آموزش پرداخت چوب با استفاده از پلی اورتان

پلی اورتان یکی از بادوام‌ترین مواد پرداخت چوب است که روش استفاده از آن بسیار ساده‌تر از آن چیزی است که فکرش را کنید. به طور کلی پلی اورتان‌ در دو نوع بر پایه آب و روغنی در بازار موجود است که تفاوت‌های بسیار جزئی و کوچکی در اجرا و در کاربرد آن‌ها وجود دارد. پلی‌اورتان استاندارد را با قلم مو روی سطح کار می‌زنند اما نوعی از پلی اورتان با دستمال زده شده و نوعی دیگر به صورت اسپری در قوطی‌های آئروسل. اگر سازه‌ی چوبی دچار فرسودگی و سائیدگی شده باشد کمتر پرداختی مثل پلی اورتان می‌تواند به عنوان روکش از چوب محافظت کند.

یکی از بهترین مواد برای پرداخت چوب، پلی اورتان است که برای سازه‌های چوبی که دچار فرسودگی یا ساییدگی شده‌اند ایده آل است.

مقایسه پلی اورتان پایه روغن با پلی اورتان پایه آب

انتخاب پلی اورتان بر پایه آب یا بر پایه روغن، تا حد زیادی به نوع وسیله چوبی و اولویت‌های شما بستگی دارد. نحوه استفاده پلی اورتان بر پایه روغن آسان‌تر بوده و نسبت به مدل پلی اورتان بر پایه آب ثبات بیشتری دارد. این نوع پلی اورتان ضخیم‌تر بوده، حاوی مواد جامد بیشتری است و به 2 یا 3 لایه پوشش نیاز دارد، درحالی‌که پلی اورتان بر پایه آب به 3 یا 4 لایه نیاز دارد. پلی اورتان بر پایه روغن مستعد آثار خطوط قلم مو بوده و دیرتر خشک می‌شود به همین دلیل سرعت انجام کار کمتر شده و احتمال این که گرد و غبار جذب کار شود زیاد است.

پلی اورتان بر پایه آب سریع‌تر خشک می‌شود، هموارتر است و بوی کمتری نسبت به پلی اورتان بر پایه روغن دارد. یکی از معایب پلی اورتان بر پایه آب این است که الیاف چوب را بلند می‌کند، مستعد آثار لکه‌های آب بوده و هنگامی که روی برخی رنگ‌های شفاف چوب به‌کار برده شود، کمی مختل می‌شود.

یکی دیگر از تفاوت‌های این دو نوع پلی اورتان در رنگ آن‌هاست. پلی اورتان بر پایه روغن رنگ کهربایی گرم به چوب اضافه می‌کند مخصوصا به چوب‌های رنگ روشن مثل بلوط، افرا و درخت توس. فرمول پلی اورتان بر پایه آب روشن‌تر و بی‌رنگ‌تر است که هنگام استفاده رنگ سفید شیری دارد اما بعد از خشک شدن رنگ آن شفاف می‌شود.

نکات مهم استفاده از پلی اورتان

اول از همه باید بطری پلی اورتان را هم بزنید و هیچ‌وقت تکان ندهید! چرا؟ اگر بطری پلی اورتان را تکان دهید حباب‌هایی بیرون می‌زند که ممکن است هنگام استفاده روی پرداخت نهایی نمایان شوند. درنتیجه قبل از استفاده، بطری پلی اورتان را به آرامی اما کامل هم بزنید.

پرداخت پلی اورتان را در فضایی تمیز با تهویه مناسب استفاده کنید. فرآیند خشک شدن پلی اورتان ساعت‌ها زمان می‌برد و این زمان برای نشستن حشرات و گردوغبار روی مواد کافی است. هر دو نوع پلی اورتان بوی تندی دارند (بوی پلی اورتان بر پایه روغن تندتر است) بنابراین فضایی که در آن پلی اورتان استفاده می‌شود باید تهویه مناسبی داشته باشد. پس هیچوقت پرداخت پلی اورتان را در فضای بیرون انجام ندهید زیرا توانایی کنترل گردوغبار و حشرات را ندارید.

