آموزش عیب یابی و تعمیر سنگ فرز

اگر عاشق کارهای DIY هستید، سنگ فرز یکی از ابزارهایی است که قطعا به دردتان می‌خورد. با این حال اگر خوب کار نکند، نمی‌توانید از آن به خوبی استفاده کنید. در ادامه با ما همراه باشید تا با روش‌های عیب یابی و تعمیر سنگ فرز آشنا شوید.

عیب یابی سنگ فرز

استفاده از نقشه سیم‌ کشی سنگ فرز برای مشخص‌ کردن مشکل برق‌ رسانی دستگاه یا تعویض سیم‌ کشی معیوب مفید است. نقشه، نموداری تصویری است که در صفحه توضیحات فنی دستگاه در زیر اطلاعات اضافی با برچسب صفحه قطعات و نقشه سیم‌ کشی مشخص شده است.

روش تست بالشتک سنگ فرز

کار بالشتک یا استاتور ایجـاد میدان اصلـی در موتورهای الکتریکی بوده و دو پیچک دارد کـه روی کـفشک‌های قطب پیچیده شـده‌اند. می‌توان با تست H.V اتصال حلقه و اتصال بدنه را بررسی کرد. از دو تست دیگر برای اندازه‌گیری مقاومت و اندوکتانس سیم‌پیچ‌ها به‌ طور مجزا و ترکیبی استفاده می‌شود. با اندازه‌گیری مقاومت سیم‌ پیچی خطاهایی نظیر اشتباه در قطر سیم کلاف‌ها، اشتباه در گام سیم‌ پیچی و وجود اتصال حلقه در آن بازرسی می‌شوند. ترکیب این تست با اندازه‌گیری اندوکتانس سیم‌پیچ‌ها نیز مفید است. این روش برای تست بالشتک مینی فرز هم استفاده می‌شود.

علت داغ‌ شدن سنگ فرز

اگر موتور سنگ فرز داغ می‌کند نگاهی به برس‌های کربن، بلبرینگ‌ها، آرمیچر، فن، میدان، نگهدارنده و چرخ دنده‌ها بیاندازید. آرمیچر در میدان مغناطیسی قرار می‌گیرد و نیروی موتور را تولید می‌کند. آرمیچر به دلایل زیر گرم می‌شود:

• تجمع بالای جرم در آن
• خرابی فن خنک‌ کننده
• مسدود شدن پورت‌های خنک‌ کننده که موجب گردش ضعیف هوا می شود
• کار در محیط‌های گرم یا کار کشیدن بیش از حد موتور

گاهی نیز برس‌ها زیاد جرقه می‌زنند و موجب افزایش دمای کموتاتور و انتقال گرما به آرمیچر می‌شود. وقتی آرمیچر بیش از حد داغ می‌شود عایق روی سیم‌ پیچ‌ها از بین رفته و آرمیچر داغ می‌شود در نتیجه دستگاه هم داغ می‌شود.

مسدود شدن بلبرینگ روی محور آرمیچر هم باعث داغ‌ شدن موتور می‌شود. روش بررسی بلبرینگ مدل‌های مختلف ابزار هم متفاوت است. ابتدا باید پوشش و دسته چرخ را جدا کنید سپس فلنج بیرونی، چرخ و فلنج داخلی را بردارید. پیچ‌های اتصال مجموعه گیربکس را به دستگاه را باز کرده و پس از آن مجموعه را از ابزار جدا کنید تا به بلبرینگ دسترسی داشته باشید و بتوانید آن را بررسی کنید.

با فرسودگی برس‌های کربن و تجمع کثیفی و ضایعات در آنها، جریان‌کشی بیشتر شده و برس‌ها بیشتر جرقه می‌زنند در نتیجه موتور داغ می‌شود. برای بررسی برس‌ها باید پوشش پایینی روی دستگاه را جدا کنید، برس‌ها را پیدا کرده و فنرهای کششی را رها کنید تا برس‌ها جدا شوند سپس آنها را بررسی کنید. فن بخشی از دستگاه است که موتور و سایر بخش‌های داخلی دستگاه را خنک نگه می‌دارد. اگر خراب شود نمی‌تواند خوب کار کند و هوای کافی را به گردش درآورد تا موتور داغ نشود. مراحل تعمیر یا تعویض فن با توجه به اینکه دستگاه‌های مختلف در بخش‌های مختلف خود از فن خنک‌کننده استفاده می‌کنند در آنها متفاوت است.

