انواع رنگ و تینر های مناسب برای رنگ کاری چوب را بشناسید!
یکی از مهمترین مراحل در ساخت و بازسازی سازههای چوبی، انتخاب پوشش و رنگ مناسب است؛ چرا که چوب خام بدون محافظت در برابر رطوبت، نور خورشید و حشرات بسیار آسیبپذیر است و خیلی زود کیفیت خود را از دست میدهد. امروزه تنوع گستردهای از محصولات مانند سیلر، کیلر، پلیاورتان، روغنهای گیاهی و لاکالکل در بازار وجود دارد که هرکدام ویژگیها و کاربرد خاص خود را دارند و انتخاب اشتباه میان آنها میتواند نتیجه نهایی کار را خراب کند. علاوه بر انتخاب رنگ، شناخت حلالها یا همان تینرها نیز به همان اندازه اهمیت دارد، زیرا استفاده از تینر نامناسب میتواند ساختار رنگ را از بین ببرد. در این مقاله قصد داریم شما را با انواع رنگها، روغنها و پوششهای محافظ چوب و همچنین کاربرد تینرهای مختلف آشنا کنیم تا بتوانید با آگاهی کامل، بهترین گزینه را برای ماندگاری و زیبایی پروژه خود انتخاب کنید.
رنگ مخصوص چوب
رنگ چوب انواع مختلفی دارد و روشهای مختلفی برای اجرای رنگ چوب وجود دارد. اولین سوالی که برای هر کس پیش میآید انتخاب رنگ مناسب برای پروژه چوبی و نحوه ااعمال آن روی چوب است. انتخاب رنگ مناسب به نوع سازه، شرایط آب و هوایی، سلیقه و … بستگی دارد. در ادامه با ما همراه باشید تا با انواع رنگ چوب آشنا شوید.
رنگ فوری
رنگ فوری چوب از رزین آلکید و نیترات سلولز تهیه شده و محصولی با انعطاف پذیری و چسبندگی بالا، براقیت و دوام عالی است. این رنگ با سرعت خشک شدن بالا، کیفیت مطلوب و براقیت از پرمصرف ترین رنگها برای رنگ آمیزی مصنوعات چوبی است. از این محصول برای رنگ آمیزی مبلمان، پارکت چوبی، دربهای چوبی، نردههای چوبی، میز و صندلی استفاده میشود.
لاک الکل
بهترین ماده برای پرداخت چوب لاک االکل بوده که بسیار سریع خشک شده و به خوبی درون بافت چوب نفوذ کرده و دوام آن را افزایش میدهد. لاک الکل انواع مختلفی دارد که هر کدام ویژگیهای منحصر به فرد خود را دارد. بزرگترین نقطه ضعف این ماده، تمایل آن به زرد شدن با گذشت زمان بوده که بیشتر روی چوبهایی با رنگ روشن دیده میشود. برای اصلاح لاک الکل و جلوگیری از زرد شدن آن به ترکیب لاک الکل، آکریلیک اضافه میکنند. این محصول خواصی مشابه لاک الکلهای معمولی دارد با این تفاوت که رنگ آن شفاف است و با گذر زمان رنگ آن زرد نمیشود.
واکس
برخی موم یا واکس را پوشش مناسبی برای چوب نمیدانند. از واکس بیشتر برای پولیش مبلمان یا روی پوششی دیگر استفاده میشود؛ به این ترتیب که پس از پرداخت چوب با شلاک یا لاک الکل، لایهای از واکس روی آن میزنند.
روغن بزرک
روغن بزرک در دو نوع تصفیه نشده (خام) و جوشانده موجود است که از روغن بزرک خام به ندرت برای پرداخت چوب استفاده میشود؛ زیرا به آرامی خشک میشود اما روغن مناسب برای پرداخت چوب، روغن بزرک جوشانده یا حرارت دیده است.
روغن چوب چینی یا تانگ
این روغن از دانه درختان بومی آسیا به دست میآید. این روغن در دو نوع خالص (تصفیه نشده) و گرما دیده (پلیمرایز شده) وجود دارد. روغن چوب چینی و روغن بزرک هر دو نافذ بوده و درون الیاف بافت چوب نفوذ کرده سپس خشک میشوند. استعمال این روغنها بسیار آسان است: تنها کافی است مقداری از آنها را روی چوب مالیده و به آن فرصت دهید تا بهخوبی در بافت چوب نفوذ کند و سپس مقدار اضافی را با دستمال پارچهای از روی سطح چوب پاک کنید.