بهتر است پلی اورتان را روی سطحی کاملا تراز استفاده کنیم زیرا خود‌به‌خود صاف می‌شود و چکه نمی‌کند. اگر پلی اورتان را روی یک سطح شیب‌دار به کار ببرید مواد جاری شده و می‌چکد. برای از بین بردن این مشکل می‌توانید لایه‌های نازک‌تری بزنید یا از پارچه یا اسپری به جای قلم‌مو استفاده کنید. در هر دو روش می‌توان لایه‌های نازک‌تری به کار برد. اگر در لایه حالت جمع‌شدگی به‌وجود آمد بین لایه‌ها روی آن‌ها سنباده بکشید و یا با تیغه‌ای تیز، ناهمواری‌ها را جدا کنید.

بعد از هر لایه آن را با نور بررسی کنید. از فاصله نزدیک سطح را بررسی کنید تا بتوانید نقص‌هایی مثل حباب، رد قلم‌مو، برآمدگی‌ها و نقاطی که پرداخت نشده‌اند یا پرداخت‌شان نسبتا کمتر است را ببینید. این مشکلات را زمانی می‌توانید رفع کنید که لایه پلی اورتان هنوز مرطوب باشد.

آماده‌سازی چوب

در تمام پرداخت‌های چوب داشتن یک نتیجه‌ی عالی، به تمیز و یکدست بودن سطح چوب بستگی دارد اما این موضوع در پرداخت‌ شفافی چون پلی اورتان اهمیت بیشتری دارد. سطح چوب را با سنباده درجه زبری 220 سنباده بزنید. برای چوب‌هایی که دارای منافذ باز هستند (مثل چوب بلوط، درخت گنجشک و درخت گردو) باید قبل از پلی اورتان از فیلر چوب استفاده کنید تا درنهایت به سطحی یکدست و همواری برسید.
قبل از شروع هر لایه پلی اورتان سطح چوب را کاملا تمیز کنید تا گردوغبار سنباده روی سطح باقی نماند. می‌توانید برای این کار از جاروبرقی، مکنده یا دستمال مرطوب استفاده کنید. همچنین می‌توانید از دستمال آغشته به تینر (برای پلی اورتان بر پایه روغن) یا از پارچه نخی درشت بافت آغشته به الکل استفاده کنید.

کاربرد پلی اورتان پایه روغن

می‌توانید پلی اورتان بر پایه روغن را با تینر یا نفت رقیق کنید اما در بسیاری از موارد این کار ضرورتی ندارد توضیحات روی محصول را مطالعه کنید. رقیق کردن کمک می‌کند مواد پرداخت با برجستگی‌های کمتری داخل تمام قسمت‌های جزئی، شکاف‌ها و گوشه‌ها نفوذ کند.
پلی اورتان بر پایه روغن را با قلموی دارای موهای ظریف و نرم (موهای طبیعی یا مصنوعی) یا قلم‌موی اسفنجی استفاده کنید. بی‌خیال قلم‌موهای ارزان و بی‌کیفیت شوید زیرا با قلموی ارزان قیمت، خطوط قلم‌مو روی سطح باقی می‌ماند. قلموی اسفنجی ارزان قیمت است اما برای استفاده روی بیشتر سطوح صاف مناسب است. قلموی مویی برای لبه‌های فرم‌دار و قسمت‌های ظریف مناسب هستند.
پلی اورتان را با قلمو در جهت رگه‌های چوب بکشید. یک لایه کافی که زیاد هم ضخیم نباشد. برس را با حرکات طولانی و مستقیم روی سطح بکشید تا حباب‌ها تا حد ممکن خارج شوند. چند حباب باقیمانده به مرور زمان ناپدید می‌شوند.
بعد از این که لایه اول کاملا خشک شد به آرامی روی سطح را طبق دستورالعمل روی قوطی پلی اورتان، در راستای بافت چوب سنباده بزنید و برای این کار از سنباده 320 استفاده کنید. سنباده کشیدن پلی اورتان به نیروی بسیار کمی نیاز دارد بنابراین باید مراقب باشید که لایه نازک پلی اورتان را از بین نرود و به رنگ و چوب زیر آن آسیب نرسد. قبل از زدن لایه دوم گردوغبار باقیمانده از مرحله سنباده را با دستمال یا جاروبرقی پاک کنید.
این مراحل را تکرار کنید تا به آن لایه محافظ دلخواهتان برسید. به حداقل 2 لایه نیاز دارید اما برای کفپوش‌ یا سازه‌هایی که در معرض ضربه یا رطوبت هستند باید حداقل 3 لایه پلی اورتان به کار ببرید. بعد از لایه نهایی ممکن است بخواهید با سیم شماره “0000” آن را پرداخت کنید و با واکس چوب شفافیت بادوام و درخشش زیباتری به چوب بدهید.

