم را بخوانید تا بهتر انواع پیچ‌ها را شناخته و راحت‌تر بتوانید در ابزارفروشی آن‌ها را انتخاب کنید. 

• نکته: هنگام خرید پیچ فراموش نکنید که به مته متناسب با سر پیچ هم نیاز دارید. خوشبختانه مجموعه مته‌های دریل انواع متفاوتی دارند که عملاً با طرح و اندازه پیچ‌های استاندارد قابل تنظیم هستند.

یکى از بهترین روش هاى اتصال قطعات مکانیکى به هم استفاده از پیچ و مهره است. با استفاده از آشنایی با انواع پیچ ها مى توان بسیارى از قطعات ساخته شده با فلز و چوب و پلاستیک و… را به هم متصل نمود.

نحوه ساخت پیچ

قبل از این که بخواهیم درباره این که چه نوع پیچی مناسب پروژه خاصی که می‌خواهید انجام دهید صحبت کنیم بیایید درباره این که چگونه بیشتر پیچ‌ها امروزه مندرج می‌شوند بگوییم. طرح روی سر پیچ هماهنگ با پیچ‌گوشتی یا دریل برقی خاصی طراحی شده است. به عنوان مثال پیچ های چهارسو که توسط کمپانی پیچ فیلیپس ساخته شده‌اند. این پیچ‌ها با علامت + روی سر پیچ شناخته می‌شوند و برای پیچاندن به پیچ گوشتی چهارسو نیاز دارد. اما از زمان اختراع پیچ در دهه 1930 سر پیچ ها انواع بسیار متفاوتی داشته است از جمله پیچ ستاره‌ای 5 پر یا 6 پر، پیچ های 6 ضلعی یا مربع و انواع طرح‌های ترکیبی مثل پیچ‌های سر مربع و طرح صلیب داخل آن و پیچ‌های فیلیپس که با انواع مته‌ها قابل تنظیم هستند.

پیچ چوب

پیچ چوب دارای دندانه‌های درشتی است که تا قسمت بالای بدنه درست زیر سر پیچ که صاف می‌شود ادامه دارد. این طراحی هنگام نصب دو قطعه چوبی اتصال محکم‌تری ایجاد می‌کند. هنگامی که پیچ تا عمق کامل دریل می‌شود قسمت صاف بالای پیچ آزاد می‌چرخد تا مانع از عمیق‌تر فرو رفتن سر پیچ به داخل چوب شود. انتهای قسمت شیاری پیچ قطعه چوبی زیرین را سوراخ کرده و دو تخته چوبی را به هم متصل می‌کند. سر مخروطی پیچ چوب به آن اجازه می‌دهد که هم‌سطح یا زیر سطح چوب قرار بگیرد.

هنگام انتخاب پیچ برای ساختارهای چوبی پایه پیچ‌هایی را انتخاب کنید که طول آن‌ها به اندازه‌ای باشد که بتوانند 3/2 ضخامت قطعه چوبی زیرین را سوراخ کند. پیچ‌ها اندازه‌های متفاوتی دارند. اندازه مناسب پیچ بستگی به پروژه چوبی شما دارد. به عنوان مثال پیچ چوب رویه کاری برای متصل کردن قرنیزها و پروفیل‌ها طراحی شده، بنابراین سر آن‌ کوچک‌تر از پیچ چوب‌های استاندارد است. سر این پیچ‌ها مخروطی شکل است و تا زیر سطح چوب فرو می‌رود و حفره بسیار کوچکی ایجاد می‌کند که به راحتی می‌توان آن را با بتونه چوب‌پر کرد.

پیچ چوب رزوه هاى بزرگ و با فاصله از هم داشته و براى کار با چوب و ام دى اف مناسب است. نوک این پیچ به گونه اى است که به خوبى =روى چوب قرار گرفته و در چوب فرو رود.

پیچ چوب‌ها در دو سبک داخلی و فضای باز وجود دارند. پیچ چوب خارجی با زینک گالوانیزه می‌شود تا درمقابل زنگ زدن مقاومت کند. برای پروژه‌های فضای باز مخصوصاً زمانی که از چوب‌های فشاری استفاده می‌کنید پیچ‌های محافظت شده با ماده‌ی نگهدارنده مس قلیایی چهارگانه (ACQ) را انتخاب کنید. این پیچ‌ها هنگامی که برای اتصال چوب‌هایی که با مواد شیمیایی بر پایه مس فشاری شده‌اند به کار برده می‌شوند، دچار فرسودگی و زنگ‌زدگی نخواهند شد.

