انواع لوله، ویژگی و کاربردهای آنها
انواع مختلف لوله‌ها را می‌توان برای کاربردهای مختلف استفاده کرد. این کاربردها از انتقال آب برای مصارف مختلف گرفته تا انتقال زباله به سیستم فاضلاب را شامل می‌شوند. استفاده از انواع لوله، قدمتی دیرینه در تاریخ بشریت دارد. برای مثال، یونانی ها از لولههای سفالی برای انتقال آب به خانه ها و ساختمان‌های عمومی استفاده می کردند. با نزدیک شدن به قرن بیستم، استفاده از موادی مانند چدن، مس و فولاد گالوانیزه برای ساخت لوله‌ها رایج شد. با افزایش آگاهی مردم جهان در مورد مسمومیت با فلز سرب و نیاز آنها به لوله‌هایی با مقاومت، دوام و کارایی بیشتر، فناوری ساخت لوله‌ها پیشرفته تر از همیشه شد. امروزه انواع مختلفی از لوله در بازار موجود است که هر کدام برای هدف خاصی استفاده می‌شود. در ادامه به توضیح در مورد انواع لوله، ویژگی ها و کاربردهای هر یک می پردازیم.
لوله پلیکا یا پی وی سی
لولههای پلی وینیل کلراید یا پی وی سی معمولاً در سینک، توالت و دوش حمام استفاده می‌شوند. این لوله‌ها دچار خوردگی و زنگ‌زدگی نمی‌شوند؛ به همین لوله پی وی سی دوام زیادی دارد. لولههای پی وی سی تا زمانی که در معرض آسیب‌های جدی قرار نگیرند، عمر بسیار بالایی خواهند داشت.
همچنین، لوله پلیکا پی وی سی قادر به تحمل فشار بالای جریان آب است. به همین دلیل این لوله می‌تواند یکی از گزینه‌های اصلی برای لوله‌کشی ساختمان باشند. به علاوه، پی وی سی سبک است و لوله‌کشی با آن نسبت انواع لولههای دیگر مثل گالوانیزه و فولادی راحت‌تر است. لولههای پی وی سی همچنین دارای پوشش داخلی صافی هستند که در برابر تجمع رسوب مقاوم است. در نتیجه، گرفتگی و انسداد در آنها اتفاق نمی‌افتد.
لوله چدنی
لوله‌کشی چدنی از گذشته وجود داشته است و هنوز هم در برخی از نقاط جهان استفاده می‌شود. لوله‌کشی چدنی در لوله‌کشی بسیاری از ساختمان‌های قدیمی یافت می‌شود. شما معمولاً این نوع لوله‌کشی را در خانه‌هایی با قدمت حداقل ۵۰ سال پیدا خواهید کرد. مزیت لولههای چدنی این است که در برابر حرارت مقاوم هستند و صدای حرکت آب را کاهش می‌دهند. از طرفی، چدن بسیار سنگین است و نصب آن بسیار سخت‌تر از انواع جدیدتر لوله مانند پی وی سی است. لوله چدنی بسیار محکم و بادوام است؛ اما در عین حال کاملا شکننده بوده و صورت ضربه خوردن امکان ایجاد شکستگی در آن زیاد است. علاوه بر این، لوله چدنی مستعد زنگ‌زدگی و خوردگی نیز هست؛ در نتیجه، با گذشت زمان، بر کیفیت آب ورودی تأثیر منفی می‌گذارد.
لوله کاروگیت
لایه بیرونی لوله کاروگیت دارای برآمدگی‌ها و شیارهایی کنگره‌ای شکل است که به موازات یکدیگر روی سطح آن قرار دارند. این برآمدگی‌ها و شیارها عمود بر خط مرکزی لوله هستند. این لوله‌ها از مواد مختلفی مانند آهن، فولاد، پی وی سی و پلی اتیلن با دانسیته بالا (HDPE) ساخته می‌شوند. یکی از مهم‌ترین مزایای لوله کاروگیت، انعطاف‌پذیری آن است که موجب می‌شود تنوع کاربردی بالایی پیدا کنند.
لوله پلی اتیلن
شروع تولید لوله پلی اتیلن به اواسط دهه 1950 برمی‌گردد. از آن زمان، استفاده از پلی اتیلن به علت کاربردهای متنوع و مزایای آن نسبت به انواع قدیمی لوله‌ها افزایش یافته است. انعطاف‌پذیری لوله پلی اتیلن باعث صرفه‌جویی در هزینه نصب آن می‌شود. لوله پلی اتیلن در انواع تک جداره، دوجداره، کاروگیت، اسپیرال و… تولید می‌شود؛ بنابراین استفاده از لوله پلی اتیلن باعث می‌شود آزادی عمل زیادی در لوله‌کشی داشته باشید. لولههای پلی اتیلن را می‌توان با استفاده از روش‌هایی مانند جوش لب به لب و الکتروفیوژن یا با استفاده از اتصالات مکانیکی به هم متصل کرد.
لوله مانیسمان
لولههای بدون درز یا مانیسمان از جنس استیل هستند. از مزایای لولههای مانیسمان می‌توان به تحمل فشار بالا و مقرون به صرفه بودن آنها اشاره کرد. لولههای مانیسمان معمولا در خطوط گاز و لولههای حمل مایعات استفاده می‌شوند. از آنجایی که لولههای مانیسمان می‌توانند فشارهای بالا را تحمل کنند، به طور گسترده در پالایشگاه‌ها، سیلندرهای هیدرولیک، صنایع هیدروکربنی و تجهیزات و زیرساخت‌های نفت و گاز استفاده می‌شوند.