از نوعی آهنربای الکتریکی برای تولید میدان در یک دستگاه استفاده می‌شود. این بخش به مرور زمان موجب کثیفی و داغ‌ شدن موتور می‌شود چون کثیفی نمی‌گذارد گرما به‌ راحتی پراکنده شود. اگر مشکل برطرف نشود مشکلاتی نظیر اتصالی، دودکردن دستگاه و خرابی میدان را به همراه دارد. چرخ‌ دنده‌هایی که خوب روغن‌ کاری نشده‌اند هم موجب تولید گرمای اضافی شده و این گرما را از طریق شفت آرمیچر به موتور منتقل می‌شود و ابزار داغ می‌کند. ابتدا پوشش چرخ را از دستگاه جدا کنید. محفظه جعبه اسپیندل را از گیربگس خارج کنید. گریس قدیمی را با تینر پاک کرده و سپس از گریس جدید استفاده کنید و در مرحله بعد محفظه اسپیندل را دوباره به محفظه جعبه دنده مونتاژ کنید.

اگر نگهدارنده دچار آسیب فیزیکی شده یا بیش از حد کثیف شد، نمی‌تواند فشار یکسان را بر کموتاتور نگه دارد و جرقه‌های بیشتر ایجاد می‌شود در نتیجه موتور داغ می‌کند.

علت جرقه‌ زدن سنگ فرز

شاید وقتی می‌بینید موتور دستگاهتان جرقه می‌زند نگران شوید اما خوشبختانه خودتان می‌توانید این مشکل را برطرف کنید. باید برس کربن، آرمیچر، نگهدارنده و فنرها را بررسی کنید. از آنجایی‌که آرمیچر قطعه‌ای از موتور است که مولد نیرو بوده و در داخل میدان قرار دارد نقص سیم‌پیچ‌های آن موجب جرقه در برس‌ها می‌شود. برس‌ها روی کموتاتور نصب می‌شوند و جریان الکتریکی را به آرمیچر منتقل می‌کنند. در صورت فرسودگی غیر یکنواخت، کثیفی یا زیاد شدن ضایعات بین آنها سنگ فرز جرقه می‌زند. بعضی از دستگاه‌ها هم فنر کششی دارند که برس نصب‌ شده روی پایه را نگه‌ می‌دارد. گاهی باید فنر کششی عوض شود که برای تعویض آن باید پوشش پشتی، پدال و دکمه قفل را باید بردارید.

نگهدارنده برس از فنر کششی پشتیبانی کرده و برس را روی کموتاتور سوار می‌کند. صدمه فیزیکی به نگهدارنده یا تجمع جرم در داخل و اطراف آن مانع از عملکرد خوب آن می‌شود.

علائم تمام‌ شدن زغال سنگ فرز

از زغال در سنگ فرز برای انتقال جریان برق بین قطعات چرخشی و ثابت موتور استفاده می‌شود. زغال نافلز و نرم‌تر از فلز است و به موتور آسیب نمی‌زند. به مرور زمان زغال تمام می‌شود و باید آن را عوض کرد که در این صورت دستگاه داغ می‌کند یا قدرت و سرعت آن کم می‌شود. اگر زغال نازک شده و ضخامت آن به کمتر از 0.3 سانتی‌متر برسد باید آن را عوض کرد.

تعویض قطعات سنگ فرز

سنگ فرز از بخش‌های مختلفی تشکیل شده و با گذشت زمان بعضی از قطعات از قبیل فن، آرمیچر، چرخ‌دنده، فنر و … نیاز به تعویض پیدا می‌کنند. در بخش‌های فوق در خصوص تعویض فن و فنر مختصری توضیح دادیم اما در ادامه با ما همراه باشید تا با روش تعویض آرمیچر و چرخ دنده آشنا شوید.

تعویض آرمیچر سنگ فرز

آرمیچر را از ابزار جدا کرده و آن را با پاک‌کننده اتصالات برقی تمیز کنید. در صورت مشاهده علائم سوختگی باید آرمیچر را عوض کنید. همچنین اگر میله‌های کموتاتور مفقود شده باشند هم باید آرمیچر را عوض کنید. کموتاتور را با کاغذ سنباده اکسید آلومینیوم نمره 600 در جهت حرکت تمیز کنید تا آسیب نبیند. برای تمیزکردن ضایعات بین میله‌های کموتاتور از یک اسکرایب پلاستیکی استفاده کنید.

