نحوه استفاده از آچار ترکمتر چگونه است؟

برخلاف تصور رایج، بستن پیچ و مهره‌ها کار بسیار پر ظرافت و حساسی است. اگر پیچ یا مهره‌ای را بیش از حد بچرخانید، ممکن است به رزوه‌ها یا حتی خود پیچ و مهره آسیب برسد. استفاده از پیچ و مهره آسیب‌دیده نیز در برخی از مصارف خطرات جبران‌ناپذیری را به وسایل شما وارد می‌کند. از سوی دیگر اگر پیچ و مهره‌های خود را به اندازه کافی سفت نکنید، ممکن است بعد از مدتی شل شده و مشکلات جبران‌ناپذیری را برای شما ایجاد کند. استفاده از ابزاری مانند آچار ترکمتر باعث جلوگیری از چنین مشکلاتی می‌شود. در ادامه نحوه عملکرد این وسیله و کاربردهای آن را برای شما توضیح خواهیم داد.

آچار ترکمتر چیست؟

واژه ترکمتر به معنای گشتاورسنج است. آچار ترکمتر در واقع نوع خاصی از آچار است که می‌تواند حداکثر میزان گشتاور یا نیروی وارد شده توسط آچار بر روی پیچ و مهره‌ها را به صورت دقیق معین کند. هنگامی که نیروی وارد شده توسط شما به پیچ یا مهره به میزان تعیین شده بر روی بدنه آچار می‌رسد، اصطلاحا صدای تقه ایجاد می‌شود. به همین دلیل به این نوع آچار، آچار ترکمتر تقه ای نیز گفته می‌شود. این ویژگی آچار ترکمتر باعث می‌شود این ابزار نیرویی کمتر و بیشتر از حد لازم را به مهره وارد نکند. معمولا میزان گشتاور بر حسب نیوتن متر، پوند فوت یا هر دو قابل تنظیم است.

معمولا بازه گشتاور قابل تنظیم روی آچار ترکمتر در مدل‌های مختلف متفاوت است. جنس مواد سازنده و قطعات به کار رفته در دستگاه در بازه گشتاور دستگاه مستقیما تأثیرگذار است. بسیاری از مدل‌های آچار ترکمتر نیز دارای قابلیت تعویض سری ابزار هستند. در این مدل‌ها می‌توان علاوه بر سری بکس از اندازه‌های مختلف سری آچار نیز استفاده کرد. آچار ترکمتر از دو بخش اصلی دسته و بدنه اصلی تشکیل شده است. دسته دستگاه معمولا رنگ و جنس متفاوتی از بدنه آن داشته و در برخی از موارد برای راحتی کاربر از پلاستیک نرم و ضد تعریق ساخته شده است.

یکی از رایج‌ترین کاربردهای آچار ترکمتر بستن مهره‌های کولر است. با این حال برای کارهای دیگر از جمله باز و بسته کردن پیچ لاستیک، بستن مهره‌های قطعات موتوری اتومبیل و بسیاری از مصارف دیگر می‌توان از آچار ترکمتر استفاده کرد. به طور کلی می‌توان گفت مهم‌ترین کاربرد این وسیله هنگامی است که باید نیرو به صورت یکنواخت و یکسان به تمامی مهره‌ها یا پیچ‌ها وارد شود.

آچار ترکمتر در دو نوع دستی و دیجیتال موجود است. در ترکمتر دستی تنظیم میزان گشتاور بر روی آچار با استفاده از مهره قرار گرفته بر روی بدنه آچار انجام می‌شود. در ترکمتر دیجیتال یک صفحه نمایشگر بر روی بدنه ابزار قرار گرفته است. می‌توان با استفاده از دکمه‌های روی بدنه دستگاه، گشتاور مورد نظر را به صورت کاملا دقیق تنظیم کرد. همچنین در مدل‌های دیجیتال، واحد گشتاور دستگاه با فشردن یک دکمه قابل تغییر است.

