کاربرد انبر قفلی و نحوه کار با آن

به نظر می‌رسد آهنگری به نام ویلیام پترسن نخستین انبر قفلی را در سال 1924 و با نام وایز گریپس در ایالت نبراسکای آمریکا اختراع کرد که در حال حاضر این اختراع به عنوان بخشی از هویت برند ایروین شناخته می‌شود. این ابزار دستی کوچک و خوش دست نیروی گیرایی بالایی را ایجاد می‌کند؛ به همین دلیل پترسن چنین نامی را برای آن انتخاب کرد. «وایز گریپس» به‌صورت یک اصطلاح عمومی در تمام برندهای انبر قفلی ماندگار شد. از زمانی‌که این ابزار وارد بازار شد تا به امروز تغییرات زیادی در طراحی داشته و یکی از مفیدترین و پرکاربردترین ابزارآلات دستی موجود در بازار بوده و به یکی از ابزارهای ضروری در کیت ابزار خانگی و حرفه‌ای تبدیل شده است. اجزای انبر قفلی عبارتند از: فک‌های ثابت و متحرک، دندانه، دسته ثابت و متحرک، پیچ تنظیم‌کننده، پیچ کششی، فنر، میله رابط و اهرم رهاساز. در ادامه با ما همراه باشید تا با انواع انبر قفلی و کاربردهای آن بیشتر آشنا شوید.

انبر قفلی ساخت کجاست؟

همان‌طور که اشاره شد اولین انبر قفلی در آمریکا اختراع شد اما امروزه برندهای مختلفی در بازار موجود هستند و انواع انبر قفلی در کشورهای مختلف نظیر آمریکا، آلمان، تایوان و ایران تولید می‌شوند.

آموزش کار با انبر قفلی

کار با این ابزار ساده است و به مهارت پیچیده‌ای نیاز ندارد. تمام انبر قفلی‌ها طبق یک اصل کار می‌کنند. پیچی که در پشت ابزار قرار دارد، برای تنظیم فاصله فک‌ها بوده و با چند ثانیه آزمون و خطا می‌توانید ابزار را طوری تنظیم کنید که انبر آن بتواند جسم مورد نظر را مثل گیره بگیرد. فک‌ها با تنظیم بهینه ابزار، با یک کلیک به هم بسته می‌شوند که صدای این کلیک را می‌توانید بشنوید سپس فک‌ها در آن موقعیت قفل می‌شوند. پس از قفل‌شدن انبر ، فک‌ها دقیقا مانند گیره مواد را می‌گیرند. همچنین اهرم مجزایی در دسته قرار دارد و برای آزادکردن فک‌ها از آن استفاده می‌شود. اگر اهرم را فشار دهید، فک‌ها بلافاصله از هم جدا می‌شوند.

کاربرد انبر قفلی

انبر قفلی ابزار خارق‌العاده‌ای است که هم مانند انبردست و هم مانند گیره عمل می‌کند. واقعیت این است که پترسن به‌عنوان آهنگر از محدودیت‌های گیره و انبر در کارگاه خود ناامید شده بود و در نهایت بهترین ویژگی‌های هر دو را با هم ترکیب کرد و ابزار جدیدی ساخت. می‌توان از این ابزار با کاربردهای گیره یا انبردست و نیز در مصارف متنوعی استفاده کرد که هیچ ابزار دیگری برای آنها مناسب نیست. در این بخش چند کاربرد روزمره انبر قفلی را معرفی می‌کنیم.

1. بستن

قفلِ انبر قفلی مشخصه اصلی این ابزار است و باعث شده تا این ابزار به راه حل مناسبی برای کاربردهای متعدد گیره تبدیل شود. بعضی از انبر قفلی‌ها فقط برای بستن طراحی شده‌اند. اما تمام انواع آنها هم می‌توانند این کار را انجام می‌دهند. از ساختار فلزی سنگین انبر قفلی می‌توان متوجه شد که جوشکارها از این ابزار زیاد استفاده می‌کنند. در صنعت فلزکاری نیز طرح‌های مختلفی از این ابزار موجود هستند. از انبر قفلی برای بستن قید و قطعات دیگر در صنعت چوب هم استفاده می‌شود اما دقت کنید که نباید از این ابزار مستقیما روی چوب استفاده شود چون احتمال دارد به چوب آسیب بزند.

