اتصال فاق و زبانه یا کام و زبانه و نحوه ایجاد آن

اکثر نجاران از اتصالات چوبی برای اتصال قطعات چوبی و ساخت سازه‌های چوبی مختلف استفاده می‌کنند. تاریخچه استفاده از اتصالات چوبی به مصر باستان برمی‌گردد، کیفیت و یکپارچگی اتصالات چوبی از مشخصه‌های نجار ماهر است یعنی اتصال قطعات به‌گونه‌ای باشد که آن قطعه محکم و به‌صورت یکپارچه به نظر برسد. هرچه اتصال چوبی قوی‌تر باشد، دوام آن افزایش یافته و در نتیجه عمر سازه چوبی بیشتر می‌شود.

برای درست کردن انواع اتصالات چوبی، باید تکه‌های چوبی کاملا دقیق برش داده شود؛ به همین جهت بهتر است برای این کار از الگو و فنس استفاده کنید. الگو برای راهنمایی و اطمینان از برش دقیق استفاده شده و فنس وظیفه نگه داشتن قطعه‌ کار مقابل اره را دارد.

چگونه اتصال فاق و زبانه بزنیم؟

این اتصال یکی از رایج‌ترین اتصالات است که به کرات در نجاری برای اتصال پنل‌های چوبی به کار می‌رود. قطعا بدون این اتصالات نجاران محدودیت‌های بسیاری در ساخت وسایل مختلف داشتند.

با ما همراه باشید تا در این ویدیوی 3 دقیقه‌ای نحوه‌ی انجام و برش اتصال فاق وزبانه را در دستگاه اورفرز رومیزی با تیغه‌ی مخصوص یاد بگیریم.

تاریخچه اتصال فاق و زبانه

یکی از انواع اتصالات پرکاربرد در صنعت نجاری اتصال فاق و زبانه است که می‌توان آن را با استفاده از ابزارآلات دستی، برقی، شابلون یا تیغه‌های مخصوص به راحتی ایجاد کرد و قدمت این اتصال به هفت هزار سال قبل باز می‌گردد و از آن برای ساخت تیر، قالب و تسمه در معماری سنتی چینی استفاده می‌شد و جالب است بدانید در آن از هیچ گونه چسب یا میخی برای اتصال استفاده نمی‌شد.

اگر از علاقه‌مندان به کارهای DIY هستید می‌توانید برای ساخت این اتصال باید محل اتصال را با مداد علامت‌گذاری کرده و بعد با استفاده از اره دستی، چکش و مغار آن را ایجاد کنید.

از این اتصال بیشتر در ساخت میز، صندلی و مبلمان استفاده می‌شد اما با گذشت زمان شکل و انواع مختلفی از این اتصال ساخته و رواج یافت، تا آنجا که امروزه بیش از ۵۰ نوع مختلف از این اتصال در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ از انواع این اتصال می‌توان به اتصال دو فاق و دو زبانه دو رو فارسی، باز، مخفی، گوه‌ای، فارسی، یک رو فارسی، دو رو فارسی، کامل، تکی، دوبل، گوشه‌ای نیم و نیم ساده، نیم و نیم سر به سر، گوشه‌ای نیم و نیم فارسی، نیم و نیم صلیبی، نیم و نیم وسط دم چلچله، نیم و نیم قفلی، وسط، جدا، بیسکوییتی و زاویه‌دار است.

در گذشته برای ایجاد این دو بخش اصلی اتصال یعنی فاق و زبانه از اسکنه و مغار استفاده می‌شد که بسیار زمان‌بر بود و نیاز به دقت بسیار بالایی داشت؛ زیرا کوچکترین اشتباه باعث از بین رفتن زمان و هزینه می‌شد. امروزه با ورود تکنولوژِی و تغییرات مختلف دیگر از ابزار آلات دستی برای ساخت اتصالات استفاده نمی‌شود. امروزه از دستگاه‌هایی مانند اره فلکه، کم کن، اورفرز و … برای ایجاد اتصال استفاده می‌شود.

