آموزش استفاده از ساعت اندیکاتور

از ساعت اندیکاتور برای بررسی صافی قطعات گرد از قبیل چرخ‌ها و معمولا در کنار ماشین‌آلات مختلف استفاده می‌شود. شاید در ابتدا استفاده از ساعت اندیکاتور سخت به نظر برسد ولی اگر نحوه استفاده از آنها را یاد بگیرید، کارتان آسان می‌شود. باید ساعت اندیکاتور را کالیبره کنید، قطعات و اجزای آن را بشناسید و سپس از آن استفاده کنید.

مرحله اول: ساعت اندیکاتور را کالیبره کنید

ساعت را روی یک استند نصب کنید

پس از نصب ساعت روی استند، آن را با استفاده از قطعه مخصوص نصب روی پایه محکم کنید. پایه باعث می‌شود ساعت اندیکاتور در طول اندازه‌گیری موقعیت ثابتی داشته باشد. اگر پایه نداشته باشید، کالیبراسیون ساعت اندیکاتور دشوارتر می‌شود.

2. الاینمنت با ساعت اندیکاتور در روش rim & face

صفحه بیرونی ساعت (Face) را بچرخانید تا عقربه به نقطه صفر برسد. صفحه بیرونی را می‌توان با چرخاندن لبه ساعت (Rim) حرکت داد. اندازه‌گیری‌های کالیبراسیون باعث می‌شود ساعت اندیکاتور خوانش اندازه‌ها را از صفر شروع کند. اگر در حین کار متوجه خطاهایی شدید، آن‌ها را با تنظیم مجدد صفحه بیرونی تصحیح کنید تا عقربه روی نقطه صفر در نوسان باشد.

3. اسپیندل را جابه‌جا کنید

 هر یک‌دهم دور یکبار متوقف شده تا خطاها را محاسبه کنید. بررسی خطاها را به این روش و در دور اول و دوم چرخش صفحه ادامه دهید.

4. خطاها را در هر نیم دور محاسبه کنید

برای پنج دور بعدی، در هر نیم دور متوقف شوید تا خطاها را محاسبه کنید نه در یک‌دهم دور. بعد از هفت دور چرخش، خطاها را هر یک دور یک‌بار محاسبه کنید. اسپیندل را رها نکنید؛ چون باید خطاها را در جهت عکس بررسی کنید.

5. جهت چرخش را برعکس کنید

 همان روش محاسبه خطا را برعکس انجام دهید. اندازه‌گیری‌ها را هر یک‌دهم دور یکبار انجام دهید. برای پنج دور اول هر نیم دور متوقف شوید و خطا را محاسبه کنید. سپس خطاها را برای دور بعدی هر یک‌دهم دور یکبار بررسی کنید.

6. از هر مورد پنج اندازه‌گیری انجام دهید

اسپیندل را با استفاده از همان سطح پنج بار جابه‌جا کنید. در برخی اندازه‌گیری‌ها اسپیندل را سریع و برای سایر اندازه‌گیری‌ها آن را به آرامی حرکت دهید. هر پنج اندازه‌گیری را یادداشت کنید تا انحراف‌ها را به دست آورید. ازآنجایی‌که یک سطح را چند بار اندازه می‌گیرید، پس باید تمام این اندازه‌گیری‌ها یکسان باشند تا متوجه شوید که می‌توانید از ساعت اندیکاتور استفاده کنید.

اگر ساعت اندیکاتور خطا نشان می‌دهد، صفحه بیرونی را تنظیم و اسپیندل را تمیز کنید. تجمع گردوغبار روی اسپیندل موجب بروز مشکلاتی در اندازه‌گیری می‌شود. فرآیند کالیبراسیون را تا زمانی تکرار کنید که هیچ خطایی مشاهده نشود.

مرحله دوم: شناخت اجزای ساعت اندیکاتور

1. به صفحه‌های ساعت اندیکاتور نگاه کنید

وقتی اسپیندل را در پایین گیج فشار دهید، عقربه‌ها  شروع به حرکت می‌کنند. می‌توانید صفحه بیرونی را با چرخاندن لبه بیرونی آن جابه‌جا کنید. این صفحه اندازه‌های کوچک‌تر و معمولا در حد یک‌هزارم را نشان می‌دهد. صفحه داخلی کوچک و ثابت است و تعداد دورها را نشان می‌دهد.

بعضی از ساعت‌های اندیکاتور تعداد صفحه‌های بیشتری دارند. اگر ساعت شما هم همینطور است، برای دریافت اطلاعات بیشتر در این مورد، دستورالعمل‌های دستگاه را مطالعه کنید. همچنین، شرکت تولیدکننده این ابزار محدوده اندازه‌گیری را روی ساعت اندازه‌گیری یا دستورالعمل‌های همراه آن درج می‌کند. معمولا این محدوده بین 0.001 تا 1 اینچ (0.0025 تا  سانتی‌متر 2.5) قرار دارد.