به طور سنتی برای بستن پیچ به نحوی که چوب ترک نخورد، ابتدا باید سوراخی را با دریل ایجاد کرده و در مرحله بعد از پیچ استفاده کرد. پیچ‌هایی که به پیچ خودکار معروف هستند سر تیز آن‌ها همان کار مته دریل و یا بهتر بگویم مرحله سوراخ کردن قبل از استفاده از پیچ را انجام می‌دهد. همه پیچ‌های مخصوص چوب‌ خودکار نیستند پس بهتر است هنگام خرید برچسب پیچ‌ها را با دقت بخوانید.

پیچ آلن

یکى از پرکاربردترین پیچ هاى موجود در بازار پیچ آلن یا پیچ سوکتى(Socket Screw) مى باشد. پیچ آلن به دلیل داشتن یک فرو رفتگى در سر خود آچار مخصوص به خود را دارد. در شکل زیر نمونه اى از این نوع پیچ را مشاهده مى کنید.

پیچ ماشینی

این پیچ تمام رزوه بوده و با مهره استفاده می‌شود. رویه این پیچ از جنس زینک بوده و جزو پیچ‌های پرکاربرد است.

پیچ پروانه‌ای

انواع بست‌ها، مهارها یا پیچ‌های پروانه ای ضامن دار حاوی چند باله هستند که در سمت دیگر سازه‌های کاذب باز می‌شوند تا بخشی عمود بر سطح و مقاوم به وزن را ایجاد کنند. ابتدا باله‌ها برای درج پیچ در اطراف آن تا می‌شوند و سپس در سمت دیگر سازه باز می‌شوند.

پیچ الیت

پیچ الیت یکی از اتصالات رایج در صنایع چوبی است که قابلیت جداسازی را دارد. پیچ الیت برای اولین بار در سال 1980 در شرکت هفله ساخته شد که به نجاران این امکان را می داد تا دو قطعه چوبی را به صورت دائمی یا موقت به یکدیگر متصل کنند. از انواع پیچ الیت می‌توان به الیت دو طرفه، صفحه بند، بازویی و سیلندر بلند یا کوتاه اشاره کرد.

پیچ فیکس

پیچ فیکس یا ثابت یکی از انواع اتصالات بوده که برای اتصال دو صفحه ام دی اف به یکدیگر استفاده می‌شود و می‌تواند به راحتی دو صفحه ام دی اف را در کنار هم فیکس کند. 

پیچ دیوار خشک (درای وال)

این پیچ‌ها که فقط برای نصب پانل‌ روی دیوار خشک یا درای وال به کار برده می‌شوند در سایزهای ‌1 الی 3 اینچی موجود هستند. سر شیپوری شکل این پیچ‌ها به‌منظور جا افتادن پیچ در پانل‌های چوبی بدون آسیب رساندن به پوشش کاغذی محافظ پانل طراحی شده است. برای استفاده از این پیچ‌ها نیازی به سوراخ‌کاری نیست. هنگامی که این پیچ‌ها به تیرها و ستون‌های چوبی می‌رسند به راحتی داخل آن‌ها فرو می‌روند. پیچ دیوار خشک استاندارد برای نصب پنل‌های دیوار خشک به قالب‌های چوبی مناسب هستند اما اگر می‌خواهید پنل‌های دیوار خشک را به ستون‌های فلزی نصب کنید از پیچ‌هایی استفاده کنید که مخصوص ستون‌های فلزی ساخته شده‌اند.

پیچ بنایی

اولین چیزی که در پیچ‌های بنایی متوجه می‌شوید این است که سر آن‌ها تیز نیست. پیچ‌های بنایی خودشان روی سطح سوراخ ایجاد نمی‌کنند و باید قبل از نصب پیچ با دریل روی سطح سوراخ ایجاد کنید. بعضی از پیچ‌های بنایی دارای سر چهارسو هستند و بعضی دارای سر شش گوشه که برای نصب به سری شش گوشه نیاز دارند.