استفاده از پلی اورتان پایه آب

پلی اورتان بر پایه آب با رنگ شفاف بر پایه روغن سازگاری ندارد بنابراین اگر می خواهید از پلی اورتان روی سطحی که دارای یک لایه رنگ شفاف است استفاده کنید باید قبل از هر اقدامی لایه رنگ شفاف را با استفاده از سیم از بین ببرید. از آن جا که آب و روغن با هم ترکیب نمی‌شوند، لایه پلی اورتان روی سطح به شکل قطره قطره درمی‌آید، درست مثل آب روی ماشینی که تازه واکس زده شده است.

استفاده از پلی اورتان بر پایه آب مشابه پلی اورتان بر پایه روغن است. با یک برس نرم، پد اسفنجی یا دستمال یک لایه نازک پلی اورتان روی چوب بزنید و حواستان باشد تا بیش از حد پلی اورتان استفاده نکنید تا بافت چوب را بلند نکند.

لایه اولیه باید به مدت چند ساعت خشک شود؛ سپس لایه دوم را بزنید. با این روش شاید نیازی به سنباده کشیدن بین لایه‌ها نباشد. روی وسایلی که کمتر استفاده خواهند شد 3 لایه و روی وسایل پراستفاده حداقل 4 لایه پلی اورتان بزنید.

استفاده از پلی اورتان با دستمال و اسپری

مهم‌ترین مزیت پلی اورتان با روش استفاده از پارچه و اسپری، نازک و سبک بودن آن‌هاست. هر دو مدل را می‌توان به صورت لایه‌های بسیار نازک و بدون جمع شدن در شکاف‌ها و برآمدگی‌ها به کار برد البته مشروط بر این که مواد را به مقدار زیاد به کار نبرید. مدل اول پلی اورتان با دستمال تمیز و بدون پرز استفاده می‌شود. پلی اورتان اسپری مثل اسپری رنگ به کار برده می‌شود. برخی از نجارها ترجیح می‌دهند بعد از استفاده از پلی اورتان استاندارد، لایه‌ی آخر و رویی را از پلی اورتان اسپری استفاده کنند تا لایه نهایی یکدست و بدون آثار قلمو باشد.

پلی اورتان با استفاده از پارچه و اسپری را می‌توان برای سطوحی که حساس‌تر هستند مثل جزئیات ظریف یا سطوح عمودی به کار برد. اگر لایه‌ها سبک‌تر و نازک‌تر باشد آثاری از چکیدگی یا جمع شدن مواد روی سطح باقی نمی‌ماند. تنها ایراد این روش این است که در مقایسه با 2 الی 3 لایه در پلی اورتانی که با قلمو استفاده می‌شود در این روش تعداد لایه‌های پلی اورتان باید بیشتر باشد شاید 4 یا 5 لایه .