وارنیش
وارنیش از رزین سنتتیک بادوام و سخت تشکیل شده که با روغن خشک شونده تغییر مییابد. وارنیش از آلکید، فنولی و اورتان، روغنهای چوب چینی و بذر کتان و همچنین روغنهای نیمه خشک شونده مانند روغن سویا و کاجیره (روغن گلرنگ) تشکیل میشود.
شلاک
بسیاری فکر میکنند که شلاک نوعی پوشش مایع است که در رنگفروشی پیدا میشود اما درواقع شلاک نوعی رزین طبیعی است که نوعی حشره ماده آن را روی درختان در هند و تایلند ترشح میکند. این ترشحات بهصورت پیله جمع میشوند و سپس آنها را در الکل تقلیلی (اتیل) حل کرده و شلاک به دست میآورند.
سیلر
یکی از پرکاربردترین مواد برای رنگ آمیزی و پرداخت چوب سیلر است که از آن برای اشباع چوب استفاده میشود. از آنجا که بافت چوب منافذی دارد که باید اشباع شود تا رنگ را به خوبی جذب کند باید از مادهای مناسب برای اشباع آن استفاده کرد. همچنین با استفاده از سیلر و سنباده زدن پس از آن میتوان الیاف و پرزهای ریز روی سطح چوب را از بین برد.
کیلر
بعد از سنباده زدن سیلر نوبت به کیلر میرسد. کیلر رنگی شفاف بوده که برای پوشش بعد از سیلر با قلمو یا پیستوله روی چوب زده میشود. کیلر در دو نوع براق و مات موجود است، با تینر رقیق میشود و مانند سیلر در چند مرحله اجرا میشود. کیلر هم مانند سیلر باید در چند مرحله به چوب زده شود و در آخر با سنباده پرداخت شود. البته در برخی موارد کیلر در آخرین مرحله رنگ آمیزی استفاده میشود.
پلی اورتان
یکی از بادوامترین مواد پرداخت چوب پلی اورتان است که روش استفاده از آن بسیار سادهتر از آن چیزی است که فکرش را کنید. به طور کلی پلی اورتان در دو نوع بر پایه آب و روغنی در بازار موجود است که تفاوتهای بسیار جزئی و کوچکی در اجرا و در کاربرد آنها وجود دارد. پلیاورتان استاندارد را با قلم مو روی سطح کار میزنند اما نوعی از پلی اورتان با دستمال زده شده و نوعی دیگر به صورت اسپری در قوطیهای آئروسل. اگر سازهی چوبی دچار فرسودگی و سائیدگی شده باشد کمتر پرداختی مثل پلی اورتان میتواند به عنوان روکش از چوب محافظت کند.
| نوع ماده چوبی | پایه / جنس کلی | کاربرد رایج روی چوب |
| رنگ فوری | رزین آلکید + نیترات سلولز | رنگ کردن مبلمان، درب، نرده، پارکت |
| لاک الکل | رزین طبیعی حلشده در الکل | پرداخت و جلادهی نهایی، نفوذ در بافت چوب |
| واکس / موم | موم طبیعی یا صنعتی | پولیش و جلادهی روی پوششهای دیگر |
| روغن بزرک جوشانده | روغن گیاهی (بذر کتان حرارتدیده) | نفوذی، تقویت و محافظت سطح و بافت چوب |
| روغن چوب چینی (تانگ) | روغن گیاهی از دانه درختان آسیا | نفوذی، برجسته کردن رگهها و محافظت سطح |
| وارنیش | رزین سنتتیک + روغن خشکشونده | روکش سخت و مقاوم در برابر سایش و رطوبت |
| شلاک | رزین طبیعی حشره + الکل | زیرسازی و پرداخت کلاسیک، پوشش شفاف |
| سیلر | ماده اشباعکننده منافذ چوب | پر کردن منافذ و آمادهسازی قبل از رنگ و کیلر |
| کیلر | پوشش شفاف حلالپایه | لایه شفاف نهایی بعد از سیلر، مات یا براق |
| پلی اورتان | رزین پلیاورتان پایه آب یا روغن | روکش بسیار مقاوم برای سطوح پرتردد و حساس |
تینر چیست؟
تینر نوعی رقیق کننده بوده و از ترکیب چند حلال با یکدیگر ساخته شده است. این ماده بر اساس نوع رنگ انتخاب شده و حلال مناسبی برای آماده کردن رنگ است و میزان ترکیب این محصول با رنگ به سطح مورد نظر، غلظت رنگ، ابزار رنگ آمیزی، شرایط جوی و آب و هوایی دارد. از مصارف عمده تینر فوری در صنعت چوب و رنگ آمیزی مبلمان است. تینر میتواند در بهبود خواص رنگ کارایی به سزایی دارد و انتخاب یک ماده درست میتواند روی خاصیت برس خوری، قابلیت اسپری، سرعت خشک شدن لایه رنگ و بسیاری خواص دیگر رنگ تاثیر به سزایی داشته باشد.