پیچ کالسکه ای

کاربرد اصلی این پیچ برای اتصال قطعات مختلف چوب به فلز و گاهی چوب به چوب است. سر این پیچ به صورت گرد طراحی شده تا تحت تاثیر ضربه باز نشود. همچنین طول بدنه این پیچ رزوه داشته و فقط با کمک مهره اتصال را برقرار می‌کند.

پیچ مرحله ای

این پیچ شباهت بسیار زیادی به پیچ کالسکه ای داشته و برای اتصال چوب به چوب یا چوب به فلز استفاده می‌شود. سر این پیچ هم گرد بوده و ارتفاع کمی دارد. سر گرد این پیچ و ارتفاع کم آن باعث شده تا پهنای آن نیرو را در مساحت بزرگتری توزیع کند و آسیب کمی به آن وارد شود.

برای تشخیص اندازه سوراخ قبل از نصب پیچ باید راهنمای روی بسته‌بندی پیچ‌های بنایی را بخوانید. برای ایجاد سوراخ قبل نصب پیچ به دریل چکشی با مته بنایی نیاز دارید اما می‌توانید از دریل معمولی هم استفاده کنید.

پیچ ورق کاری

پیچ ورق کاری برای متصل کردن صفحات و قطعات فلزی به کار رفته و نوک فلزی و رزوه آن از پیچ چوب تیزتر است به همین جهت برای اتصال قطعات فلزی به کار می‌رود.

طول رزوه پیچ ورق کاری گام کوتاه یا عمق زیادی دارد. این پیچ از فولاد کربن ساخته شده و در برابر مواد شیمیایی و رطوبت آسیب پذیر است؛ به همین جهت برای استفاده در محیط‌های مرطوب مناسب نیست.

پیچ کف پوش و پارکت

این پیچ که برای چسباندن کف‌پوش‌ها به سیستم ستون‌بندی کف‌پوش‌ها به کار می‌رود طوری طراحی‌ شده‌ که هنگام نصب سر آن‌ هم‌تراز با سطح کف‌پوش قرار بگیرد. این پیچ‌های خارجی دارای دنده‌های درشتی بوده و قسمت بالای بدنه آن‌ها صاف و در مقابل فرسودگی و زنگ‌زدگی مقاوم هستند. اگر تصمیم دارید کف‌پوش‌های چوبی فشاری نصب کنید از پیچ‌های کف‌پوش محافظت شده با ماده‌ی نگهدارنده مس قلیایی چهارگانه (ACQ) استفاده کنید. کارخانه‌ها کف‌پوش کامپوزیت استفاده از پیچ‌های فلزی ضدزنگ را تعیین کرده‌اند. طول این پیچ‌ها از  1-5/8 تا 4 اینچ متفاوت است. بیشتر این پیچ‌ها خودکار و دارای سر چهارسو و ستاره‌ای هستند.

پیچ ساختمانی یا سازه

پیچ سازه طول متوسطی داشته و همان طور که از اسم آن مشخص است برای اتصال قطعات فلزی به یکدیگر به کار می‌رود. این پیچ زیر فشار سنگین نیروهای کششی و برشی قرار می‌گیرد. جنس این میخ برای سازه‌های فولاد کربنی ساده و آلیاژ با ترکیب مس، نیکل و کروم ایده آل است.

پیچ چشمی

پیچ چشمى نوعى از پیچ است که با داشتن یک حلقه در انتهاى خود باعث مى شود بتوان یک طناب یا نوار یا زنجیر را به آن متصل کرد و براى کارهاى جابجایى اجسام بسیار پرکاربرد است.

پیچ چشمى چوب(Eye Lag) همان پیچ چوب مى باشد با این تفاوت که در انتهاى آن به جاى سرى از یک حلقه استفاده شده است تا قابلیت گره زدن ریسمان و… را داشته باشد.از این نوع پیچ ها در قسمت پلاستیکى رول پلاک زیاد استفاده مى شود.

پیچ الوار

همان طور که از اسم این پیچ مشخص است از آن برای الوارهای بلند استفاده می‌شود. روی این پیچ برجستگی‌هایی دارد که کمک می‌کند به خوبی درون پیچ فرو رود.