پرداخت چوب با استفاده از روغن

در برخی موارد نمی‌توان از پلی اورتان یا مواد صنعتی برای پرداخت چوب استفاده کرد، در چنین مواردی پیشنهاد می‌شود تا از روغن‌های طبیعی استفاده کنید. نحوه پرداخت چوب با استفاده از روغن کاری بسیار ساده است و نیاز به مهارت چندانی ندارد تنها کافی است مواردی که در ادامه آمده است به خوبی بخوانید و به کار بگیرید.

روغن کاری چوب جایگزینی مغذی و مناسب برای لاک‌های مدرن صنعتی است. پرداخت چوب با روغن علاوه بر ایجاد لایه‌ای برای محافظت، به چوب زیبایی بخشیده و بافت چوب را به خوبی نمایان می‌کند. همچنین روغن باعث ایجاد لایه‌ای مقاوم در برابر نفوذ آب به بافت چوب می‌شود. فرقی ندارد که از روغن چوب چینی، بزرک یا کتان استفاده می‌کنید در هر صورت می‌توانید در چند قدم ساده سطح کار را با هر نوع روغنی پرداخت کنید. در ادامه با ما همراه باشید تا با نکته‌ها و ترفندهایی که باید درباره پرداخت چوب با استفاده از روغن بدانید، آشنا شوید.

اولین و مهم ترین قدم در پرداخت چوب، سنباده زدن سطح چوب است. برای این کار می‌توانید از سنباده با درجه سختی 220 استفاده کنید. سپس روی قسمت کوچکی از چوب مقداری روغن به میزان کافی بزنید. (دقت داشته باشید که اگر از روغن دانمارکی استفاده می‌کنید باید در استفاده از آن محافظه کار باشید؛ زیرا ممکن است همه سطح چوب را خیس کند)

روغن چوب چینی، بذر کتان، ساج یا روغن‌های طبیعی و معدنی را می‌توان با این روش روی چوب زد. روغن‌های طبیعی و معدنی برای استفاده در پروژه‌های نجاری که باید در برابر مواد غذایی ایمن باشند مانند ظروف چوبی، اسباب بازی کودکان و … بسیار مناسب هستند.

با استفاده از دستمالی نرم، تمیز و خشک روغن سطح چوب را روی آن بمالید. دقت داشته باشید که باید روغن را در جهت بافت چوب روی سطح کار بزنید و هر چه دستمال را محکم‌تر روی کار بکشید روغن بهتر جذب چوب می‌شود. این کار را تا زمانی که کل چوب به خوبی پوشانده شود ادامه دهید.

اجازه دهید تا روغن به مدت 30 دقیقه روی چوب باقی بماند و به خوبی درون بافت چوب فرو رود. میزان روغن اضافی را با دستمال پاک کنید سپس اجازه دهید تا 24 ساعت سطح چوب به خوبی خشک شود. پس از پایان کار سطح چوب را به خوبی بررسی کنید و ببینید آیا نتیجه دلخواه حاصل شده یا خیر؟ در صورتی که نیاز می‌بینید مرحله آخر را دوباره تکرار کنید تا به نتیجه مورد نظر برسید.

نکته: از آنجا که بین هربار روغن زدن چوب باید 24 ساعت صبر کنید تا کاملا خشک شود و سپس لایه بعدی را بزنید ممکن است پرداخت چوب به این روش چند روز طول بکشد.

با اجرای صحیح روش‌های بالابه صورت مرحله به مرحله و دقیق می‌توانید به راحتی هر نوع چوبی را با پلی اورتان یا روغن به راحتی پرداخت کنید. چنانچه در انجام هر یک از مراحل بالا تجربه‎ یا سوالی داشتید در بخش نظرات آن را با ما در میان بگذارید.