2. طول اسپیندل را اندازه‌گیری کنید

اسپیندل در امتداد پایین گیج قرار دارد و از آن برای اندازه‌گیری استفاده می‌شود. آن را روی قطعاتی که می‌خواهید اندازه‌گیری شوند فشار دهید. طول اسپیندل که در روند اندازه‌گیری در گیج درج می‌شود، با مقدار اندازه‌گیری‌شده روی صفحه مطابقت دارد.

3. درجه‌های اندازه‌گیری را تشخیص دهید

100 درجه روی صفحه بزرگ‌تر ساعت مشاهده می‌شوند که 0.001 اینچ (0.0025 سانتی‌متر) را نشان می‌دهند. طول اسپیندل و تعداد دورهای عقربه روی صفحه بزرگ‌تر در حین درج کامل اسپیندل، مشخص می‌کند که درجه‌های روی صفحه کوچک چطور اندازه‌گیری می‌شوند. مثلا اگر بتوانید اسپیندل خود را با طول یک اینچ (2.54 سانتی‌متر) برای 10 دور جاسازی کنید، هر دور یک اینچ (2.54 سانتی‌متر) را اندازه می‌گیرد.

مرحله سوم: اندازه‌گیری

1. اسپیندل را روی قطعه مورد نظر فشار دهید

برای اندازه‌گیری باید فضای روی اسپیندل را جابه‌جا کنید. پایه اسپیندل را با قطعه مورد نظر تراز کنید. ساعت اندیکاتور را روی قطعه فشار دهید و تعداد دورها را بشمارید و دقت خود را مجددا بررسی کنید. ساعت اندیکاتور را در جای ثابتی نگه دارید تا بتوانید اندازه‌گیری‌ها را انجام دهید.

2. درجه‌های جابه‌جا شده روی صفحه کوچک را بشمارید

صفحه کوچک ساعت با توجه به نحوه درجه‌بندی ممکن است فقط تعداد دورها را بشمارد یا اندازه‌گیری‌ها را انجام دهد. تعداد دورها یا خود اندازه‌گیری‌ها را درصورتی‌که روی گیج مشخص باشد، یادداشت کنید. اگر اندیکاتور صفحه حداقل یک دور نچرخید، صفحه بزرگ را بخوانید؛ چراکه مقادیر صفحه کوچک فقط موقعی مهم هستند که اندیکاتور حداقل یک دور کامل بچرخد.

3. اندازه‌گیری‌ها را محاسبه کنید

 اگر صفحه کوچک تعداد دورها را نشان می‌دهد یا اندازه‌گیری واضحی ندارد، تعداد جابه‌جایی درجه‌ها را در نظر گرفته و آن را در طولی که برای یک دور مشخص می‌شود، ضرب کنید. برای مثال، اگر یک دور برابر با 1 اینچ باشد، می‌توانید جابه‌جایی بین سه درجه را در صفحه کوچک به این صورت محاسبه کنید:

(7.62 سانتی‌متر) 3 اینچ = 1 × 3

4. درجه‌های جابه‌جا شده روی صفحه بزرگ را بشمارید

صفحه بیرونی بزرگ باید با 100 قسمت درجه‌بندی شود. در بیشتر ساعت‌های اندیکاتور از 5 یا 10 برچسب درجه اصلی استفاده می‌شود تا بتوانید آن را راحت‌تر بخوانید. مشخص کنید که عقربه با کدام مارکر بهتر هم‌تراز می‌شود. عدد را یادداشت کنید. حتما تعداد دورهای کامل گیج را بشمارید. مثلا احتمال دارد یک چرخش کامل داشته باشید و سپس عقربه روی درجه 30 بایستد. محاسبات مربوط به هر دو صفحه بزرگ و کوچک را یادداشت کنید.

5. اندازه‌ها را محاسبه کنید

حواستان باشد که صفحه بزرگ‌تر اندازه‌های کوچک‌تر را نشان می‌دهد. ممکن است صفحه کوچک‌تر بر حسب دهم واحد اندازه‌گیری کند ولی اندازه‌گیری‌های صفحه بزرگ‌تر بر حسب هزارم واحد باشد. مثلا اگر عقربه در صفحه بزرگ‌تر روی 30 باشد، معادل 30 هزارم واحد است. لازم است برای محاسبه اندازه‌ها عدد را بر 1000 تقسیم کنید. یعنی:  0.030 = 1000/30

6 . محاسبات دو صفحه را با هم جمع کنید

محاسبات صفحه بزرگ‌تر و کوچک‌تر را با هم جمع کنید. خوانش شما از ساعت اندیکاتور به این صورت می‌شود:

(0.8382 سانتی‌متر) 0.330 اینچ = 0.030 + 0.3

سوالات متداول

برترین برندهای ساعت اندیکاتور کدام است؟

میتوتویو، آکاد و اینسایز از برترین برندهای ساعت اندیکاتور هستند.

ساعت اندیکاتور چیست؟

ساعت اندیکاتور ابزار اندازه‌گیری کوچکی است که از آن در دستگاه‌های مکانیکی مختلف و برای اندازه‌گیری انحراف بعُد معینی از یک قطعه مکانیکی استفاده می‌شود.