تفاوت اتصال کام و زبانه با فاق و زبانه؟

فاق و زبانه و کام و زبانه یک گروه اتصالاتی بسیار گسترده هستند. این اتصالات در انواع مختلفی اجرا می‌شود می‌توان گفت تعداد سبک‌های اجرای آن بیش از ۵۰ نوع است. به همین منظور تیغه‌ها و ابزارهای مختلفی برای اجرای این اتصالات تولیدشده‌اند.

از فاق و زبانه برای اتصال دو قطعه چوبی در گوشه کار استفاده می‌شود و از اتصال کام و زبانه در هر قسمتی از چوب به‌غیراز دو گوشه استفاده می‌شود. البته در تصویر بهتر می‌توان به این موارد اشاره کرد.

آموزش ایجاد اتصال فاق و زبانه

اتصال فاق و زبانه اتصالی رایج در کف پوش و ساخت پنل‌های دیواری بوده که بسیار پرکاربرد است. با استفاده از تیغ اتصال مخصوص فاق و زبانه می‌توان انواع الوارهای 12 و 19 میلی‌متری را برش داد و به هم متصل کرد. برای ایجاد اتصال فاق و زبانه با استفاده از اور فرز نجاری کافی است تیغ اتصال مناسب را خریداری و تهیه کنید. با استفاده از تیغ اتصال می‌توان هر دو قسمت فاق و زبانه را به آسانی ایجاد کرد.

در قدم اول باید زبانه را درست کنید؛ برای این کار باید تیغ فاق و زبانه را تهیه کنید و روی دستگاه نصب کنید سپس باید قسمت تیغه را تا دهانه میز کار پایین بیاورید و در مرحله بعد یک بار کار همه چیز را بررسی کنید. برای بررسی کار باید تخته چوب را در کنار تیغه قرار دهید تا ببینید که آیا تیغه به درستی در راستای قسمت بالای تخته چوب هست یا نه.

بین دو تیغه یک بلبرینگ قرار دارد که اجازه نمی‌دهد تیغه بیش از حد در چوب فرو برود پس جای نگرانی نیست! سپس فنس را با بلبرینگ در یک راستا قرار دهید؛ برای این کار باید از گونیا استفاده کرد و فنس را تا جایی که امکان دارد جلو بیاورید تا به بلبرینگ برسد. اگر فنس از بلبرینگ جلوتر باشد زبانه کوتاه می‌شود اما اگر فنس عقب‌تر از بلبرینگ باشد مشکلی ایجاد نمی‌شود.

اگر بخواهید از تیغ اتصال 19 میلی‌متری روی الوار چوب 12 میلی‌متری استفاده کنید، فاق ازچوب عریض‌تر شده و قسمت بالا و پایین فاق

در مرحله بعد با استفاده از فیدر برد چوب را به سمت تیغه هدایت کنید و آن را ببرید. بعد از برش زبانه حالا باید فاق را ببرید. تیغ فاق را روی دستگاه نصب کرده و عمق فاق را با ارتفاع زبانه تراز کنید. فرآیند تنظیم عمق مانند تیغه اول است برای این کار تنها کافی است فنس را با بلبرینگ تراز کنید و سپس فاق را ببرید. این اتصال بسیار راحت و محکم است و سطحی صاف و یکدست ایجاد می‌کند.

اتصال مود نظر شما آماده است؛ برای محکم‌تر شدن آن می‌توانید از مقداری چسب استفاده کنید. امیدواریم با خواندن مقاله بالا و اجرای مرحله به مرحله آن بتوانید به راحتی این اتصال را ایجاد کنید. هم چنین اگر تجربه یا نیاز به راهنمایی در این زمینه داشتید در بخش نظرات آن را با ما در میان بگذارید.