لوله پلاستیکی
لولههای پلاستیکی معمولا از مواد ترموپلاستیک ساخته می‌شوند که قابلیت ذوب شدن دارند. این ویژگی موجب می‌شود این لوله‌ها به راحتی شکل‌دهی و قالب‌گیری شوند. از لوله‌کشی پلاستیکی برای انتقال آب آشامیدنی، فاضلاب، مواد شیمیایی، سیالات گرم و سرد، مواد غذایی، مایعات فوق‌العاده خالص، گازها، هوای فشرده، سیستم‌های آبیاری و… استفاده می‌شود.
لوله گالوانیزه
لولههای گالوانیزه لوله‌هایی فولادی هستند که پوششی برای جلوگیری از خوردگی و زنگ‌زدگی روی آنها قرار گرفته است. این لوله‌ها معمولاً در خانه‌هایی قدیمی با قدمت بیش از ۶۰ سال نصب می‌شد. وقتی که لوله گالوانیزه اختراع شد، پس از اختراع لولههای گالوانیزه، این لوله‌ها جایگزین لولههای چدنی برای انتقال آب شدند؛ اما امروزه مشخص شده است که لولههای گالوانیزه بعد از چندین دهه قرار گرفتن در معرض آب، از داخل دچار خوردگی و زنگ‌زدگی می‌شوند.
لوله پروپیلن
پلی پروپیلن یا لوله pp یک پلیمر سبک‌وزن و گرمانرم (ترموپلاستیک) است که استحکام در برابر ضربه، سختی سطح و مقاومت در برابر سایش بالایی دارد. به علاوه، لولههای پروپیلن در برابر انواع اسیدها، مواد قلیایی و مواد حلال مقاوم هستند. علی‌رغم سبک‌وزن بودن، لولههای پلی پروپیلن به اندازه پلی اتیلن با دانسیته بالا قوی هستند. لولههای پلی پروپیلن را می‌توان در دماهای بالا استفاده کرد، در حالی که برخی پلیمرها مثل پی وی سی در مقابل گرما مقاوم نیستند. لولههای پلی پروپیلن در برابر بسیاری از واکنشگرها مانند اسید سولفوریک و سود سوزآور مقاوم بوده و در برابر سایش نیز مقاومت نشان می‌دهند.
لوله پوش فیت
لولههای پوش فیت کاربرد زیادی در فاضلاب ساختمان دارند. نصب لولههای پوشفیت بسیار آسان است و نیاز به مهارت و یا تجهیزات خاصی ندارد. در انتهای این لوله‌ها حلقه آب‌بندی و نوعی سوکت قرار گرفته که اتصال لولههای مختلف به یکدیگر را بسیار آسان می‌کند. لوله پوش فیت با نام لوله اورینگی نیز شناخته می‌شود. اتصال لولههای پوش فیت به یکدیگر بسیار آسان است؛ کافی است قسمت سوکت لوله را به مایه روان کننده پوش فیت آغشته کرده و سر لوله دیگر را درون آن جا بزنیم. حلقه‌های آب‌بندی یا اورینگ در داخل اتصالات باعث ایجاد مهر و موم شدن محل اتصال و جلوگیری از نشت آب می‌شود.
لوله اسپیرال
لولههای اسپیرال با چرخاندن ورقه‌های فولادی به شکل مارپیچی و سپس جوش دادن لبه‌های این مارپیچ به هم ساخته می‌شود. لوله اسپیرال یکی از مقرون به صرفه‌ترین روش‌های تولید لوله فولادی محسوب می‌شود. اینِ لوله‌ها تحمل بسیار زیادی در برابر فشار دارند. همچنین لوله اسپیرال انعطاف‌پذیر و قابل تنظیم بوده و امکان به کارگیری در ابعاد مختلف دارد. لوله اسپیرال در صنایع نفت و گاز و همچنین آب‌رسانی شهری کاربردهای فراوانی دارد.
لوله سیمانی و بتنی
لوله بتنی بسیار با دوام هستند. این نوع لوله می‌تواند در شرایط مختلف و مناطق جغرافیایی مختلف بیش از 100 سال هم دوام بیاورد. لوله بتنی نمی‌سوزد و به راحتی دچار خوردگی نمی‌شود. این نوع لوله، سیستم‌های هیدرولیکی را دچار اختلال نمی‌کند و تحت فشار دچار تخریب نمی‌شود. با این حال، این حال لوله سیمانی و بتنی وزن بسیار زیادی داشته و حمل و نقل آن دشوار است. این نوع لوله بیشتر برای انتقال فاضلاب به کار می‌رود.
سوالات متداول
لوله زه کش چه جنسی دارد؟
معمولا لولههای زه کش از جنس پی وی سی یا پلی اتیلن هستند.
لوله پلیمری چیست؟
لوله‌هایی که از پلیمرهای آلی تشکیل شده‌اند را لوله پلیمری می‌گویند. لولههای پی وی سی، پلی اتیلن و پلی پروپیلن، پلیمری محسوب می‌شوند.