تینر باید با توجه به نوع رنگ انتخاب شود که نشان دهنده درصد خلوص، کیفیت پالایش و تمیزی ظروف آنها است. بعضی از انواع رنگ تنها در تینر مخصوصی حل میشوند.
قدرت حلالیت تینر همان قابلیت و میزان رقیق کنندگی آن است؛ به عبارتی دیگر هر چه قدرت حلالیت آن بیشتر باشد با میزان کمتری، رنگ رقیق تر و روانتر میشود. سرعت تبخیر تینر با زمان خشک شدن رنگ رابطه مستقیم دارد؛ زیرا با تشکیل لایه رنگ روی سطح تینر باید به تدریج تبخیر و از روی سطح خارج شود. نقطه اشتعال هر مایع قابل احتراق، پایین ترین درجه حرارتی است که بخارات آن مایع با شعله یا جرقه کوچک مشتعل میشود. نقطه اشتعال تینر تعیین کننده شدت خطر آتش سوزی است که درهنگام انبار داری، حمل یا در هنگام استفاده از تینر باید میزان نقطه اشتعال آن مورد توجه قرار گیرد. تینر علاوه بر خطر اشتعال، از لحاظ زیست محیطی نیز برای انسان و محیط خطرناک بوده زیرا روغنهای طبیعی را در خود حل میکنند و موجب آسیب و ناراحتیهای پوستی شده و از طریق پوست جذب بدن میشوند. علاوه بر این تنفس بخارات این ماده میتواند سبب آسیبهای جدی شود.
انواع تینر
تینر فوری
تینر فوری با قدرت حلالیت بالا برای رقیق کردن رنگ فوری، نیتروسلولوز، سیلر و کیلر مناسب است. تینرفوری حلالی ایده آل برای رنگهای هوا خشک است. این محصول بی رنگ بوده و بوی تندی دارد و به خاطر سرعت بالایی که دارد به آن فوری گفته میشود. این تینر ترکیبی از استون، وایت اسپریت و … است.
انواع تینر فوری
- تینر ۵۰۰۰ فوری محصولی ارزان و ضعیف
- تینر ۶۰۰۰۰ فوری محصولی گران و قوی
- تینر شست و شو ۵۰۰۰ الی ۷۰۰۰ مناسب چربی گیری
- تینر فوری ۱۰۰۰۰ مناسب برای رنگهای فوری و بتونه فوری، نیم پلی استر، سیلر و کیلر
- تینر فوری ۱۲۰۰۰ مناسب برای رنگهای فوری رویه و بتونه فوری، نیم پلی استر مات و براق، سیلر و کیلر، آستر اتومبیلی
- تینر فوری ۱۵۰۰۰ مناسب برای اتومبیل، رنگهای فوری و بتونه فوری، نیم پلی استر، رنگهای اتومبیل و کیلر دو قلو
- تینر فوری ۲۰۰۰۰ مناسب برای رنگهای فوری ، نیم پلی استر، رنگهای اتومبیل و کیلر دو قلو
- تینر فوری لوساید یا تینر فوری ۲۰۰۰۰ بدون الکل مناسب برای رنگهای فوری، نیم پلی استر، رنگهای پلی اورتان، رنگهای اتومبیل و کیلر دو قلو
- تینر فوری لوساید ۳۰۰۰۰
تینر آلکیدی
تینر آلکیدی که به آن تینر روغنی هم گفته میشود برای رقیق کردن رنگهای روغنی پایه رزینی استفاده میشود و معمولا در کارها جایگزینی برای نفت است. این تینر به دو دسته صنعتی و ساختمانی تقسیم میشود. بوی تند و سرعت تبخیر پایین این حلال ممکن است باعث کندی کار شود. دانسیته تینر روغنی نسبت به تینر فوری بیشتر است و به دلیل این که این تینر ساختمانی در فضای بسته و داخلی استفاده میشود از نظر بو و سمی بودن باید مناسب کار در فضای بسته باشد. نکتهای که در انتخاب و تهیه تینر روغنی ساختمانی باید مد نظر قرار داد این است که بدون رنگ و شفاف باشد؛ زیرا برای رنگ آمیزی رنگهای روشن به کار میرود.