2. نگه‌داشتن

از انبر قفلی در جاهایی استفاده می‌شود که در آنها نمی‌توانید مستقیما به قطعات دست بزنید یا آنها را نگه دارید مثلا زمان لحیم‌کاری و چسباندن قطعات یا هنگام کار با حرارت می‌توان از این ابزار برای نگه‌داشتن و گرفتن قطعات استفاده کرد. انبر قفلی با دماغه‌ای برآمده و بلند، یکی از مهم‌ترین ابزارها برای کاربردهای دقیق بوده و فک‌های مخروطی آن به کاربر کمک می‌کند تا در فضاهای تنگ و بخش‌های فرورفته قطعات نیز بتواند کار کند.

3. بیرون‌کشیدن میخ، منگنه و بست‌های دیگر

این ابزار نیروی زیادی روی اجسام وارد می‌کند. بنابراین می‌توان از آن برای بیرون‌کشیدن میخ‌ها و سایر اتصال‌دهنده‌های محکم استفاده کرد. قدرت و گیرایی این ابزار نسبت به انبردست‌های معمولی بسیار بیشتر بوده و اتصال‌دهنده‌های شکسته و بدون کلگی که با دیلم و چکش میخ‌کش جدا نمی‌شوند را می‌توان به‌راحتی با این ابزار از قطعات خارج کرد.

4. خارج‌کردن یا سفت‌کردن پیچ و مهره‌های گردشده

اگر سرِ پیچ یا مهره زیاد گرد شده باشد و نتوان برای بستن یا جداکردنش از آچار یا سوکت استفاده کرد، از انبر قفلی برای گرفتن قسمت آسیب‌دیده و چرخاندن قطعه در رزوه‌های آن استفاده می‌شود و به‌این‌ترتیب می‌توان اتصال‌دهنده را خارج کرد یا بست. در فضاهای محدود که استفاده از هیچ آچار یا سوکتی امکان‌پذیر نیست، از انبر قفلی برای درج بست‌ها به قطعات استفاده می‌شود البته احتمال ساییدگی اتصال‌دهنده هم بیشتر می‌شود؛ بنابراین از این روش فقط به‌عنوان آخرین راه حل استفاده کنید. بعضی از انواع انبر قفلی فک‌هایی دارند که متناسب با پیچ‌های شش‌گوش طراحی شده و کارایی آنها در مدل‌های مختلف متفاوت است.

5. تعویض دسته‌ها و دستگیره‌های شکسته

اگر دسته‌ها و دستگیره‌های کنترل دستگاه آسیب ببینند یا از دستگاه جدا شوند معمولا کاربر با شفت یا میله غیر ارگونومیکی مواجه می‌شود که به‌ویژه اگر فرورفته یا  غیر قابل دسترس باشد، چرخاندن آن با دست دشوار یا غیر ممکن می‌شود. از انبر قفلی به‌صورت دستگیره‌های جایگزین و مناسب در این شرایط استفاده می‌شود. اگر ابزار به روشی ایمن در محل مناسب قفل شود، نیروی چرخشی یا اهرمی لازم را برای بازیابی عملکرد تا زمان تعویض یا تعمیر قطعه وارد می‌کند.

6. برش سیم

طراحی جهانی این ابزار به گونه‌ای نیست که لزوما قابلیت برش سیم داشته باشد اما در بعضی از این ابزارها قسمت عقب فک‌ها طوری طراحی شده که قابلیت برش سیم دارند. قطعه سیم‌چین باعث می‌شود که انبر قفلی به ابزاری کاربردی برای برش، خم‌کردن و شکل‌دهی و نگهداری سیم تبدیل شود. از این کاترها در تسمه پالت، کابل و مواد مختلف دیگر هم استفاده می‌شود.

