تمام نکات و اصولی که باید درباره خراطی و ابزار خراطی بدانید!

خراطی می‌تواند یکی از سرگرمی‌های جذاب برای هر فردی باشد و اگر کسی اصول اولیه خراطی را یاد بگیرد، این سرگرمی را با ایمنی بیشتری دنبال می‌کند. تکنیک‌های اولیه خراطی که برای شکل دادن به پایه‌های میز، ستون‌های تخت، نرده‌های راه‌پله یا تزئینات کمدها استفاده می‌شود، برای شکل دادن ظروف، قلم‌های تزئینی، درب بطری یا خیلی چیزهای دیگر مورداستفاده قرار می‌گیرد.

باید به این موضوع هم اشاره‌ کنیم که تنها این مقاله نمی‌تواند تمام بخش‌های ایمنی در زمان خراطی را پوشش دهد ولی اگر فرد تمام این نکات را در زمان کار خود با چوب رعایت کند ، می‌تواند مهارت های خود را در زمینه خراطی به خوبی ارتقا دهد.

ابزارهای تیز، امن‌ترین ابزارها هستند

یکی از مهم‌ترین و ابتدایی‌ترین مهارت هایی که خراط باید آن را ارتقا دهد این است که بتواند تمام ابزارهای خود را تیز کند. ابزارهایی که برای شیارزنی، برش‌کاری، خراطی یا جداسازی استفاده می‌شوند اگر به‌خوبی تیز شوند دیگر در زمان خراطی کار برش خیلی تمیزتر انجام می شود و کمتر نیاز است که قطعه چوب موردنظر در زمان خراطی گیر کند. زمانی که ابزارها تیز باشند کار خراطی هم آسان‌تر از زمانی خواهد بود که ابزارها در بهترین حالت خود قرار ندارند.

ابزارهای خراطی بهتر است که روی دستگاه ابزارتیزکن یا دستگاه‌های تیز کن مرطوب موردبررسی قرار بگیرند. هر یک از ابزارها دارای لبه مخصوصی هستند و چرخ‌دنده‌های دستگاه ابزارتیزکن به‌خوبی می‌تواند این لبه‌ها را شکل داده و تیز کند. 

چوب را با سرعت مناسب بچرخانید

چوبی که به‌وسیله دستگاه خراطی می‌چرخد باید دارای سرعت مناسبی هم باشد. یک دستگاه تراش با سرعت متغیر می‌تواند قطعه چوب را با سرعت 500RPM تا بالاترین سرعت یعنی 4000RPM بچرخاند. قانون کلی در دستگاه خراطی این است که هرچقدر قطعه چوب پهن‌تر باشد، سرعت نیز باید پایین تر باشد.

به‌بیان‌دیگر یک قطعه چوب باریک را ( که ضخامت آن بین 1.30 تا 5 سانتیمتر باشد ) می‌توان با سرعت بین 1500 تا 2000 RPM چرخانده شود (البته قطعه چوب‌های بزرگ‌تر می‌توان از بخش‌های انتهایی آن برش داد.). البته قطعه چوب‌های ضخیم‌تر را باید با نصف سرعت اشاره‌ شده چرخاند.

نحوه قرارگیری دست‌ها

یکی از نکات کلیدی در زمان خراطی این است که نحوه قرارگیری دست‌ها به صورتی باشد که بتوان ابزار را کنترل کرد و انگشت‌ها باید از محل خراطی دور باشد. برای خراط‌های راست‌ دست، بهتر است که دست چپ چسبیده به تکیه‌گاه ابزار و دست راست دور دسته‌ی ابزار باشد. شیوه قرارگیری انگشتان دست چپ باید به این صورت باشد که انگشت اشاره زیر ابزار و بقیه انگشتان روی قطعه قرار می‌گیرد. انگشت شصت دست چپ نیز روی بخش بالایی ابزار قرار می‌گیرد که بتوان ابزار را به‌خوبی کنترل کرد. ( عکس بالا می‌تواند مثال خوبی در این زمینه باشد. )

خراط‌های چپ‌ دست هم می‌توانند همین شیوه بالا را به‌صورت برعکس انجام دهند.

ابزار همیشه باید با تکیه‌گاه ابزار ارتباط داشته باشد

زمانی که دستگاه خراطی در حال کار بوده و قطعه چوب روی آن قرار دارد، ابزارهایی که دراین‌ بین استفاده می‌شوند حتماً باید با تکیه‌گاه ابزار ارتباط داشته و روی آن قرار بگیرد. هیچ مسئله‌ای با عنوان خراطی ایمن و آزاد وجود ندارد. به‌ طور ایده آل تکیه‌گاه ابزار باید حدود 6.30 میلی‌متر با چوب فاصله داشته باشد و ابزارهای برش قبل از ارتباط با چوب باید با تکیه‌گاه ابزار ارتباط داشته باشند و روی آن قرار بگیرند.