ابتدا دستگیره و پوشش چرخ را بردارید تا بتوانید آرمیچر را خارج کرده و آن را بررسی کنید. سپس محفظه چرخ‌دنده را از سنگ فرز جدا کنید. درپوش پشتی را بردارید و نگهدارنده برس را جدا کنید تا به نگهدارنده‌های برس دسترسی داشته باشید. در برخی مدل‌ها باید سرپوش‌های پدال و دکمه قفل کنار ابزار را بردارید. در مرحله بعد آرمیچر را تست کنید ببینید سالم است یا خیر. برای بررسی خرابی آرمیچر از تست مقاومت اتصال 180 درجه استفاده کنید. آرمیچر را از دستگاه جدا کنید و آن را روی بنچ قرار داده، دو انتهای آرمیچر را با یک اهم متر به دو طرف کموتاتور وصل کرده و مقاومت سیم‌پیچ‌ها را اندازه بگیرید. موقع جابه‌جایی عدد خوانده شده اهمیتی ندارد بلکه باید خوانایی ثابتی داشته باشید که مناسب‌بودن تمام سیم‌ پیچ‌ها را نشان دهد. اگر تغییر زیاد باشد و صفر یا مدار باز را بخواند نتیجه می‌گیریم آرمیچر عملکرد خوبی ندارد. خوانایی یکی دیگر از روش‌های تست آرمیچر است. اگر اهم‌متر صفر یا مدار باز را نشان دهد یعنی آرمیچر خراب است. آخرین آزمون هم آزمون میله به زمین است؛ به این صورت که باید یک سر اهم متر به نوک شفت آرمیچر و سر دیگر آن به کموتاتور وصل شود، اگر آرمیچر خراب باشد باید آرمیچر جدید نصب کنید.

مهره‌ای را که دنده آرمیچر را محکم می‌کند را جدا کرده و چرخ‌دنده را خارج کنید. برای برداشتن روکش جعبه دنده و بلبرینگ، آن را روی یک گیره رومیزی قرار دهید که باز شود تا روکش روی آن قرار گیرد. با یک چکش لاستیکی به بالای شفت آرمیچر بکوبید تا بتوانید بلبرینگ و روکش را جدا کنید. روکش و بلبرینگ را روی آرمیچر جدید نصب کرده و برای جلوگیری از آسیب، از سوکت بزرگی استفاده کنید که فقط با پایه بلبرینگ تماس دارد سپس آن را با چکش در محل نصب بکوبید. چرخ‌ دنده آرمیچر و مهره را دوباره نصب و در جای خود محکم کنید. آرمیچر را دوباره به سنگ فرز نصب کنید. مجموعه گیربکس، برس‌ها، فنرهای کششی و روکش زیرین را مجددا در سنگ فرز نصب کنید. دکمه پدال، قفل و در نهایت دسته و روکش چرخ را دوباره وصل کنید.

تعویض چرخ دنده سنگ فرز

اگر دندانه‌های چرخ‌ دنده بشکنند یا گم شوند صدای سایش در دستگاه ایجاد می‌شود. ابتدا پوشش چرخ و دسته را بردارید سپس محفظه گیربکس را از دستگاه جدا کنید و مجموعه جعبه اسپیندل را از مجموعه گیربکس جدا کنید تا بتوانید چرخ‌دنده‌ها را بررسی کنید. بلبرینگ را با جداکننده یا کشنده بلبرینگ جدا کنید تا بتوانید چرخ‌دنده اسپیندل را عوض کنید. حلقه نگهدارنده محافظ کلید چوبی را بردارید و دقت کنید که کلید در حین نصب سر جای خود بماند. حلقه نگهدارنده و بلبرینگ را با سوکتی که فقط با بخش داخلی بلبرینگ تماس دارد، مجددا نصب کنید تا آسیبی نبیند.

در صورت تعویض دنده آرمیچر، گیره یا مهره نگهدارنده را جدا کرده و چرخ‌ دنده آرمیچر را در محل نصب نگه دارید. دنده را کشیده و دنده آرمیچر جدید را نصب کنید سپس حلقه یا مهره نگهدارنده و محفظه چرخ‌دنده را مجددا نصب کنید. از گریس جدید برای محفظه اسپیندل استفاده کنید و آن را مجددا روی محفظه گیربکس نصب کنید سپس محفظه گیربکس را به دستگاه نصب کنید و در آخر پوشش چرخ و دسته را دوباره نصب کنید.

در این مقاله با روش‌های عیب یابی و تعمیر سنگ فرز آشنا شدید. اگر سوال یا تجربه‌ای در این زمینه دارید در بخش نظرات آن را با ما در میان بگذارید. همچنین اگر نیاز به راهنمایی بیشتر داشتید می‌توانید از کارشناسان سازوکار کمک بگیرید.

سوالات متداول

کدام قطعات سنگ فرز را می‌توان تعویض یا تعمیر کرد؟

فن، آرمیچر، چرخ‌دنده، فنر، بلبرینگ و …

از کجا بفهمیم زغال تمام شده است؟

در این صورت دستگاه داغ می‌کند یا قدرت و سرعت آن کم می‌شود. اگر زغال نازک شده و ضخامت آن به کمتر از 0.3 سانتی‌متر برسد باید آن را عوض کرد.