نحوه استفاده از آچار ترکمتر

در مدل‌های دستی و غیر دیجیتالی آچار ترکمتر، چندین عدد و واحد بر روی بدنه ابزار درج شده است. قبل از تنظیم آچار بر روی عدد مورد نیاز باید میزان گشتاور مورد نظر خود را پیدا کنید. واحدهای درج شده بر روی دستگاه نیز معمولا به دو صورت نیوتن متر و پوند فوت هستند. کاربر می‌تواند با توجه به نیاز خود از هر دو واحد استفاده کند. اولین قدم برای تنظیم آچار ترکمتر و استفاده از آن باز کردن قفل آچار است. پیچ قفل آچار ترکمتر در بخش پایین آن قرار گرفته است. برای باز کردن این پیچ باید آن را به صورت پادساعتگرد بچرخانید تا از حالت قفل دربیاید. با باز شدن این قفل، دسته دستگاه قابلیت چرخش پیدا می‌کند.

برای استفاده از آچار ترکمتر دستی باید ابتدا به ساختار این ابزار توجه کنید. همانطور که اشاره شد آچار ترکمتر از دو بخش اصلی دسته و بدنه تشکیل شده است. معمولا چند عدد دور دسته آچار و چندین عدد بر روی دسته درج شده‌اند. در تصویر زیر می‌توانید نمونه‌ای از اعداد روی بدنه را ببینید. فرض کنید که می‌خواهید میزان گشتاور را بر روی عدد ۴۲ تنظیم کنید. همانطور که مشاهده می‌کنید اعداد درج شده روی بدنه آچار از ۱۰ شروع شده و به ۱۵۰ ختم می‌شوند. اعداد بین ۴۰ و ۵۰ بر روی بدنه آچار وجود ندارند. برای تنظیم گشتاور روی عدد ۴۲ باید دسته آچار را بچرخانید تا بر روی خط عدد ۴۰ قرار بگیرد. سپس عدد ۲ بر روی دسته آچار را با خط عمود روی بدنه منطبق کنید. در این حالت گشتاور بر روی عدد ۴۲ تنظیم می‌شود. پس از تنظیم گشتاور لازم و برای جلوگیری از تغییر تنظیمات، پیچ قفل آچار را به صورت ساعت‌گرد بچرخانید تا تنظیمات دستگاه قفل شود.

نکات مهم کار با آچار ترکمتر

اولین نکته مهم هنگام کار با آچار ترکمتر تعیین میزان دقیق گشتاور روی دستگاه است. برخی از کاربران به صورت تجربی این میزان را به دست می‌آورند. اگرچه این راه برای مصارف عمومی گره‌گشا است، اما برای کارهای دقیق و حساس‌تر بهتر است میزان گشتاور موردنیاز برای بستن مهره خود را به صورت دقیق بدانید. معمولا با جستجو در اینترنت مقادیر لازم را می‌توانید بیابید. برای مثال بسیاری از شرکت‌های خودروسازی جهانی در دفترچه محصولات خود میزان گشتاور لازم برای پیچ چرخ یا سایر بخش‌های اتومبیل از جمله موتور، فنربندی و… را ذکر می‌کنند. برای چنین مصارفی بهتر است به اعداد رسمی شرکت تولیدکننده رجوع کرده و از تنظیم مقادیر به صورت تقریبی خودداری کنید.

نکته مهم دیگر این است که پس از محکم کردن مهره و شنیدن صدای تقه در آچار دیگر مهره را نپیچانید تا به آن آسیبی وارد نشود. باید توجه داشته باشید که این صدا در تنظیمات گشتاور پایین‌تر تا حدودی کمتر است. همچنین هنگام خرید آچار با ترکمتر به بازه گشتاور قابل تنظیم ابزار توجه کنید. معمولا این بازه در مدل‌های مختلف و تولیدات برندهای مختلف متفاوت است. باید با توجه به نوع مصرف خود مدلی را انتخاب کنید که قابلیت تنظیم حداکثر میزان گشتاور مورد نیاز شما را داشته باشد.

سوالات متداول

انواع آچار ترکمتر کدامند؟

آچار ترکمتر در انواع مختلفی از جمله ساعتی، تقه‌ای، دیجیتال، هیدرولیک، برقی و… موجود است.

آچار ترکمتر تقه ای چیست؟

آچار ترکمتر تقه‌ای رایج‌ترین نوع این ابزار است. هنگامی که نیروی وارد شده به این آچار به  گشتاور تنظیم شده روی آن می‌رسد، اصطلاحا صدای تقه در آچار ایجاد می‌شود. به همین دلیل به آن آچار ترکمتر تقه‌ای می‌گویند.