علاوه بر این، فاصله بین نقطه تلاقی ابزار با چوب و ابزار با تکیه‌گاه باید فاصله محدودی باشد. هرچقدر فاصله بین این دونقطه بیشتر باشد، پشتیبانی از ابزار سخت‌تر خواهد شد.

از گونیا استفاده کنید

یکی از نکات ایمنی در خراطی که باید همیشه آن را رعایت کنید این است که گونیا را همیشه پشت لبه تیز ابزار و روی تکیه‌گاه قرار دهید. این نکته به شما کمک می‌کند تا ابزار موردنظر بخش زیادی از چوب را تراش ندهد یا بدتر به چوب گیر نکند و ابزار از دست خراط خارج نشود.

زمانی که کارش برش را با ابزاری مانند شیار زن شروع کردید، حتماً ابزار را روی تکیه‌گاه نگه‌دارید و در همین بین لبه پشتی ابزار را روی چوب قرار دهید تا با این کار نقطه تلاقی روی یا پشت گونیا باشد اما این موضوع را هم باید بگوییم که در این حالت هنوز ابزار برشی انجام نمی‌دهد. زمانی که تلاقی با ایمنی کامل برقرار شد، با استفاده از دست راست ابزار را به عقب کشیده ( به سمت بدن خود و به‌دوراز دستگاه خراطی ) تا زمانی که لبه برش دهنده ابزار با چوب تلاقی پیدا کند. در تمام فرآیند برش، گونیا باید نزدیک چوب باشد.

همیشه در راستای شیار چوب برش دهید

زمانی که کار خراطی را انجام می‌دهید، همیشه باید بر اساس شیار چوب برش دهید و خراط‌ها به این موضوع به‌اصطلاح برش سرپایینی نیز می‌گویند. برای مثال، زمانی که شما می‌خواهید یک شیار را در داخل چوب ایجاد کنید، باید برش را از لبه‌ها به سمت مرکز شیار ایجاد کنید. به برش از سمت مرکز و درنهایت به سمت لبه‌ها، برش سربالایی می‌گویند که کنترل آن بسیار سخت بوده و می‌تواند به‌راحتی باعث گیرکردن ابزار در داخل چوب شود (دلیل این موضوع هم کنترل هم‌زمان برش سربالایی و گونیا و ابزار روی چوب است).

تیغ‌ها روبه‌جلو و اسکرپرها دنباله‌رو

زمانی که با ابزارهای خراطی مانند، شیارزن‌ها، چاقوها و دیگر ابزارهای برش‌کار می‌کنید، دست عقبی (دستی که روی دسته ابزار قرار دارد) باید همیشه پایین‌تر از دست جلوی ( دستی که روی تکیه‌گاه ابزار قرار دارد ) باشد. این موضوع باعث می‌شود تا ابزار همیشه در حالت روبه‌جلو قرار داشته باشد و چوب موردنظر به‌خوبی برش داده شود.

بااین‌حال اسکرپر باید در حالتی عکس اتفاق بالا قرار بگیرد. اسکرپر همانند چاقو برش نمی‌دهد ولی مانند یک چاقوی کره عمل می‌کند. به این صورت که دست پشتی باید بالاتر از دست جلویی باشد، این اتفاق باعث می‌شود تا لبه برش دهنده اسکرپر زیر تکیه‌گاه دستگاه قرار بگیرد و به‌طورکلی چوب را تراش دهد.

تمرین باعث بهبود نتیجه می‌شود

همانند هر توانایی دیگر، تمرین باعث می‌شود تا شما تبدیل به یک خراط خوب شوید. یک خراط باتجربه همیشه کار را راحت می‌کند.

چیزی که هر خراط تازه‌کاری متوجه آن می‌شود این است که آن‌ها به‌قدری روی نکات بالا تمرکز می‌کنند که از دستگیره ایمنی استفاده می‌کنند. این دستگیره روی ابزار باید محکم و قابل‌ کنترل باشد اما نباید به شکلی باشد که باعث گیرکردن آن روی چوب شود. بعد از مدتی کار با دستگاه خراطی، خراط تازه‌ کار بالاخره دستگیره را روی ابزار آزادتر می‌کند و خیلی بهتر کار خراطی روی چوب را انجام می‌دهد.

همچنین به یاد داشته باشید که برای تبدیل‌شدن به یک خراط خوب زمان لازم است. این مهارتی است که به‌وسیله تمرین و صبر به دست خواهد آمد. اگرچه هرچقدر زمان تمرین روی دستگاه خراطی بیشتر باشد، ارتقا سطح کیفی کار شما نیز خیلی سریع‌تر افزایش خواهد یافت.