7. لب به لب کردن لوله‌ها، خطوط و تیوب‌ها

برای تنگ‌کردن و بستن لوله و خطوط آن برای جلوگیری از نشتی یا خاموش‌کردن موقت یک سیستم برای تعمیر و نگهداری می‌توان از انبر قفلی به‌عنوان راه حلی سریع و آسان استفاده کرد. انواع متداول انبر قفلی برای این کاربرد مناسب هستند اما معمولا لوله‌کش‌ها، مکانیک‌ها و مهندسان حرفه‌ای تعمیر و نگهداری از انواع انبر قفلی تخصصی برای این کار استفاده می‌کنند که متناسب با الزامات صنعت تبرید ارائه می‌شوند.

8. بستن پیچ‌ها

اگر دسته پیچ گوشتی در حین کار بشکند یا در جای نامناسبی قرار بگیرد، می‌توان از انبر قفلی برای نگه داشتن سری پیچ گوشتی استفاده کرد. فک‌های انبر قفلی سری پیچ گوشتی را می‌گیرند و محکم نگه می‌دارند تا گشتاور کافی برای کاربردهای معمول ایجاد شود البته این راه حل چندان ارگونومیکی نیست اما وقتی نصف پیچ در قطعه فرو رفته و هنوز کار تمام نشده یا زمانی‌که باید چند بست را با عجله جدا کنید، کارتان را راه می‌اندازد.

9. تخریب و شکل‌دهی قطعات معمولی

اگر می‌خواهید موادی نظیر پلاستیک و فلزات نازک را خم کنید یا بشکنید، از انبر قفلی استفاده کنید. فک‌های آن قطعه را می‌گیرند و به شما کمک می‌کنند تا قطعه را با انرژی بیشتری بچرخانید، خم کنید یا  شکل دهید. دماغه‌های کوچک‌تر انبر مواد را در فضاهای محدود می‌گیرند و مدل‌های بزرگ‌تر هم نیروی بیشتری را برای کارهای سنگین‌تر وارد می‌کنند. استفاده از انبر قفلی باعث افزایش قابل توجه نیرو شده و کاربرد آن با یک دست نیز امکان‌پذیر بوده و خطر آسیب‌دیدگی به خاطر لبه‌های تیز در فرآیند هم کاهش می‌یابد.

10. فشاردادن و تثبیت‌کردن

انبر قفلی با توجه به نیروی زیادی که وارد می‌کند، برای تثبیت یا مونتاژ قطعاتی مانند حلقه‌های زنجیر و شکل‌دهی به اتصالات سیم استفاده می‌شود.

انبر قفلی بدون شک یکی از پرکاربردترین ابزارهای دستی است و در این مقاله تنها به چند مورد از کاربردهای معمول و روزمره اشاره شد. توصیه می‌کنیم حتما این ابزار همه‌کاره تهیه کنید و در جعبه ابزارتان داشته باشید.

سوالات متداول

نحوه کار با انبر قفلی چگونه است؟

کار با این ابزار ساده است و به مهارت پیچیده‌ای نیاز ندارد. تمام انبر قفلی‌ها طبق یک اصل کار می‌کنند. پیچی که در پشت ابزار قرار دارد، برای تنظیم فاصله فک‌ها بوده و با چند ثانیه آزمون و خطا می‌توانید ابزار را طوری تنظیم کنید که انبر آن بتواند جسم مورد نظر را مثل گیره بگیرد.

هنگام خرید انبر قفلی چه چیزی را باید مدنظر قرار داد؟

در هنگام خرید انبر قفلی به نکاتی باید توجه شود که مهم‌ترین آن توجه به GRIP (شیار) موجود در فک آن است. این شیارها نشان دهند کیفیت انبرقفلی است.