تینر اپوکسی
این تینر همان طور که از اسمش پیدا است برای رقیق کردن رنگ اپوکسی است. همچنین از این تینر برای شست و شوی اسپری و وسایل رنگ آمیزی استفاده میشود. تینر اپوکسی عامل سلولزی داشته و برای رقیق کردن رنگ اپوکسی، رنگ و آستری اپوکسی مناسب است.
تینر پلی اورتان
تینر پلی اورتان شباهت زیادی به تینر اپوکسی داشته و برای رقیق کردن رنگ پلی اورتان به کار میرود.
تینر شست و شو
از این تینر برای شست و شوی اسپری و وسایل رنگ آمیزی استفاده میشود.
پتینه
پتینه چوب نوعی پوشش است که با ترکیب چند رنگ و ایجاد لایههای رنگی روی چوب ایجاد میشود. از تکنیک پتینه در مواردی که میخواهند تنوع رنگی روی چوب ایجاد شود استفاده میشود و با استفاده از این تکنیک میتوان ظاهری قدیمی برای انواع چوب ایجاد کرد. پتینه به وسیله رنگ های حلال در آب، پتینه روی چوب با لاک الکل، پتینه روی چوب با شاپان و پتینه کاری چوب با رنگ روغنی از انواع پتینه کاری چوب است.
جمع بندی
انتخاب پوشش نهایی برای سازههای چوبی، تنها یک مرحله تزئینی نیست، بلکه ضامن عمر و ماندگاری قطعه کاری شماست. همانطور که در این مقاله بررسی کردیم، طیف وسیعی از پوششها، از روغنهای طبیعی و لاک الکل گرفته تا رنگهای فوری، سیلر، کیلر و پلیاورتانهای مقاوم در دسترس هستند که هرکدام بسته به نوع پروژه و شرایط محیطی، کارکردی متفاوت دارند. اما نکتهای که نباید هرگز فراموش شود، اهمیت کلیدی انتخاب حلال مناسب است؛ چرا که حتی اگر بهترین نوع رنگ را تهیه کنید اما تینر ناسازگار یا بیکیفیتی را برای رقیقسازی آن به کار ببرید، ساختار شیمیایی رنگ آسیب دیده و زحمات شما به هدر خواهد رفت. بنابراین توصیه میشود هنگام خرید، علاوه بر دقت در ویژگیهای رنگ و تطابق آن با نیاز سازه، حتماً تینر مخصوص و سازگار با آن را انتخاب کرده و با رعایت کامل نکات ایمنی، دوام و زیبایی پروژه خود را تضمین کنید.
سوالات متداول
رنگ مناسب برای چوب داخل خانه چیست و کدام گزینه برای کارهای دکوری بهتر است؟
برای سازههای داخلی و دکوری معمولا سیلر و کیلر، پلیاورتان پایه آب یا روغنهای گیاهی مثل روغن بزرک و روغن تانگ انتخابهای مناسبی هستند چون هم ظاهر چوب را حفظ میکنند هم تا حد خوبی از آن محافظت میکنند.
برای پرداخت چوب چه تفاوتی بین سیلر، کیلر و پلیاورتان وجود دارد؟
سیلر برای اشباع منافذ و زیرسازی است، کیلر لایه شفاف روی سیلر میدهد و پلیاورتان روکش مقاومتری است که برای سطوح پرتردد یا کارهای حساس محافظت قویتری نسبت به ضربه و سایش ایجاد میکند.
برای هر رنگ چوب باید از چه تینری استفاده کنیم تا به پوشش آسیب نرسد؟
رنگ فوری، سیلر و کیلر با تینر فوری رقیق میشوند، رنگهای روغنی با تینر آلکیدی یا روغنی، رنگهای اپوکسی با تینر اپوکسی و رنگهای پلیاورتان با تینر پلیاورتان رقیق میشوند و نباید این حلالها را به صورت دلخواه جابهجا استفاده کرد.
چه سایت قشنگی دارین