پیچ سر مته ای

این پیچ مانند پیچ فلزی بوده با این تفاوت که سر آن مانند مته بوده و درون بافت ماده فرو می‌رود. جنس این پیچ معمولا از استیل یا زینک است و قسمت سر آن شش گوش بوده و گاهی واشردار است.

پیچ بشکه

برای ساخت بشکه چوبی از انواع خاصی از پیچ استفاده می‌شود که به آن پیچ بشکه می‌گویند. این پیچ در قیاس با پیچ چوب بزرگتر بوده، طول بیشتری داشته و گشتاور و نیروهای فشاری یا کششی را بیشتر تحمل می‌کند. سر پیچ به شکل شش ضلعی بوده و به سوراخ راهنما نیاز دارد.

پیچ ام دی اف (MDF)

ورقه‌های ام دی اف (MDF) معمولاً در قرنیزها و برای ساخت قفسه‌ها به کار برده می‌شوند. ورقه‌های ام دی اف سخت‌تر از چوب هستند و به سختی می‌توان با پیچ‌های معمولی بدون ایجاد ترک روی آن‌ها کار کرد. بنابراین دو راه در پیش رو داریم: یا قبل از نصب پیچ معمولی روی ام دی اف سوراخ ایجاد کنیم یا از پیچ‌های ام دی اف خودکار استفاده کنیم. اندازه پیچ‌های ام دی اف مشابه پیچ‌های معمولی است. سر پیچ‌های ام دی اف ستاره‌ای است و طوری طراحی شده‌اند که مانع از ایجاد شکاف روی ام دی اف شوند.

پیچ بتن

پیچ بتن که ممکن است آن را با نام پیچ بنایی یا آبی بشناسید مخروطی شکل بوده و برای اتصال مواد مختلف مانند چوب، فلز و … به کار می‌رود. این پیچ از جنس فولاد ضد زنگ یا کربن بوده و برای نصب آن بهتر است از دریل چکشی استفاده کنید.

پیچ دکمه ای

بخش بالای این پیچ شبیه پیچ سر گرد بوده اما ارتفاع آن کمتر بوده و قسمت پایینی آن سطح تماس کوچکتری دارد. تنها تفاوت این پیچ با پیچ سر گرد این است که در ناحیه مرکزی صاف و تخت است. این پیچ ظاهر زیبایی داشته به همین جهت از آن در کارهای تزئینی مانند خودرو سازی، ماشین سازی و … استفاده می‌شود.

پیچ خشکه

انواع پیچ‌ خشکه با گرید یا کلاس تعریف می‌شود که ترکیبی از دو عدد بوده و با نقطه از هم جدا می‌شود. عدد اول بیانگر حداکثر تحمل تنش و عدد دوم نسبت تنش تسلیم به حداکثر تنش است. به عنوان مثال در پیچ‌های خشکه 8.8 عدد 8 اول به معنای حداکثر تنش 800 نیوتن برمترمربع و عدد دوم به معنای 80 درصد نسبت تنش تسلیم به حداکثر تنش است. هرچه کلاس یا گرید پیچ‌ها بالاتر باشد، استحکام و میزان کربن استفاده شده در آن نیز بیشتر است.

پیچ خشکه انعطاف‌پذیری کمتر و مقاومت بیشتری نسبت به پیچ‌های آهنی داشته و بیشتر در ساختمان‌سازی، خودروسازی، سدسازی، صنعت پتروشیمی، نفت و… به کار برده می‌شود. پیچ خشکه ظرفیت تحمل وزن بالاتری نسبت به دیگر پیچ‌های آهنی دارد و در بازار به صورت گالوانیزه سرد یا گرم موجود است.

 یکی از دلایل تفاوت پیچ خشکه و پیچ‌های آهنی در استحکام آن است؛ به همین دلیل قابلیت چکش خواری کمتری داشته و نمی‌توان از آن در ساخت قطعات استفاده کرد.

امیدواریم با خواندن مقاله بالا اطلاعات مناسبی برای آشنایی یا انواع پیچ و کاربردهای آن به دست آورده باشید. هم چنین اگر نیاز به راهنمایی در زمینه انتخاب پیچ دارید با کارشناسان ما تماس بگیرید.